به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، به نقل از موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی گفت: سامانه جامع صدور کد شناساگر دیجیتال (DOR) امکان ثبت و صدور یک کد منحصر بفرد برای هر مقاله پذیرش شده در نشریات کشور، جهان اسلام و دنیا را به طور استاندارد فراهم می‌کند.

دهقانی اظهار داشت: هر چند در حال حاضر صدور این کد تنها برای نشریات و مقالات انجام می گیرد ولی در طراحی و پیاده سازی این سامانه کلیه استانداردها و شیوه نامه های بین المللی رعایت شده و برنامه ریزی لازم برای امکان صدور کد شناساگر دیجیتال برای کلیه فعالیت های پژوهشی شامل مقالات همایش های ملی و بین المللی، گزارش طرح های تحقیقاتی، پایان نامه و رساله های دانشجویان، ثبت اختراع و نیز آثار هنری و تولید نرم افزار فراهم شده است.

وی افزود: این فعالیت علمی حرکت بسیار ارزشمندی در جهت شناسنامه دار کردن کلیه فعالیت های پژوهشی کشور بوده و امید است منشا تحول اساسی در مستند سازی فعالیت های علمی کشور باشد. این حرکت علمی دقیقا منطبق با سیاست های کلان علم و فنآوری و نیز بیانیه گام دوم انقلاب در جهت مرجعیت علمی ایران خواهد بود.

رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) اضافه کرد: اطلاعات مستخرج از این سامانه نشان می دهد که تا پایان شهریور ۱۴۰۰ تنها با گذشت کمتر از یک سال از رونمایی سامانه DOR، تعداد ۵۵۵ نشریه برای دریافت این کد به عضویت این سامانه درآمده و ۱۰۳۴۱۹ مقاله کد منحصر بفرد DOR را دریافت کرده اند.

وی یادآور شد: این در حالی است که تعداد نشریات در فروردین برابر با ۱۳۳ مورد و تعداد مقالات ۹۸۲۴ بوده که رشد ۴ برابری در افزایش تعداد نشریات و ۱۰ برابری در تعداد مقالات را در طول ۶ ماه گذشته نشان می دهد.

رئیس ISC گفت: شناسه دیجیتال اشیا (Digital Object Recognizer) یا DOR عبارت از یک کد منحصر به فرد برای هر شی است که همانند اثر انگشت برای آن است. کد بین‌المللی DOR به گونه ای طراحی شده است که به آثار مختلف علمی از جمله مقالات نشریه ها، همایش ها، کتاب ها، پایان‌نامه ها، آثار هنری، نرم افزارها و ... تعلق می گیرد.

وی گفت: هرچند فاز اول صدور شناسه دیجیتال اشیا DOR با مجلات و نشریات علمی بوده است ولی برنامه ریزی برای توسعه خدمات به سایر فعالیت های علمی، فنآورانه، نوآورانه و حتی آثار هنری در دستور کار است.

دهقانی یادآور شد: این سامانه محدودیت خاصی از نظر کشور، حوزه موضوعی و زبان نداشته و تمام نشریات در دنیا بخصوص جهان اسلام از این مزیت بهره مند خواهند شد. از جمله مزیت دیگر این سامانه امکان دریافت شناسه برای مقالات سال های پیشین نشریات است زیرا برخی از نشریات در حال تکمیل مقالات شماره های پیشین خود هستند.

روند افزایشی تعداد نشریات ثبت نام شده در این سامانه و نیز صدور کد DOR برای مقالات در نمودارهای زیر نشان داده شده است:

دهقانی ادامه داد: همانطور که در نمودار زیر مشاهده می شود، تا پایان شهریور ۱۴۰۰، تعداد ۵۵۵ نشریه در این سامانه ثبت نام کرده و به طور مستمر برای مقالات خود این کد را دریافت کرده اند. بدین ترتیب، در طول ۶ ماه اول سال ۱۴۰۰، رشد متوسط ماهانه ۲۶.۹ درصد بوده است.

وی گفت: اگر با همین روند این استقبال ادامه یابد پیش بینی می شود تا پایان سال ۱۴۰۰ عمده نشریات کشور از این سامانه بهره‌مند شوند و در نتیجه کلیه مستندات علمی ثبت شده در نشریات علمی کشور شناسنامه دار خواهند شد.

رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) افزود: میزان افزایش مقالات علمی که در فاصله شش ماهه اول سال ۱۴۰۰ این کد را دریافت کرده اند نسبتا زیاد بوده به طوری که از فروردین ماه از ۹۸۲۴ مقاله به ۱۰۳۴۱۹ مقاله در شهریورماه رسیده است و در نتیجه افزایش ۱۰ برابری را نشان می دهد.

وی یادآور شد: این نشان می دهد که افزایش رشد متوسط ماهانه مقالات در دریافت کد DOR برابر با ۴۸ درصد بوده است. پیش بینی می شود تا پایان سال ۱۴۰۰ کل مقالات منتشر شده در نشریات حاوی کد DOR باشند.

دهقانی افزود: به منظور فراهم کردن بستر آسان برای دریافت شناسه DOR برای مقالات، وب سرویس مورد نیاز توسط گروه برنامه نویسی استنادی ISC و نیز گروه تحقیق و توسعه ارائه شده و هماهنگی لازم با شرکت های پشتیبانی از سامانه مدیریت نشریات انجام شده است.

وی گفت: در وب سرویس ارائه شده، اطلاعات نشریه و مقاله مربوطه دریافت و شناسه به عنوان خروجی ارائه می شود. تولید شناسه برای ۱۰ مقاله از زمان کلیک بر روی دکمه درخواست شناسه، به طور میانگین ۳ ثانیه زمان می گیرد.

رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) اظهار داشت: دریافت شناسه در حالت دستی (بدون استفاده از وب سرویس) نیازمند مراجعه کارشناس به سامانه DOR، ورود به سامانه، ثبت دوره شماره مربوطه، بارگذاری فایل XML یا اکسل مربوطه و نهایی سازی فرآیند بوده است که به زمان بیشتری در مقایسه با استفاده از وب سرویس نیاز است.

وی گفت: وب سرویس تعریف شناسه DOR برای «مقالات آماده انتشار» نیز از سوی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) ارائه شده است که نیاز است شرکت های پشتیبانی کننده سامانه مدیریت نشریات با هماهنگی ISC این سرویس را به نشریات ارائه دهند. اطلاعات موجود در سامانه نشان می دهد حدود ۹۰ درصد از کدهای صادر شده از طریق وب سرویس موجود در سامانه نشریات بوده است.

دهقانی گفت: همچنین ترتیبی فراهم شده است که در اغلب سامانه های آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی وب سرویسی تعبیه شده و با ورود کد DOR هر مقاله، اطلاعات کامل کتاب‌شناختی مقاله از جمله عنوان مقاله، نویسندگان و وابستگی سازمانی آنها، شماره و تاریخ انتشار و ... به طور کاملا اتوماتیک در سیستم وارد می شود این مساله یکی از مطالبات دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در طول سال های گذشته بوده است.

رئیس ISC در ادامه گفت: این سامانه چند زبانه بوده است و مورد استقبال کاربران سایر کشورها بخصوص کشورهای اسلامی نیز قرار گرفته است. تاکنون نشریات سایر کشورها برای دریافت شناسه دستی اقدام کرده اند اما در تلاش در جهت فراهم کردن زیرساخت لازم برای درج خودکار شناسه برای مقالات خود هستند. تلاش می شود این کد در سطح بین المللی و برای سایر پایگاه های استنادی بین المللی از جمله اسکوپوس معرفی شده و مورد ارجاع قرار گیرد.

شناسه دیجیتال اشیا (Digital Object Recognizer) یا DOR عبارت از یک کد منحصر به فرد برای هر شی است که همانند اثر انگشت برای آن است. کد بین‌المللی DOR به گونه ای طراحی شده است که به آثار مختلف علمی از جمله مقالات نشریه ها، همایش ها، کتاب ها، پایان‌نامه ها، آثار هنری، نرم افزارها و ... تعلق می گیرد. این شناسه همانند یک بارکد برای شناسایی اشیا عمل می‌کند.

از جمله مزایای این شناسه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- دسترس پذیری سریع و آسان تر به اطلاعات کامل کتاب‌شناختی مقاله ها و کارهای پژوهشی فقط با یک کلیک بر روی کد شناسه

- ارجاع دهی ساده و سریع با کمترین احتمال بروز اشتباه به کلیه فعالیت های علمی از جمله مقالات

- افزایش رویت پذیری بیشتر مقاله و در نتیجه افزایش تعداد ارجاعات علمی و بنابراین افزایش ضریب - تاثیر و اعتبار نشریه

- شناسایی مالکیت معنوی و کاهش سرقت علمی

- سیاستگذاری در جهت اقتصاد مقاومتی و صرفه جویی ارزی (صدور سایر کدهای شناساگر فقط در انحصار خارج از کشور است)

- امکان صدور شناسه به تمام فعالیت‌های پژوهشی شامل مقالات منتشر شده در نشریات و همایش‌ها حتی برای سال‌های گذشته

عضویت و دریافت کد DOR به راحتی با ورود به سامانه با آدرس https://dorl.net صورت می گیرد و در حال حاضر این سرویس به صورت مجانی و بدون پرداخت هزینه در اختیار نشریات قرار می گیرد.

به منظور همکاری کارشناسان ISC با نشریات در جهت ثبت شناسه برای مقالات، نشریات می توانند درخواست خود را به آدرس info@dorl.net ارسال کنند یا با شماره ۳۶۴۶۸۴۵۴-۰۷۱ تماس بگیرند.