۱۹۹۵ سال ازسرگیری روابط دیپلماتیک میان آمریکا و ویتنام بود. دو کشوری که پس از یک دوره قطع کامل روابط دیپلماتیک متأثر از جنگ ویتنام (۱۹۷۵)، سرانجام تصمیم گرفتند، روش دیگری را برگزینند. از اواسط دهه ۹۰ تا به امروز دو کشور به گسترش پیوندهای اقتصادی و استراتژیک خود پرداختهاند تا آنجا که ویتنام یکی از نزدیکترین شرکای امنیتی آمریکا در آسیا است. ویتنام با موقعیت استراتژیک و ارتش حرفهای خود توانسته بهتدریج جایگاهی همردیف متحدان آمریکا در آسیا مانند مالزی و تایلند در سلسلهمراتب منافع امنیتی آمریکا پیدا کند، بهنحویکه اینک همپیمانی نظامی برای آمریکا در مقابل چین تبدیل شده است. درعینحال که پایان دادن به تحریم تسلیحاتی ویتنام در دوران ریاست جمهوری اوباما، بهمثابه گام نهایی برای احیای کامل روابط دوجانبه قلمداد شد؛ البته که ویتنام همچنان سالگرد پیروزی بر آمریکا و آزادسازی جنوب کشور از اشغال نیروهای آمریکایی را جشن میگیرد. مردم این کشور هنوز خاطره ۲۰ سال حضور اشغالگرانه آمریکا در ویتنام را از یاد نبردهاند. اسنادی در موزه جنگ ویتنام وجود دارد که نشان میدهد تعداد بمبهایی که آمریکا بر سر مردم ویتنام ریخت از تعداد کل بمبهایی که متحدین و متفقین در جنگ جهانی دوم علیه هم استفاده کرده بودند، بیشتر بوده است. آنها فراموش نکردند که در جریان این جنگ ارتش آمریکا از انواع سلاحهای شیمیایی علیه مقاومت مردم ویتنام استفاده کرد بهگونهای که هنوز هم بعد از گذشت ۴۵ سال، شاهد تولد نوزادان با عارضههای مادرزادی ناشی از این سلاحها به مدت سه نسل هستیم و هنوز هم ارتش ویتنام در حال خنثیسازی مینهای کار گذاشته شده توسط آمریکاییها در مزارع و شالیزارهای این کشور است. در جریان این جنگ، آمریکا ۱۳ میلیون تن بمب بر سر مردم ویتنام فرو ریخت. دخالت نظامی آمریکا در ویتنام، منجر به آوارگی میلیونها ویتنامی شد. تعداد مجموع کشتههای این جنگ در آمارهای مختلف بین ۹۰۰ هزار تا ۳ میلیون نفر ذکر شده است. باوجود زخمهایی که بر تن مردم این کشور خورده و خاطرات آن را فراموش نکردهاند، اما به نظر میرسد، اقدامات رهبران این کشور در راستای منافع ملی منجر به این شده که آمریکا تبدیل به مهمترین شریک تجاری و حتی نظامی آنان در منطقه شرق آسیا شود. بهنحویکه در تازهترین اقدام صورت گرفته از سوی آمریکا، کامالا هریس در سفرهایش به جنوب شرق آسیا یک بسته کمک اقتصادی و نظامی به ویتنام را با هدف تقویت روابط بین واشنگتن و هانوی به این کشور اعطا کرده است. بیبیسی گزارش داده بود که این بسته کمک اقتصادی در سفر معاون رئیسجمهوری آمریکا به ویتنام اعلام شد. این بسته کمک اقتصادی به ویتنام نشانگر آن است که ایالاتمتحده و ویتنام بر روابط تلخ و دشوار گذشته خود غلبه کرده و در حال تبدیل شدن به شرکای قابلاعتماد هستند. آمریکا همچنین بیش از ۲۱ میلیون دلار برای از بین بردن مینهای زمینی و برای کمک به افراد دارای معلولیت اختصاص داده است. کتاب «هیچچیز غیرممکن نیست» اثر تد اوسیوس ـ که بهتازگی انتشاریافته و مورد اقبال قرار گرفته ـ، حکایت آشتی آمریکا و ویتنام است. دو کشوری که تاریخی خونبار را تجربه کردند که ثمرهاش 60 هزار کشته برای آمریکا و دو میلیون کشته برای ویتنام بوده است. دو دشمن قدیمی، سرانجام سعی بر فراموش کردن گذشته کردند تا آینده بهتری برای مردمانشان بسازند. کتابی که باید خوانده شود تا بفهمیم که با دیپلماسی چهکارهای عظیمی میتوان انجام داد. این کتاب نشان میدهد که منافع ملی ارجح بر هر منافع دیگری است و کشورها چگونه از جنگ به آشتی، همکاری و حتی همپیمانی میرسند. چنین فرایند و مکانیسمی قابلتوجه بوده، هرچند کمیاب است. گرچه این سازوکار بسیار دشوار است، اما تجربه روابط این دو کشور گویای آن است که شدنی است. میتوان زخمهای قدیمی را ترمیم کرد و بر منازعه و تراژدی جنگ پیروز شد. آنچه در این کتاب به آن پرداخته شده، حکایت چندین سال دپیلماسی دوطرفه برای آشتی و صلح است. نکته قابلتوجه، نظام سیاسی متضاد دو کشور ـ یکی کمونیستی و دیگری کاپیتالیستی ـ است که موضوع رسیدن به آشتی را جذابتر میکند. ازاینرو، این کتاب نشان میدهد که موضوع فقط آشتی دو دولت نیست، بلکه آشتی دو ملت است. اینک آمریکا بزرگترین شریک تجاری ویتنام است بهنحویکه سالانه نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار کالا ـ بهخصوص در صنعت پوشاک ـ از ویتنام به آمریکا صادر میشود. دو کشوری که تا دیروز علیه یکدیگر میجنگیدند، اکنون در برابر چنین در منطقه دریای جنوبی متحد یکدیگرند.
نظر شما