به گزارش مسیر اقتصاد یک‌شنبه ۱۱ مهرماه برنامه تلویزیونی ثریا به موضوع «ظرفیت‌های اقتصادی اوراسیا و پشت صحنه تحولات قفقاز جنوبی» اختصاص داشت. در این برنامه دکتر احمد کاظمی به تحولات قفقاز و طراحی صهیونیست‌ها پشت مرزهای ایران و همچنین اختلال‌هایی که در مسیر تردد کامیون های تجاری ایران به ارمنستان توسط جمهوری آذربایجان ایجاد شده پرداخت.
حمایت همه جانبه ایران از جمهوری آذربایجان
دکتر کاظمی کارشناس حوزه قفقاز در ابتدای برنامه گفت: منطقه قفقاز شامل سه کشور جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و جمهوری خودمختار نخجوان که با خاک اصلی آدربایجان ارتباط ندارد، است. این منطقه در طول تاریخ در حوزه جغرافیایی، فرهنگی و تمدنی ایران قرار داشته و ایران نیز همواره به عنوان میزبان مطرح بوده و کشورهایی چون ترکیه و روسیه با سابقه امپراطورهای عثمانی و تزاری، در نقش کشورهای مهاجم بوده‌اند.
وی افزود: بعد از فروپاشی شوروی طبیعتا ژئوپلیتیک منطقه قفقاز دچار تغییراتی شد و سیاست‌های اصولی ایران در قفقاز حمایت از استقلال و ثبات سیاسی و اقتصادی این کشورها بود. همچنین علاوه بر حمایت از عضویت این کشورها در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، تلاش‌ها معطوف به مدلی از همکاری دسته‌جمعی به جای مدل‌های یکجانبه در این منطقه شده بود. در واقع تمام مبنای سیاست اصولی ایران بر این مبنا بود که طرح‌های کلان منطقه‌ای در حوزه انرژی و ترانزیتی به جای رقابت به عاملی برای همکاری تبدیل شود و جلوی استفاده ابزاری از مناقشات منطقه گرفته شود.
متهم شدن ایران به حمایت از ارمنستان توسط جمهوری آذربایجان
دکتر کاظمی اشاره کرد: منطقه قره‌باغ که محل مناقشه دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان بوده در ۲۷ سال گذشته بین این دو کشور آتش‌بس وجود داشته است. در این مدت هرگاه جمهوری آذربایجان سعی داشته برای بازگرداندن خاک خود اقدامی داشته باشد، کشورهای غربی و بسیاری از قدرت‌ها با این روند مقابله کرده‌اند. اما در این سال‌ها ایران اسلامی جزء معدود کشورهایی بوده که در همه حوزه‌های سیاسی، ترانزیتی، اقتصادی، نظامی و امنیتی کمک یار جمهوری آذربایجان بوده است.
این کارشناس ادامه داد: متاسفانه ماشین تبلیغات ضد ایرانی جمهوری آذربایجان که بین رسانه‌های رسمی و غیررسمی آن مرزی ندارد، جمهوری اسلامی ایران را علی رغم حمایت‌های گسترده‌ای که از این کشور داشته به حمایت از ارمنستان متهم می‌کنند. در حالی که در جنگ اول قره‌باغ اگر مداخله نظامی ایران مانع پیشروی جدایی‌طلبان ارامنه نمی‌شد، این پیشروی تا نزدیکی پایتخت جمهوری آذربایجان متصور بود. همچنین ایران در دهه ۷۰ شمسی با ایجاد یک سری از اردوگاه‌های آموزشی و نظامی در برخی از مناطق جمهوری آذربایجان مثل باکو به صورت مستقیم به این کشور کمک نظامی داشته است.
حمایت کمیته امداد و هلال احمر ایران از آورگان جنگ قره‌باغ
وی افزود: در سامان دادن به آورگان جنگ قره‌باغ، کمیته امداد و هلال احمر ایران بیش از ۵۰۰ هزار نفر از آورگان این جنگ را تحت حمایت قرار داده است. مهمتر از آن طبق نقشه منطقه خودمختار نخجوان که بخشی از جمهوری آذربایجان است و از این کشور فاصله جغرافیایی دارد توسط ایران به جمهوری آذربایجان متصل شده است. در تامین نیازهای سوخت، برق و گاز این منطقه نیز ایران نقش به سزایی داشته است چرا که طبق گفته حیدر علی‌اف رییس جمهور سابق جمهوری آذربایجان، اگر کمک‌های زمینی و هوایی ایران نبود نخجوان با یک فاجعه انسانی مواجه روبرو بود.
ماجراجویی رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان
کارشناس منطقه قفقار افزود: از یکسال گذشته جمهوری آذربایجان به یکباره با حمایت ترکیه و رژیم صهیونیستی جنگی را آغاز کرده که چه قبل از آن، چه در حین آن و چه بعد از آن قراینی وجود دارد که این جنگ یک پروژه بوده است. این پروژه در قالب هدف مشروع آزادسازی اراضی اشغالی خارج از قره‌باغ که شامل ۷ استان بوده به نوعی اهداف قدرت‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای را دنبال می‌کند. به طوری که پس از جنگ قسمت‌هایی از منطقه قره‌باغ هنوز تحت تصرف ارمنستان قرار دارد و جمهوری آذربایجان به جای تمرکز برای الحاق بقیه خاک خود، به تغییر مرزهای ژئوپلیتیک ایران روی آورده است.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران طبق سیاست‌های اصولی که چه قبل و بعد جنگ قره‌باغ داشته از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت کرده است. اما آنچه مشخص است ظاهرا این کشور در دام توطئه‌های رژیم صهیونیستی به نوعی این اراضی را از ارامنه جدایی‌طلب قره‌باغ آزاد کرده و در اختیار فعالیت‌های تنش‌زای اسرائیل، ترکیه و برخی از نیروهای تکفیری قرار داده است. همچنین به نظر می‌رسد به دنبال تغییر و حذف مرز ۴۴ کیلومتری ایران با ارمنستان هستند.
ایجاد دالان جعلی توران زنگزور برای تغییر مرزهای ژئوپلیتیک
این کارشناس گفت: در سایه غفلتی که صورت گرفته جمهوری آذربایجان یکسری نام‌های مجعولی بر این منطقه با عنوان زنگزور گذاشته که در طول تاریخ این منطقه هیچ گونه پیشینه‌ای نداشته است. با این کار بحث جعل تاریخ مطرح می‌شود و می‌تواند توسط سایر کشورها ادامه پیدا کند که از نظر حقوقی قابل قبول نیست.
دکتر کاظمی گفت: توافق‌نامه‌ای که بین جمهوری آذربایجان، روسیه و ارمنستان امضا شد، شامل ۹ بند است که یک بند آن مربوط به دالان لاچین است که راه ارتباطی قره‌باغ و ارمنستان با آن دالان مشخص شده است، اما جمهوری آذربایجان برای ارتباط خود با نخجوان با شانتاژ رسانه‌ای و تهدید نظامی سعی در ایجاد دالانی مجعول با نام زنگزور دارد تا راه ارتباطی ایران با ارمنستان از بین برود.
تضعیف منافع اقتصادی ایران پیامد حذف مرز ایران با ارمنستان
این کارشناس مسائل حوزه قفقاز ادامه داد: از پیامدهای ترانزیتی و اقتصادی حذف مرز ایران با ارمنستان می‌توان به تضعیف بازیگری ایران در منطقه قفقاز، اخلال در مناسبات تجاری ایران و روسیه، اخلال در مناسبات تجاری ایران با ارمنستان و گرجستان، قطع یکی از راه‌های حمل و نقلی ایران به اروپا و ایجاد وابستگی صرف به ترکیه و جمهوری آذربایجان، تضعیف موقعیت ایران در کریدور شمال – جنوب، تضعیف کریدور شرق به غرب، تضعیف جایگاه ایران و اخلال در همکاری ایران در سازمان همکاری شانگهای، تضعیف جایگاه ایران در طرح یک کمربند یک راه چین و تضعیف و حذف پروژه اتصال ترانزیتی خلیج فارس به دریای سیاه اشاره کرد، که تمام این موارد به کاهش منافع اقتصادی ایران منجر خواهد گردید.
شکل‌گیری و تقویت خطوط انتقال انرژی ضد ایرانی در منطقه
وی افزود: علاوه بر تاثیرات منفی که حذف مرز ایران با ارمنستان به اقتصاد ایران وارد می‌شود، از نظر مسائل حوزه انرژی نیز به منافع ایران آسیب جدی وارد خواهد شد که از آن جمله می‌توان به مواردی چون احیای طرح ترانس خزر که به موجب این طرح، گاز ترکمنستان از طریق دریای خزر و کشور آدربایجان به ترکیه منتقل شده و باعث کاهش مشارکت ایران در انتقال گاز به اروپا خواهد شد.
کارشناس برنامه ادامه داد: علاوه بر پیامدهای اقتصادی که این تغییر مرزهای ژئوپلیتیک برای ایران اتفاق می‌افتد، از نظر مسائل منطقه‌ای نیز حائز اهمیت است. ایجاد این دالان جعلی بین جمهوری آذربایجان و نخجوان موجب تحت حمایت قرار گرفتن جمهوری آذربایجان از ترکیه خواهد شد و تاثیرات مذهبی، فرهنگی و قومی خاص خود را به همراه خواهد داشت. همچنین موجب به ثمر نشستن تلاش ترکیه برای تقویت سازمان کشورهای ترک‌زبان از بعد امنیتی و نظامی شبیه شورای همکاری خلیج فارس خواهد گردید و باعث ایجاد انسداد در بهره‌برداری ایران از ظرفیت‌های تمدنی، فرهنگی و تاریخی مشترک خود با قفقاز و آسیای مرکزی می‌شود.
اتصال ناتو به دریای خزر و آسیای مرکزی با دالان زنگزور
دکتر کاظمی افزود: از پیامدهای بین‌المللی ایجاد دالان زنگزور نیز می‌توان به اتصال ناتو به دریای خزر و آسیای مرکزی، ایجاد یک کانون جدید بحران با محوریت قوم‌گرایی علیه روسیه، چین و ایران، تضعیف موقعیت طرح یک کمربند یک راه چین و کاهش بازیگری ایران اشاره کرد.
این کارشناس در پایان افزود: همانطور که مشاهده می‌شود، در پشت پرده اتفاقات اخیری که در مرز جمهوری آذربایجان به وقوع پیوسته رژیم صهیونیستی در حال توطئه‌چینی است. رزمایشی که با شعار «فاتحان خیبر» انجام شد نیز پیام خوبی به طرف مقابل ارسال کرد و این پیام را گوشزد می‌کرد که ایران از خطوط قرمز خود کوتاه نخواهد آمد. همچنین تکیه به ارتش‌های کشورهای بیگانه راه به جایی نخواهد برد و مردم آذربایجان که برادر مردم ایران محسوب می‌شوند همیشه در برابر تهاجمات امپراطوری‌های عثمانی و تزاری در خط مقدم بوده‌اند. این سیاست‌ها نیز برای کشورهایی مثل جمهوری آذربایجان و ترکیه که خودشان دارای اقلیت‌های ناراضی هستند که با سیاست رسمی سرکوب مواجه شده‌اند، بسیار تبعات سنگین می‌تواند داشته باشد.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
نظر شما