‌به گزارش ایرنا، همه‌گیری ویروس کرونا، تعطیلی اجباری آموزش‌ها و سوق یافتن دانش آموزان به سمت آموزش مجازی در ۲ سال اخیر مدارس را وارد فضای جدیدی از آموزش‌ کرد که اقتضائات آن با کلاس‌های درس سنتی اختلاف بسیاری دارد.

نقش آموزش و پرورش در روند توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه بسیار مهم و تعیین کننده است و مدرسه به عنوان عنصر کلیدی نظام آموزشی،  زمینه رشد فکری و اخلاقی جامعه را فراهم می‌کند.

کرونا از اسفند ۹۸ بر نظام تعلیم و تربیت کشور سایه افکند و موجب شد دانش آموزان به‌جای حضور در کلاس‌های درس مجبور باشند از طریق تلفن همراه و فضای مجازی در کلاس‌ها حضور یابند.

به گفته کارشناسان و متولیان فرهنگی، تعطیلی طولانی مدت مدارس موجب افت تحصیلی، افسردگی و کم تحرکی دانش آموزان شده است و باید کلاس‌های درس به تدریج و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به صورت حضوری بازگشایی شود.

مسوولان آموزش و پرورش معتقدند، براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، تربیت تمام ساحتی باید مورد توجه قرار گیرد که تحقق این هدف و جبران عقب ماندگی‌های سال های اخیر منوط به بازگشایی مدارس است.

خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) قزوین برای اطلاع شهروندان از وضعیت بازگشایی مدارس با حسنعلی اصغری مدیرکل آموزش و پرورش استان در استودیو خبری این رسانه به گفت و گو پرداخته که شرح آن در ادامه آمده است.

به گفته وی، حفظ سلامت و تأمین امنیت دانش آموزان در بازگشایی حضوری مدارس مهمترین اصل است؛ در اول مهر امسال هیچ کلاس بدون معلم و هیچ دانش‌آموز بدون کلاسی نخواهیم داشت.

ایرنا.  با توجه به اینکه حدود دو سال است دانش آموزان در فضاهای آموزشی حضور نداشته‌اند چه اقداماتی برای بازسازی زیرساخت‌ها انجام شده است؟

رسالت ما در آموزش و پرورش اجرای سند تحول بنیادین است، برای اجرای این رسالت و رساندن دانش آموزان به مراتبی از حیات طیبه در کنار سایر عوامل همچون نیروی انسانی و کتب درسی به فضاهای آموزشی استاندارد نیازمندیم تا بتوانیم تعلیم و تربیتی با کیفیت و تمام ساحتی را اجرا کنیم.

مدارس ما باید از نظر امکانات، فضا و تجهیزات آموزشی و پرورشی به گونه‌ای باشد که باعث ظهور و بروز استعدادها و شکوفایی خلاقیت‌های دانش آموزان شود و شرایط نشاط و پویایی آنها را فراهم سازد، در این صورت است که همکاران ما در مدرسه می‌توانند تعلیم و تربیتی کیفی را رقم بزنند.

یکی از اولویت‌ها ما در سال تحصیلی جاری اقناع سازی خانواده‌ها برای حضور دانش آموزان در کلاس‌های درس است که برای این مهم و اطمینان بخشی به خانواده و دانش آموزان باید شرایط روحی و روانی لازم فراهم شود.

تمرکز ما در اداره کل،  فراهم نمودن شرایط بهداشتی برای حضور دانش آموزان در سال تحصیلی جدید و تاکید بر رعایت کامل موارد بهداشتی است و هیچ گونه مشکلی در این خصوص نداریم، بنابراین مهمترین نقاط آسیب خیز شناسایی شده است و مدارسی که از ابتدای مهرماه به صورت حضوری دایر خواهد بود تدابیر لازم اتخاذ شده است.

ساختمان مدارس و فضاهای آموزشی از لحاظ ایمنی و رعایت استانداردهای ساختمان نیز مورد توجه جدی قرار گرفته چرا که امنیت دانش آموزان در مدرسه بسیار حائز اهمیت است و خوشبختانه اداره کل نوسازی توجه جدی به این مساله دارد.

ایرنا. آسیب‌های جسمی، روحی و روانی زیادی بر دانش آموزان از زمان شیوع کرونا وارد شده است، برنامه‌های آموزش و پرورش برای جبران این عقب ماندگی‌ها در ۲ سال اخیر چیست؟

کار تعلیم و تربیت باید به گونه‌ای باشد که اهداف آموزش و پرورش در بستر تعامل بین دانش آموز و معلم محقق شود،  همانطور که می دانید در امر تعلیم و تربیت برخی اصول علمی وجود دارد که رسیدن به آنها، در فضای مجازی امکان پذیر نیست.

تعلیم و تربیت باید به صورت تمام ساحتی شکل بگیرد، بسیاری گمان می‌کنند که تنها وظیفه معلمان، ساخت دانش آموز در حوزه علم و فناوری است درحالی که ساحت عبادی، اخلاقی، اعتقادی، سیاسی و اجتماعی، زیستی و فناوری، اقتصادی، زیبا شناختی و هنری از جمله مواردی است که الزام وجود معلم حضوری را تاکید می‌کند.
 

ایرنا. آیا آموزش‌های مجازی در راستای افزایش سطح علمی دانش آموزان مؤثر بوده است؟

بر اساس یافته‌های علمی، آموزش‌های مجازی در انتقال ساحت علم و فناوری تنها ۴۰ درصد کفایت لازم را داشته است و ۶۰ درصد دانش آموزان ما نتوانستند در این فضا اطلاعات لازم را کسب کنند، بنابراین با افت تحصیلی و کاهش سطح علمی مواجه هستند.
 

ایرنا. آموزش و پرورش برای جبران آسیب‌های ناشی از آموزش مجازی چه برنامه‌ای دارد؟
آموزش و پرورش بر اساس وظایف ذاتی خود، موظف به جبران افت تحصیلی ناشی از آموزش فضای مجازی دانش آموزان است و در همین راستا با برگزاری کلاس‌های جبرانی در تابستان با حضور ۱۳۰ دبیر جهادی در دانشگاه فرهنگیان و مناطق کمتر توسعه یافته توانست گامی کوچک در این راستا بردارد.

مدرسه یک محیط علمی با ویژگی‌های خاص خود است و اهمیت کلاس‌های درس به صورت حضوری برای هیچ کسی پوشیده نیست بنابراین لازم است که در بازگشایی مدارس، تمام افراد جامعه به سهم خود کمک کنند تا نظام آموزشی بیش از این دچار آسیب نشود.

ما به دنبال روش‌های جایگزین در فضای مجازی هستیم اما متاسفانه زیرساخت‌ها فراهم نیست و در سال تحصیلی گذشته یکسری محتوای الکترونیکی تولید و در قالب فلش و سی دی در اختیار دانش آموزان سراسر استان قرار گرفت همچنین میان تعدادی از دانش آموزان، درس‌نامه های آموزشی توزیع کردیم و در فضاهایی که امکان برگزاری کلاس‌های آموزشی با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی وجود داشت، کلاس‌های حضوری برگزار شد.

سال گذشته ۲۵ طرح تحولی در دستور کار قرار گرفت اما نتوانستیم در اجرای این بسته‌های تحولی موفقیت‌های چشمگیری را کسب کنیم و بیشترین نگرانی ما در بحث آسیب‌های اجتماعی است.

ایرنا. در خصوص آسیب‌های اجتماعی آموزش مجازی توضیح بفرمایید؟

آسیب‌های اجتماعی دوری از مدارس امری غیر قابل انکار است به طوری که تمایل به خودکشی در بین دانش آموزان در این ۱۹ ماه افزایش یافته و افسردگی و اضافه وزن، گریبان گیر بسیاری از دانش آموزان شده است.

تحقیقی که در این زمینه انجام شده ثابت کرده دانش آموزان در این ایام که از کلاسها دور بودند پنج هزار قدم کمتر تحرک داشتند و هشت درصد از ۲۳۵ هزار دانش آموز قزوینی دچار اضافه وزن و چاقی مفرط شدند که این موضوع می‌تواند زمینه پیدایش بیماری‌های مزمن مانند دیابت شود.

بنابراین تاکید ما بر بازگشایی مدارس است هرچند که برای مشکلات و معضلات پیش رو مانند افسردگی دانش آموزان، حضور یافتن در مدارس و دریافت راهنمایی مشاوران تا حدودی موثر است و در سال گذشته طرح‌هایی مانند همکلاسی سلام و یاریگران زندگی به صورت مجازی اجرا شد اما واقعیت این است که در این طرح‌ها آنطور که باید و شاید موفق نبودیم.

موفقیت زمانی صورت می‌گیرد که با دانش آموز در تعامل باشیم و در صورت وجود مشکل، دانش آموز را به مشاوران ارجاع دهیم، امیدواریم با فراهم شدن شرایط حضور دانش آموزان در محیط‌های آموزشی بتوانیم مانع از آسیب‌های این حوزه شویم.

ایرنا. برای واکسیناسیون فرهنگیان و دانش آموزان در قزوین چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟

 قزوین جزو استان‌های موفق در اجرای این امر بود و با یک فاصله زیاد از سایر استانها موفق به کسب رتبه اول شد.
در ارتباط با واکسیناسیون دانش آموزان که از ۲۸ شهریور ماه اعلام شده، ثبت نام متولدان ۸۲ و ۸۳ در سامانه آغاز گردید ولی تاکنون هیچ اقدام مشخصی اجرایی در مورد واکسیناسیون دانش آموزان انجام نشده و هنوز اطلاعات دقیقی از نوع واکسن و میزان دز مصرفی از سوی مسوولان ذیربط داده نشده است.

ما در موضوعات تخصصی تابع نظر دانشگاه علوم پزشکی و ستاد ملی کرونا هستیم و براساس کمیته واکسیناسیون استان سیاست‌های اجرایی در استان اعلام خواهد شد.

در حال حاضر هیچ دانش آموزی در کشور واکسینه نشده‌ چرا که هنوز سیاست و خط مشی مشخصی در این زمینه اعلام نگردیده است.

آموزش و پرورش استان قزوین به محض اعلام وزارتخانه برای تحقق این مهم در کوتاه‌ترین زمان ممکن تدابیر لازم را اتخاذ خواهد کرد و شرایط اجرای طرح واکسیناسیون دانش آموزان نیز همانند فرهنگیان در اسرع وقت توسط حوزه بهداشت و معاونت سلامت آموزش و پرورش فراهم خواهد شد.

برخی از واکسن‌های تولید شده برای افراد زیر ۱۸ سال مناسب است و امیدواریم پس از تأیید نهایی سازمان بهداشت جهانی و همچنین وزارت بهداشت، به دانش آموزان نیز واکسن کرونا تزریق شود تا مدارس به صورت حضوری برگزار شوند.
 

ایرنا. چه تعداد مدرسه بلا استفاده یا کانکسی در استان قزوین وجود دارد؟ چه اقداماتی در این خصوص انجام شده است؟
برای مدارس فرسوده در مناطق روستایی آمایش لازم پیش‌بینی و انجام شده است که تا بازه ۱۰ تا ۲۰ سال آینده اگر این مدارس بلااستفاده بودند بهسازی شوند و در مکان‌هایی که لازم است مدرسه ساخته شود.

 اکنون نمی‌توانیم اعلام کنیم چه تعداد مدرسه بلااستفاده در استان وجود دارد چراکه ممکن است در سال‌های آینده شاهد رشد جمعیتی باشیم و به همین دلیل مدارس بلااستفاده را حفظ می‌کنیم تا در آینده با مشکل فراهم کردن مدرسه مواجه نشویم.

در استان قزوین مدرسه‌ای که کاملاً کانکسی باشد وجود ندارد اما در برخی نقاط حاشیه‌ای شهر که در کنار فضای اصلی با کمبودهایی مواجه بودیم کانکس قرار داده شده است و حدود سه کانکس در کنار فضای اصلی مدرسه وجود دارد که برای سال جاری پیش بینی کرده‌ایم که این کانکس‌ها جمع آوری شوند تا فضای مناسبی برای دانش آموزان فراهم شود.

ایرنا. از وضعیت کلاس‌ها به لحاظ تعداد معلم و کمبودها در مقاطع مختلف تحصیلی بفرمایید؟
امسال ۲۵۳ هزار و ۸۰۰ نفر برای سال تحصیلی ثبت نام کردند که تحصیل در هزار و ۸۱۵ مدرسه آغاز خواهد شد.

 توزیع نیروی انسانی هم شکل گرفته و در حال حاضر هیچ معلم بدون کلاس نداریم هر چند در سال گذشته ۷۰ هزار ساعت کمبود نیرو داشتیم که امسال آن را به ۵۴ هزار ساعت رساندیم که این کمبود نیز با برنامه ریزی حل شد و همچنین بخشی از کمبود نیرو را در سال جاری از محل اضافه کار معلمان موجود، بهره گیری از نیروهای حق التدریس معلمان شاغل و ۱۴۰ نفر خرید خدمات آموزشی، پیمانکاران و بازنشستگان تأمین می‌کنیم.
اول مهر هیچ کلاس بدون معلم و هیچ دانش‌آموز بدون کلاس نخواهیم داشت.

ایرنا. مهمترین چالش دانش آموزان در مناطق دوره افتاده و محروم استان در سال تحصیلی جدید چیست؟

امسال تحصیل به صورت ترکیبی(حضوری و مجازی) است و حضور دانش آموزان هم تدریجی خواهد بود و قرار است نظام آموزشی غیرمتمرکز و مدیریت مدرسه محور را پیاده کنیم و رویکرد نواندیشانه اجرا شود تا به اهداف تعیین شده برسیم.
 برنامه ما حرکت به سمت مدیریت مدرسه محور و مداخله ارکان مدرسه در آموزش است تا بتوانیم در این شرایط سال تحصیلی را به خوبی آغاز کنیم.

در  استان قزوین ۲۷۰ مدرسه با جمعیت کمتر از ۱۵ نفر و ۵۴۸ مدرسه با جمعیت زیر ۵۰ نفر داریم که اگر مدارس پرجمعیت در سه نوبت برنامه ریزی شود می توانیم کلاس حضوری را در این مدارس دایر کنیم.

سال گذشته ۲۷۰ مدرسه در استان فاقد اینترنت بود که با اقدامات انجام شده و تامین بستر مخابراتی در تعدادی از روستاها، در حال حاضر فقط ۱۰۲ مدرسه در روستاها بدون اینترنت داریم که این مدارس هم کمتر از ۱۰ دانش آموز دارند.
 

ایرنا. دولت سیزدهم در رویکرد جدید باید رفع چه مشکلات و چالش‌هایی را در نظام آموزشی در اولویت قرار دهد؟
یک جامعه اگر بخواهد به توسعه برسد آموزش و پرورش باید مساله و اولویت اصلی آن باشد، برای این مهم بیش از هر چیز دیگری باید به رکن تحول در این نهاد مهم توجه شود.

 نقش معلم نه تنها انتقال دانش است، بلکه می‌تواند نقش سازنده‌ای در اجتماع داشته باشد بنابراین این معلم است که در کنار انتقال دانش می‌تواند در تغییر نگرش جامعه سهم داشته باشد.

ما امروز به دنبال تغییر در رفتار هستیم و باید الگوهای رفتاری افراد را بهینه  کنیم و به معلمی نیاز داریم که دارای تعهد، تخصص و انگیزه لازم برای تحقق این‌ مهم باشد و دانشگاه فرهنگیان نیز باید در مسیر جذب و نگهداشت دبیری کارآمد تلاش کند و عملکرد مناسبی داشته باشد.

رتبه بندی معلمان در افزایش بهبود انگیزه آنان، بسیار مؤثر است بنابراین دولت باید آموزش و پرورش را جدی بگیرید و موضوعات این حوزه را با اولویت پیگیری کند، همچنین تأمین فضاهای آموزشی باید جزو اولویت‌های دولت باشد که اعتبارات خوبی برای تجهیز و نوسازی مدارس در سال‌های اخیر تخصیص داده شده است.

تبدیل مدرسه به فضایی شاداب و با نشاط، توجه به نیروی انسانی ماهر و فضای آموزشی از جمله مواردی است که باید در سیاستگذاری دولت سیزدهم مورد تاکید باشد.

 دوری از فضای سیاسی در آموزش و پرورش یکی از مهمترین مسایل برای جلوگیری از آسیب‌ها است و اگر نهادهای علمی و آموزشی از سیاست زدگی پرهیز کنند و دارای نگاه علمی باشند تحولات خوبی ایجاد خواهد شد و به گفته مقام معظم رهبری هزینه در آموزش و پرورش سرمایه گذاری است.