به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری ایسکانیوز، امروز ۹ آبان هجری شمسی برابر با ۳۱ اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید:
رویدادها:
۶۴۱ - سالروز افتادن اصفهان به دست سپاه اعراب مسلمان
۳۱اکتبر سال ۶۴۱ میلادی شهر اصفهان به تصرف سپاه اعراب مسلمان در آمد. این سپاه قبلا در نهاوند لشکریان یزدگرد سوم ـ شاه وقت را شکست و او را به شمال شرقی ایران فراری داده بود. در جنگ اصفهان (سپاهان)، پادگان این شهر به فرماندهی «استندر» که موفق به دریافت کمک و نیروی تقویتی از یزدگرد نشده بود که خود در حال فرار بود شکست خورد.
اعراب به دلیل وجود چند آبادی و شهرک پُردرخت و سرسبز با فاصله ای کم از اصفهان، این مجموعه را «شهرستان» خواندند. اصفهان در آن زمان دارای دو محله معروف بود؛ یکی یهودیه و دیگری «جِی». بزرگترین پادگان نظامی ایران در دوران ساسانیان در اصفهان قرار داشت، زیرا که از لحاظ موقع جغرافیایی، اصفهان مرکز ایران زمین بود و انتقال نیرو جهت دفاع و یا حمله از آنجا به هر نقطه ایران و برون مرز آسانتر و سریع تر صورت می گرفت.
«سپاهان» پس از سلطه عرب، اصفهان تلفظ شده است، زیرا که در زبان عربی حرف «پ» وجود ندارد.
۱۰۸۳ - تورانشاه سلجوقی، شاه کرمان شد
در این روز در سال ۱۰۸۳ میلادی تورانشاه سلجوقی پسر ملک قاورد و پسر عموی ملکشاه، شاه کرمان شد که در آن روزگار، و تا اواسط سلطنت پهلوی دوم تا خلیج فارس و دریای عُمان امتداد داشت.
ملک قاورد که حاضر نشده بود پادشاهی برادرزاده خود ـ ملکشاه را به رسمیت بشناسد به دست او کشته شده بود. از آثار باقی مانده از زمان حکومت ملک قاورد در شهر کرمان، مسجدی در مرکز شهر موسوم به «مسجد ملک» است که پس از انقلاب به مسجد امام تجدید نام شده است.
ملکشاه که دست پرورده خواجه نظام الملک بود پس از کشته شدن پدرش آلب ارسلان، به پادشاهی رسیده بود.
۱۵۱۷ - پیدایش مذهب پروتستان
سی و یکم اکتبر سال ۱۵۱۷ مارتین لوتر کشیش آلمانی و تحصیلکرده رشته الهیات ۹۵ مورد اعتراض خود به روش پاپ ها و کلیسای کاتولیک را روی کاغذ نوشت و آن را بر در ورودی کلیسای «کسل» در وینتربرگ آلمان چسبانید و با این عمل سنگ بنای پروتستانیسم (اعتراضیون) گذارده شد. این اصلاحات ۹۵ گانه اصطلاحا «تزهاظ لوتر» خوانده می شوند. مهمترین موارد این اعتراض ها مربوط به بخشودن گناه از سوی کشیش ها پس از اعتراف فرد گناهکار در برابر آنان و در کلیسا، همچنین فروش بخشودگی گناهان از سوی کشیش های کاتولیک، تشریفات زائد کلیسایی و سلسله مراتب، اختیارات بیش از حد پاپ از جمله مصادره اموال و مجازات افراد و پافشاری در منع اصحاب کلیسا از ازدواج بشمار می رود.
با این که بعدا لوتر از سوی پاپ تکفیر شد، راه و روش او پیروان فراوان یافته و شمار ژروتستانهای جهان از ششصد میلیون تن متجاوز است و در بسیاری از کشورهای مسیحی از جمله ایالات متحده، پروتستانها در اکثریت هستند.
۱۹۰۱ - برگزاری اولین مسابقه فوتبال در جهان
اولین مسابقه بینالمللی فوتبال در جهان بین دو تیم ملی فوتبال مجارستان و اتریش ،انجام شد .گو این که قبل از این مسابقه فوتبال ،مسابقه دیگری نیز بین اسکاتلند و انگلستان انجام شده بود اما، چون اسکاتلند قسمتی از انگلستان محسوب میشود ،آن را مسابقه بینالمللی به حساب نیاورده و مسابقه اتریش و مجارستان را مسابقه رسمی میشمارند .این مسابقه ۵ بر ۲ به نفع اتریش تمام شد.
۱۹۱۴ - ایران در قبال جنگ اروپاییان اعلام بی طرفی کرد
۳۱ اکتبر ۱۹۱۴ (۹ آبان ۱۲۹۳) دولت وقت ایران در قبال جنگ قدرتهای اروپایی کتبا «بی طرفی» خود را اعلام داشت. در اعلامیه بی طرفی ایران که توسط سلطان احمدشاه قاجار و نیز رئیس الوزراء وقت، مستوفی الممالک (عکس مقابل)، امضاء و ابلاغ شده بود چنین آمده بود: از آنجا که ایران با همه ممالک متخاصمه دوستی دارد؛ در قبال منازعات آنها بی طرف خواهد ماند.
در اعلامیه ای جداگانه، مستوفی مقامات دولتی را از هرگونه کمک به دول متحارب ـ در آن زمینه (تسهیلات جنگ) ـ ممنوع ساخته بود. قبلا هم دولت وقت شفاها اشاره به بی طرفی خود در قبال جنگ اروپاییان کرده بود. باوجود این، دولتهای روسیه و انگلستان به استناد قرارداد ۱۹۰۷ سن پترزبورگ (تقسیم ایران) خود را محق به نقل و انتقال نیرو در ایران می دانستند و دولتهای در حال جنگ با آن دو قدرت نیز به همین دلیل ایران را تحت نفوذ دشمن و منطقه جنگی تلقی می کردند و میهن ما را ناخواسته به میدان نبرد خود تبدیل کرده بودند و دولت وقت نیروی نظامی کافی برای دفاع از مرزهای کشور را نداشت، با وجود این، چند واحد ژاندارم ایران با تسلیحات اندک خود در صفحات غرب کشور به ویژه در همدان و کرمانشاه دست به دفاع جانانه زدند و در چند مورد به پیروزی های موقت و محدود نائل آمدند.
۱۹۲۵ - روزی که به سلطنت قاجارها پایان داده شد
در پی یک رشته تظاهرات در تهران و شهرهای دیگر که چهار روز طول کشیده بود و تظاهرکنندگان خلع قاجاریه از سلطنت را درخواست کرده بودند، نهم آبان ۱۳۰۴ (در آن سال مصادف با ۳۱ اکتبر ۱۹۲۵ میلادی)، مجلس شورای ملی طرح نمایندگان را مبنی بر خلع قاجاریه تصویب کرد که متن طرح با جمله «به منظور تامین سعادت ملت ایران ...» آغاز شده بود. طبق تحقیق برخی از مورخان برپایه خاطرات رجال وقت، تظاهرات چهار روزه با نقشه قبلی و طبق برنامه! صورت گرفته بود.
نمایندگان در همین جلسه سردار سپه، ژنرال رضاخان پهلوی، را با لقب «والاحضرت اقدس» به عنوان رئیس موقت کشور تعیین کردند و کار اصلاح قانون اساسی و تعیین تکلیف قطعی ریاست کشور را برعهده مجلس موسسان قرار دادند.
در جلسه نهم آبانماه مجلس شورای ملی، دکتر مصدق نماینده تهران با دادن سمت ریاست موقت کشور به سردار سپه (رضاخان پهلوی) به دلیل داشتن سابقه قلدری کردن و بی اعتنایی به برخی از نظامات مخالفت کرده بود و اصولا سپردن چنین مقامی را در آن وضعیت (درجریان اصلاح و بازنگری قانون اساسی و احتمال اعمال نفوذ و فشار) به یک نظامی، به مصلحت ندانسته بود. با وجود این مخالفت، این طرح فوری فقط پنج رای مخالف داشت. قبلا هم دولت با بازگشت سلطان احمدشاه قاجار که در اروپا بود به وطن، مخالفت کرده بود. در آن روز میان مردم شایع کرده بودند که با خلع قاجاریه، نظام حکومتی ایران جمهوری و رئیس کشور انتخابی خواهد شد. قبلا ژنرال رضاخان هم از جمهوری شدن ایران جانبداری کرده بود.
در همین روز و اندکی پس از رای گیری در مجلس، این قضیه به سفارتخانه ها اعلام شد و بوذرجمهری شهردار وقت تهران تلفنهای کاخ گلستان ( میدان ارگ ــ ۱۵ خرداد ) محل اقامت محمد حسن میرزا ولیعهد را قطع و پس از اخراج زنان احمدشاه و خانواده سلطنتی از آنجا، درها را مهر و موم کرد.
بعدا شهربانی (پلیس تهران) درباریان را بازداشت و دولت با تامین پنج هزار تومان هزینه، محمد حسن میرزا را روانه اروپا کرد. احمد شاه که در فرانسه بود پس از آگاه شدن از خلع قاجاریه؛ به عمل مجلس اعتراض کرد، ولی تا آن زمان بسیاری از دولتهای اروپایی و سایر ملل دولت موقت تهران را به رسمیت شناخته بودند و برای احمدشاه و همراهانش راهی جز درخواست پناهندگی باقی نمانده بود و به این ترتیب سلسله ای که در طول حکومت ۱۳۰ ساله خود (از تاجگذاری آغامحمدخان در سال ۱۷۹۵میلادی) برای ایران چیزی جز بدبختی به بار نیاورده بود منقرض شد.
قاجارها از یک ایل مغول تبار بودند و نام این ایل از اسم «قاجار نویان» امیر زاده مغول گرفته شده بود. با وجود انقراض دودمان قاجارها، مقامات بالای دولتی تقریبا دست نخورده باقی ماندند! و بنا براین، حل مسائل ایران به درازا کشید و ....
در دوران قاجاریه بود که ایران به قهقرا رفت، از قافله پیشرفت عقب افتاد و از لحاظ ارضی، خیلی کوچک شد. دو قرارداد ترکمنچای و هرات که مورخان آنها را «ننگین» می خوانند در زمان همین دودمان امضا شد.
هر استاد تاریخ معاصر ایران و هر نویسنده تاریخ عهد قاجاریه در بیانات و نوشته هایش از قرارداد چهارم مارس ۱۸۵۷ انگلستان با ایران که در پاریس تنظیم و امضا و در بغداد مبادله شد به عنوان نمونه بارزی از تحمیلات عصر استعمار (به سبک قدیم) و منحوستر از عهدنامه ترکمن چای نام برده و از ایرانیان خواسته است که آن را به دقت بخوانند و از یاد نبرند که «ضعف نظامی» و «نداشتن مدیران و رجال دلسوز» بدبختی بزرگی برایشان بود. گرچه فصل هفتم این قرارداد که منجر به جدایی هرات و مناطق اطراف آن شد به دولت ایران این حق را داده است که اگر از ناحیت افغانستان احساس خطر کند بتواند لشکر به افغانستان بکشد و منطقه خطر را متصرف و اصحاب خطر را تنبیه و مجازات کند. دراین قرارداد ۱۵ فصلی، تنها همین امتیاز به ایران داده شده بود و این کوتاه آمدن لندن هم به این سبب بود که سربازان ایرانی سریعا مناطق غربی افغانستان امروز را که انگلیسی ها می خواستند برای جلوگیری از پیشروی روسها به سوی آسیای جنوبی در اختیار گیرند تخلیه کنند. انگلیسی ها که به منظور فشار وارد آوردن بر ایران جهت تخلیه هرات و مناطق غربی افغانستان؛ بوشهر، چند جزیره و مناطق دیگری در جنوب وطن ما را تصرف کرده بودند نیروی زمینی کافی در هندوستان نداشتند که برای خلع ید از ایران به افغانستان بفرستند. به علاوه احتمال کمک نظامی روسیه هم به ایران می رفت. اشاره به سایر فصول قرارداد دردآور است ازجمله اصل چهارم قرارداد مبنی بر مجبور کردن ایران به عفو ایرانیانی که در این جریانات از انگلیسی ها حمایت کرده بودند و ....
۱۹۵۲ - آزمایش اولین بمب هیدروژنی امریکا
س از دستیابی ایالات متحده امریکا به بمب هستهای و به کارگیری آن در شهرهای هیروشیما و ناکازاکیِ ژاپن در جریان جنگ جهانی دوم و قتل عام صدها هزار نفر توسط آن، این بار در اوایل دهه ۱۹۵۰م دانشمندان امریکایی برای ساختن بمب هیدروژنی تلاش میکردند. قدرت انهدامی این بمب، به درجاتْ بیشتر از بمب هستهای بود. آزمایشهای اولیه این بمب در سال ۱۹۵۲م صورت گرفت. اما در ۲۱ مه ۱۹۵۶، اولین بمب هیدروژنی امریکا در جزیره بیکینی واقع در اقیانوس اطلس آزمایش شد. قدرت این بمب برابر با ده میلیون تن ماده منفجره تی.ان.تی بود و انفجار آن، انهدام وسیع و غیرقابل باوری ایجاد کرد. با افشای خبر آزمایش این بمب هیدروژنی، مردم در سراسر عالم به اعتراض علیه آن برخاستند و خواهان جلوگیری از ادامه این آزمایشها گردیدند. در این میان حتی دانشمندانی نظیر آلبرت انیشتین نیز جهانیان را علیه خطرات مرگبار سلاحهای هستهای آگاه کرد. هرچند در سالهای بعد مبارزه برای خلع سلاح هستهای در جهان آغاز شد و قراردادهایی نیز در این زمینه منعقد گردید، با این حال، تولید این سلاحها متوقف نشد و قدرتهای بزرگ، بدون توجه به تهدیدات این سلاحها برای جامعه بشری، به ساخت آن ادامه دادند.
۱۲۹۴ - تصویب قانون سربازگیری در ایران
به دنبال تاخت و تاز نیروهای بیگانه در کشور در جریان جنگ جهانی اول و به خطر افتادن استقلال ایران، و همچنین ضعف قوای غیر منظم و محدود ژاندارمری موجب شده بود که در مقابل یکّه تازی بیگانگان، هیچ اقدامی از سوی دولت انجام نگیرد و فقط در برخی مناطق، افراد محلی از سر غیرت ملی در مقابل بیگانه مقاومتی کنند، که آن هم به سبب نابرابری تعلیمات و تجهیزات چاره ساز نبود. از این رو، مجلس، بهترین راه را جمعآوری سرباز از ولایات و روستاها پیش بینی کرد و قانون سربازگیری را به تصویب رساند. به موجب این قانون، هر روستا، برای تدارک عدهای سرباز برای حکومت، تعهد مینمود و در مقابل، دولت، خرج سرباز و کمک مالی به خانواده او را عهده دار میشد.
۱۳۵۷ - منتظری و طالقانی آزاد شدند
در این روز در سال ۱۳۵۷ (سال انقلاب) آیت الله منتظری و آیت الله طالقانی از زندان آزاد شدند و چون رادیو گفته بود که آزادی آنان به دستور شاه صورت گرفته بود، در دو مصاحبه جداگانه تاکید کردند که ملت، آنان را از زندان رها ساخت و اگر فشار و تظاهرات ملت نبود آزادی آنان میسر نبود. این دو گفتند که به مبارزه با سلطنت همچنان ادامه خواهند داد.
انتهای پیام/
نظر شما