اصلاح شرایط موسسین یا سهامداران نهادهای مالی
محسن عرب‌زاده، رییس اداره امور نهادهای مالی خدمات‌دهنده سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به تصویب ابلاغیه اصلاح شرایط موسسین یا سهامداران نهادهای مالی گفت: در تاریخ ۹ شهریورماه ۱۳۹۸ ابلاغیه شماره ۱۲۰۲۰۱۴۲ مدیریت نظارت برنهاده‌ای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار با موضوع شرایط موسسین یا سهامداران نهادهای مالی شامل شرکت‌های سبدگردان، مشاوره سرمایه‌گذاری، پردازش اطلاعات مالی، رتبه‌بندی و گروه خدمات بازار سرمایه صادر شد. بند یک این ابلاغیه در ۲۸ مهرماه سال جاری اصلاح شد.
عرب‌زاده بیان کرد: اصلاحات انجام‌شده در ابلاغیه جدید، در حوزه‌های مختلفی به‌منظور تسهیل فرآیند صدور مجوز تأسیس/تبدیل نهاد مالی و انتقال سهام برای موسسین یا سهامداران نهادهای مالی بوده است.
وی ادامه داد: بر اساس این ابلاغیه، موسسین یا سهامداران نهادهای مالی که درخواست صدور مجوز تأسیس/تبدیل نهاد مالی و انتقال سهام رادارند، ضروری است مدارک و مستندات لازم را طبق ابلاغیه مذکور به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کنند. همچنین موسسین و سهامداران حقیقی یا حقوقی نهادهای مالی باید حداقل شرایط لازم را طبق ابلاغی مذکور احراز کنند. رییس اداره امور نهادهای مالی خدمات‌دهنده سازمان بورس درباره پروسه بررسی درخواست‌ها در سازمان بورس اظهار کرد: پس از وصول مدارک و مستندات لازم، بررسی‌های کارشناسی توسط کارشناسان سازمان انجام می‌شود. در صورت کامل بودن مدارک و احراز حداقل شرایط لازم موسسین و سهامداران حقیقی یا حقوقی نهادهای مالی مطابق ابلاغیه مذکور، استعلامات لازم در خصوص سوابق کیفری، تخلفاتی، پولشویی و حراست موسسین و سهامداران از مراجع ذی‌صلاح انجام می‌شود. وی افزود: پس از دریافت پاسخ استعلامات مذکور، گزارش کارشناسی تهیه و در هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار طرح می‌شود و درنهایت در جلسات هیات‌مدیره، مجوز موافقت/عدم موافقت اصولی با تأسیس این قبیل نهادهای مالی تصویب می‌شود.
به گفته عرب‌زاده، یکی از مواردی که در ابلاغیه جدید اصلاح شد، سوابق پرونده‌های انضباطی در حال رسیدگی بود. بر اساس این تغییر، استعلام پرونده‌های انضباطی که منجر به صدور رأی نشده و در حال رسیدگی بودند، حذف شد. به بیانی دیگر، تنها موسسین و سهامدارانی که محکومیت‌های قطعی انضباطی تبعی و کیفری داشته باشند، با درخواست مجوز موافقت اصولی تأسیس نهاد مالی آنها موافقت نخواهد شد. وی توضیح داد: بنابراین، پرونده‌های انضباطی موسسین و سهامدارانی که در پروسه رسیدگی است، جزو شرایط بازدارنده صدور مجوز موافقت اصولی تأسیس نهاد مالی برای آنها محسوب نمی‌شود، اما اگر این پرونده‌ها منجر به صدور رأی قطعی شود، مجوز صادر نمی‌شود. رییس اداره امور نهادهای مالی خدمات‌دهنده سازمان بورس، کاهش استعلام‌ها از ۸ استعلام به ۴ استعلام را از تغییرات دیگر ابلاغیه یادشده دانست و خاطرنشان کرد: این موضوع کمک زیادی به بررسی و نهایی شدن درخواست‌ها می‌کند؛ زیرا پرونده‌های بسیاری بلاتکلیف مانده بودند و موضوع یادشده، مانع صدور مجوز برای آنها شده بود، درحالی که آنان رأی قطعی دریافت نکرده بودند. وی موضوع استعلام پولشویی را از دیگر تغییرات برشمرد و تصریح کرد: استعلام از دبیرخانه مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار، فقط به‌منظور رعایت موارد مرتبط با شناسایی موسسین و سهامداران طبق مقررات مربوطه انجام می‌شود. در این راستا، در مصوبه جدید یادشده، موسسین و سهامداران نهادهای مالی ملزم به امضای تعهدنامه‌ای در خصوص رعایت مقررات مبازره با پولشویی شدند. رییس اداره امور نهادهای مالی خدمات‌دهنده سازمان بورس در ارتباط با مهم‌ترین تغییر بند یک این ابلاغیه ابراز داشت: «نداشتن بیش از ۵ درصد سهام به همراه اشخاص وابسته در سایر نهادهای مالی با موضوع فعالیت مشابه» به «نداشتن بیش از ۲۰ درصد از سهام یا توانایی تعیین یک عضو هیات‌مدیره به همراه اشخاص وابسته در سایر نهادهای مالی با موضوع فعالیت مشابه توسط ذینفعان تا سطح یک‌لایه سهامداری» برای اشخاص حقوقی متقاضی تأسیس یا سهامداری نهادهای مالی تغییر یافت. به گفته عرب‌زاده شرط نداشتن بیش از ۵ درصد سهام به ۲۰ درصد سهام به همراه اشخاص وابسته در سایر نهادهای مالی افزایش یافت و این موضوع تنها در سطح یک‌لایه برای ذینفعان موسسین یا سهامداران حقوقی نهادهای مالی است. این تغییر، تسهیلاتی را برای موسسین و سهامداران هلدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگ حقوقی فراهم می‌کند، زیرا تعدد در داشتن شرکت‌های زیرمجموعه، مانع از اخذ مجوز نهادهای مالی برای این هلدینگ‌ها و شرکت‌ها شده بود.
انتشار سهام شناور آزاد شرکت‌های بورسی و فرابورسی
محسن انصاری مهیاری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، از انتشار سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس برای دوره یک‌ساله منتهی به پایان شهریورماه ۱۴۰۰ خبر داد. در راستای ابلاغیه ضوابط نحوه محاسبه سهام شناور آزاد ناشران پذیرفته‌شده در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس، مصوب شورای عالی بورس و اوراق بهادار در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۹، سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، برای دوره منتهی به ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ منتشر شد. بر اساس این اطلاعیه، آن میزان از سهام شرکت‌هایی که در اختیار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی (سهام عدالت) است، درصورتی‌که مجموع درصد سهام شرکت‌های یادشده بیش از ۵ درصد شده باشد، به عنوان سهام مدیریتی محاسبه‌شده است. دارندگان سهام عدالت روش مستقیم، در زمره سهامداران غیرمدیریتی قرارگرفته‌اند.