اتحادیه امنیتی _ اقتصادی شانگهای اگر به حرکت درآید و فرایندهایش به راهبرد تبدیل شوند، دیگر نهادهای بین المللی در برابر عظمتش سر تعظیم فرود خواهند آورد.این را حقیقت جغرافیایی و فاکتورهای موثر و متفاوت کشورهای عضو این اتحادیه به ما می گوید که عیان و هویدا هستند.
بزرگترین اتحادیه جغرافیایی جهان، ابزارهایی در اختیار،دارد که دیگر قاره ها و دیگر نهادها حسرتش را می خورند و داشتن برخی از این مزایا برای آنان رویاست.پیوستن دائمی ایران به شانگهای بعنوان مکمل ژئواستراتژیک این اتحادیه، برداشتن گام نهایی برای به حرکت درآمدن موتور خاموش این اتحادیه ارزیابی می شود.
عضویت دائمی برای ایران در این برهه زمانی هم مزایای پایداری به شکل دو طرفه به دنبال خواهد داشت. اما در کنار مزایای چند منظوره این رخداد بزرگ،مهمترین ره‌آورد پذیرش دائم ایران در شانگهای می تواند دستاورد امنیتی آن می باشد. زیرا عضویت دائم در این اتحادیه به معنای پذیرش دفاع جمعی از سوی دیگر اعضای دائم این اتحادیه است.
یکی از بندهای اصلی مورد توافق اعضای اصلی و دائمی تشکیل دهنده چنین اتحادیه هایی، دفاع همه جانبه از یکدیگر در برابر تعرض نظامی توسط متجاوزان است.
از دیگر ره آوردهای قطعی برای ایران در عضویت دائم این نهاد بزرگ، تکمیل حلقه جغرافیایی اولین منظومه بزرگ ژئوپليتيكي در جهان است که با توجه به نقش ستونی ایران برای شانگهای، هر گونه نفوذ و مداخلات بازیگران سنتی در بخش قابل توجهی از قاره بزرگ آسیا سد می شود.
به اعتقاد من عضویت دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای، ضرورت داشت و از لحاظ تامین منافع ملی و تضامین امنیتی کشور، عضویت کامل و دایم در این سازمان دارای مزیت های زیادی است که حداقل معایب آنرا تحت پوشش قرار می دهد.
سازمان همکاری های امنیتی-اقتصادی شانگهای، یک پیمان فراگیر با جغرافیای بسیار وسیعی است که در زمینه های مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی و مالی و نظامی برای اعضای دایم خود تعهداتی را ایجاد می کند که مهمترین آن تضمین دفاع قطعی در برابر دشمن است.
٣٢ ماده منشور سازمان همکاری شانگهای را تشکیل می دهد که موضوعات متعددی در خود جای داده است و توجه کلیدی به تک تک واژگان آن برای ایران حیاتی است. از سویی دیگر تعهدات اعضای دائم در مسائل نظامی و امنیتی، بسیار در سطح بالا در نظر گرفته شده اند ، لذا برای رسیدن به منافع مورد نظر ، ایران باید دقت لازم و کافی در پذیرش مفاد اساسنامه شانگهای داشته باشد .
در مجموع باید عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری های منطقه ای شانگهای در این مقطع زمانی را به فال نیک گرفت و به دستاوردهای کوتاه مدت آن از جمله خروج از فشار پر هزینه تحریم ها و انزوای بین المللی و رونق گرفتن اقتصاد کلان ایران درابعاد منطقه ای امیدوار بود.
دکتر کیومرث یزدان پناه درو دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران