به گزارش آران نیوز به نقل از پایگاه خبری حقایق قفقاز – حمید خوشآیند – تحولات منطقه قفقاز جنوبی و اتفاقاتی که در روابط بین ایران و آذربایجان به وجود آمده است و مواضع و صحبتهایی که رد و بدل میشود، همچنان در کانون توجه محافل سیاسی و رسانهای منطقه و داخل قرار دارد.
«تغییر ژئوپلیتیک» منطقه، سناریو، چشمانداز و کلیدواژه مهمی است که با استناد به آن میتوان تا حدود زیادی آنچه را که در اطراف مرزهای شمالی جمهوری اسلامی ایران در حال وقوع است، تحلیل کرد.
در نوشتار حاضر به اجمال ابعاد و زوایای مهمی از این سناریو تحلیل شده است:
در منتهیالیه غربی ایران (گوش چپ گربه در نقشه ایران) یک زائده عجیب و غریب و در واقع باریکهای هست که قرهسو نام دارد. قرهسو (نقشه شماره ۱) که یک ناحیه راهبردی است، در ترکیه به «انگشت آتاتورک» معروف است و ۳ و نیم کیلومتر پهنا دارد.
منطقه قرهسو، از شمال به ارمنستان، از جنوب به ایران، از شرق به نخجوان جمهوری آذربایجان و از غرب به ترکیه مشرف است که تا قبل از سال ۱۳۱۰ بخشی از خاک ایران بود. در این سال طی مذاکراتی که «محمدعلی فروغی» وزیر خارجه ایران به دستور رضاخان با «توفیق رشدی» وزیر خارجه ترکیه داشت، این باریکه که آتاتورک به آن چشم دوخته بود، به جمهوری تازه تأسیس ترکیه واگذار شد.
در واقع آتاتورک که بنا به اهداف و مقاصد بزرگی که در ذهن داشت، دنبال یک مسیر کوتاه برای دسترسی به قفقاز و از آنجا به دریای خزر و سپس آسیای مرکزی بود، این منطقه کلیدی را با زیرکی تمام از ایران گرفت. درست است که مالکیت ترکیه بر قرهسو با روی کار آمدن رضاخان به شدت تسهیل شد، اما عهدنامه ترکمانچای مرجع اصلی در خصوص تعیین وضعیت این منطقه است که آن را متعلق به ایران میداند.
امروز اگر جمهوری اسلامی اراده کند، با ارائه اسناد تاریخی از جمله عهدنامه ترکمانچای میتوان در دیوان بینالمللی دادگستری ثابت کرد که مالکیت ایران بر منطقه قرهسو، کاملاً قانونی است و میتوان آن را به ایران عودت داد.
این باریکه کوچک ۳ و نیم کیلومتری که امروز بیش از ۷۰۰ کیلومتر مسیر ترانزیتی ایران در حوزه قفقاز جنوبی را با خطر مواجه کرده، نقش بسیار مهمی در تحقق رؤیای «دالان تورانی» رجب طیب اردوغان (خط زرد در نقشه شماره ۲) دارد که در سالهای اخیر بهشدت به دنبال اجرای آن است. در واقع قرهسو نقطه آغاز و مبدأ اصلی ترسیم و اجرای دالان مجعول تورانی است که دولت کنونی ترکیه در چهارچوب نگاه نوعثمانیگرایی آن را پیگیری میکند.
نظر شما