یافتههای یک نظرسنجی که اخیراً منتشر شده حاکی از بی اعتمادی گسترده افکار عمومی ایران به سیاستها و اقدامات دولت امریکا، بهویژه با عنایت به تجربه توافق هستهای در سالهای اخیر است.
به گزارش ایرنا بر اساس نظرسنجی مشترک دانشگاه مریلند و مرکز افکارسنجی «ایران پول» (Iran Poll) مردم ایران از ایالات متحده رویگردان شده و به سیاست جدید جمهوری اسلامی در نگاه به شرق دید مثبت دارند. این نظرسنجی دربازه زمانی ۳۰ اوت تا ۹ سپتامبر از طریق تلفن و اینترنت انجام شده و نشان میدهد حمایت مردمی از توافق هستهای کاهش یافته است.
این نظر سنجی البته موضوعات متنوعی را در معرض سؤال از مخاطبان خود قرار داده است، با این حال بخش مهمی از آن در زمینه توافق هستهای و رویکرد امریکا در قبال ایران و توافق هستهای قابل اعتناست.
بر اساس این نظرسنجی کمتر از نیمی از ۱۰۰۱ شرکتکننده گفتهاند که «به شدت» یا «تا حدودی» برجام را تأیید میکنند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۷۵ درصد بود. ۲۷ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که «به شدت مخالف» این توافق هستند. تقریباً دوسوم پاسخ دهندگان گفتهاند که حتی اگر واشنگتن به توافقی که ترامپ در سال ۲۰۱۷ از آن خارج شد، بازگردد «تا حدی بعید» یا «بسیار بعید» است که به تعهداتش در این توافق عمل کند. تنها یک سوم از پاسخدهندگان گفتند که واشنگتن «تا حدی محتمل» یا «بسیار محتمل» است که از برجام پیروی کند. در حالی که ۲۷ درصد از شرکتکنندگان گفتند که ایران و ایالات متحده باید هر دو برای بازگشت به برجام نرمش نشان دهند ۵۲ درصد گفتند که ایران باید قاطعانه روی خواستههایش پافشاری کند و از طریق اروپاییها واشنگتن را به پذیرش آنها مجاب کند. این در حالی است که ۱۶ درصد میگویند که تهران حتی نباید برای احیای توافق تلاش کند.
در این نظرسنجی همچنین در مورد تصورات از ایالات متحده، ۸۵ درصد از پاسخ دهندگان عنوان کردند که تصور آنها نسبت به امریکا «تاحدی نامطلوب» (۴/۹ درصد) یا «بسیار نامطلوب» ۹/۷۵ درصد) بوده است. علاوه بر این بسیاری از ایرانیان هرگونه امیدواری نسبت به کاهش سیاست خصمانه بایدن در قبال ایران را از دست دادهاند. در پاسخ به اینکه سیاستهای بایدن در قبال ایران را در مقیاس صفر (کاملاً خصمانه) تا ۱۰ (کاملاً دوستانه) چگونه ارزیابی میکنند، ۶۷ درصد در محدوده صفر تا چهار نمره دادند. در واقع از هر سه نفر، یک نفر سیاستهای بایدن را کاملاً خصمانه دانستند.
یافتههای این نظرسنجی همچنین نشان میدهد که ۷۶ درصد از پاسخ دهندگان معتقدند که واشنگتن از انفجارهای اخیر در تأسیسات هستهای نطنز مطلع بوده است. ۸۵ درصد گفتند که امریکا از ترور دانشمندان هستهای ایران توسط رژیم اسرائیل، اطلاع داشته و ۸۳ درصد گفتند که امریکا حتی از حمله داعش در عراق مطلع بوده است.
دو مفهوم سیاست خارجی و افکار عمومی تأثیرات غیر قابل انکاری بر یکدیگر میگذارند. از سویی تحولات و نوع تعاملات کشورها و بازیگران قدرت، جهتدهنده به افکار عمومی هستند و از سویی دیگر رهبران کشورها و اصولاً فرایند تصمیمسازی و تصمیمگیری نمیتواند بدون عنایت به خواست و نظر مردم و افکار عمومی تدوین شده و در پیش گرفته شود.
مروری بر نوع و نحوه برخورد کشورهای غربی بهویژه در ماجرای توافق هستهای افکار عمومی را به شدت نسبت به غربیها بدبین کرده است. افکار عمومی ایران شاهد است که بعد از یک دوره مذاکرات طولانی و نفسگیر و انعقاد توافق برجام منضم به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، غربیها ازهمان آغاز در فرایند اجرای این توافق کارشکنی کردند. دوره ریاست جمهوری ترامپ هرچند دوره ساختارشکنی و بی قانونی علنی امریکاییها در زمینههای مختلف بود با این حال امریکای ترامپ در قبال ایران سیاست خصمانهای را در پیش گرفت. از این جهت امروز برجام برای مردم ایران بیش از آنکه یک توافق حقوقی باشد، یک تجربه تاریخی است، تجربهای تاریخی همانند کودتای ۲۸ مرداد. امریکا در ابتدای ملی شدن صنعت نفت، از دولت مصدق حمایت کرد، اما این سیاست نه به دلیل حمایت از حقوق ایران، بلکه برای تحت فشار قرار دادن انگلیس برای به رسمیت شناختن منافع نفتی امریکا بود. وقتی که امریکا از تأمین منافع خود توسط انگلیس مطمئن شد، از حمایت مصدق دست برداشت و بسترهای کودتای ۲۸ مرداد را فراهم کرد.
توافق هستهای که برای مردم ایران نوید بخش بهبود وضع اقتصاد کشور بود، پس از مدتی کوتاه و با تغییر رئیسجمهور امریکا نقض شد و تحریمهای بی رحمانهای که سفرههای مردم ایران را کوچک کرده، بازگشت، با اینکه جمهوری اسلامی به تمامی مفاد توافق هستهای پایبند بود، اما دونالد ترامپ رئیسجمهور پیشین امریکا بدون دلیلی موجه از این توافق خارج شد، ترامپ نقاب از چهره امریکای عهدشکن برداشت، سیاستهای بایدن نیز به مردم ایران نشان داد که همانگونه که پیش از این در تاریخ کشورمان اتفاق افتاده نمیتوان به امریکا، سیاستها و توافقاتش اعتماد کرد.
سابقه رفتار امریکا حاکی از آن است که این کشور همیشه به آسانی اخلاق را فدای منافع میکند، به هیچ تعهدی پایبند نمیماند و قابل اعتماد نیست. هرچند این رویکرد ممکن است در کوتاه مدت نتایجی داشته باشد، ولی در نهایت اعتبار کشورها را نزد افکار عمومی زیر سؤال برده و کشور عهد شکن را در معرض بی اعتمادی افکار عمومی قرار میدهد از این جهت تجربه برجام پرده از چهره غیرقابل اعتماد امریکا در برابر مردم ایران برداشته است. اگر امریکا واقعاً به دنبال دیپلماسی و تعامل با ایران است باید در عمل نشان دهد که رویکرد آن با گذشته تغییر کرده است.
اعتراف اندیشکده امریکایی به افول اعتبار امریکا در افکار مردم ایران
روزنامه جوان
صاحبخبر -
∎
نظر شما