سعید خال، مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) با حضور در هشتمین جلسه شورای ششم شهر تهران درباره فعالیت این سازمان طی ۱۹ ماه گذشته و در دوره اپیدمی کرونا گزارشی ارائه کرد.

سعید خال در این جلسه تاکید کرد: سال ۴۵ کلنگ احداث بهشت زهرا (س) به زمین خورد و در تیرماه ۴۹ به بهره برداری رسید. بهشت زهرا (س) برای ۳۰ سال در حقیقت تا سال ۸۰ احداث شد.

او ادامه داد: اما وقوع جنگ تحمیلی و تشییع پیکر مطهر شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی باعث شد ۲ سال زودتر از موعد مقرر و در سال ۷۸ بهشت زهرا (س) پر شود و از سال ۷۶ تا ۷۸ چیزی بالغ بر ۱۱۰ هکتار به آن افزوده شد. سال ۸۸ نیز ۱۶۰ هکتار دیگر به آن اضافه شد و مجموع مساحت بهشت زهرا (س) ۵۸۴ هکتار است و با احتساب وسعت حرم امام راحل (ره) ۷۵۰ هکتار مساحت دارد. تنها آرامستانی که در جهان به لحاظ وسعت از بهشت زهرا (س) بیشتر است «وادی السلام» در نجف است. اما بهشت زهرا (س) به لحاظ امکانات، مدرناسیون، تجهیزات، قدرت و توان برترین آرامستان جهان در میان تمام ادیان الهی است.

خال افزود: بهشت زهرا (س) به نام ۳۰ هزار شهید گلگون کفن انقلاب اسلامی و ۴ هزار شهید گمنام و همجواری با آستان ملکوتی حضرت امام راحل (ره) مزین است وجایگاه های نمادین، جایگاه های جلوس، سرداران شهید در آن وجود دارد. حدود یک میلیون و ۸۰۰هزار نفر پذیرش که یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر تدفین انجام شده است. از سوی دیگر بهشت زهرا (س) محل خاکسپاری ۲۵۰۰ نام آوران و مشاهیر شهر تهران است.

کرونا بحرانی بی نظیر در ۵۰ سال گذشته

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) با اشاره به شیوع بیماری کرونا، گفت: از ابتدای اسفند سال ۹۸ سازمان بهشت زهرا (س) درگیر بحرانی بی سابقه و غیرقابل تصوری شد که در طول ۵۰ سال گذشته نظیر این بحران را تجربه نکرده بود. این بحران چند ویژگی داشت. اول این که بی سابقه ترین بحرانی بود که بهشت زهرا (س) تا کنون تجربه کرده بود. دوم به لحاظ عدد و رقم غیرقابل تصور بود. ما در طول سال های دفاع مقدس، سیل تهران، زلزله های بم، رودبار و منجیل هیچگاه این عدد و رقم را نداشتیم.

او گفت: ما در پیک پنجم کرونا برخی روزها فوتی های شهر تهران به عدد ۴۰۰ رسید که نیمی از آن فقط مربوط به کرونا بود. نکته بعدی طول مدت بحران بود. سخت ترین بحران بهشت زهرا (س) زلزله بم بود ۸ روزه جمع شد ولی این بحران ۱۹ ماه ادامه داشته و آخر این بحران نیز معلوم نیست. قبل از بحران کرونا بهشت زهرا (س) بحران H۱N۱ اما با عدد متوفای قلیل را تجربه کرده بود.

مکاتبات با علما درباره شرعیات

سعید خال با اشاره به این که اسفند ۹۸ اعلام شد کرونا به سوی بهشت زهرا (س) می آید، اظهار کرد: در آن زمان به سرعت تغییر آرایش دادیم. هیچ نهادی در کشور آماده نبود و حتی سازمان جهانی بهداشت نمی دانست چه کند. همان زمان دستور العمل درون سازمانی برای بهشت زهرا (س) در مورد آمبولانس ها، ایزوله سوله ها و... تهیه و تدوین شد. همان زمان مکاتباتی با دفاتر علما درباره شرعیات و کفن و دفن انجام شد. مقام معظم رهبری نیز همان زمان فتوایی دادند که ۶ روز بعد فعالیت بهشت زهرا (س) بر روی روال افتاد. اولین زمزمه های شستشوی از قم شروع شد.

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) افزود: متوفای قم انگشت شمار بود ولی تهران عدد متوفای کرونایی از یک و ۵ شروع شد و ۷ فروردین ۹۹ بهشت زهرا (س) عدد ۱۲۷ را تجربه کرد. فوتی ها به صورت تساعدی بالا می رفت. به فکر این افتادیم که تغسیل و تطهیر را انجام دهیم. جلسات متعددی با نهادهای انقلابی و روحانیان گذاشتیم. با سپاه هم افزایی خوبی داشتیم و سردار یزدی و سردار حسن زاده پای کار آمدند و سعی شد طرح های جدید داده شود تا این بحران مدیریت شود. جلسات متعدد کارشناسی برگزار شد.

خال گفت: تمام این جلسات سبب شد بهشت زهرا (س) پیشگام شود و سرانجام در روز ۱۵ فروردین ۹۹ جلسه ای در سازمان بازرسی کل کشور برگزار شد و تمام آرامستان های کشور آخرین ایرادات، تصحیح رویه ها، مسائل بهداشتی و... بررسی شد. سرانجام از عصر ۱۶ فروردین ماه کار تطهیر و تغسیل با آب متوفیان شهر تهران شروع شد. این تغسیل با حضور داوطلبان جهادی و مدیریت بهشت زهرا (س) شروع شد. بعد از آن نیز تغسیل در تمام کشور رویه شد. امروز در کشورهای مسلمان نیز این موضوع را نمی بینیم.

او با اشاره به این که مشکل بزرگ بهشت زهرا (س) با مشکل آب روبرو بود، گفت: سیستم کلر زنی و پایش آب بر روی سیستم های بهشت زهرا (س) نصب شد تا آلودگی نداشته باشیم و از این موضوع اطمینان حاصل شد. علاوه بر ناظرین شرعی حکمی برای فرد روحانی صادر کردم تا به عنوان ناظر اختصاصی مسائل شرعی کرونا فعالیت کند. در دانشگاه های علوم پزشکی دستور العملی وجود نداشت اما جلسات کارشناسی انجام شد. در ایران نمی دانستند با متوفای کرونایی چه برخوردی کنند.

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) گفت: همان زمان با همه آرامستان ها مشاوره و کلاس های آموزشی گذاشته شد. شرایط بسیار سخت بود. جلساتی با القاصی مهر، دادستان تهران برگزار کردیم و ایشان به تمام کشور ابلاغ کرد که معیار فعالیت بهشت زهرا (س) است. چند سردخانه کانتینری را به کار گرفتیم و به سرعت سردخانه های جدید فعال شدند. سوله ای جهت مسائل بحران ایزوله و تجهیز شد. جنازه ها می آمد و مسائل شرعی انجام می شد. سعی کردیم که تجهیزات پرسنل بهشت زهرا (س) در سطح خوبی تهیه شود.

خال تصریح کرد: تجهیزاتی که برای ضدعفونی کردن بهشت زهرا (س) داشتیم به صورت بومی طراحی شد و روزی ۷ بار بهشت زهرا (س) ضد عفونی می شد. مکان ها و فضاها می توانست به عنوان یک مرکز شیوع کرونا مطرح شود. حفظ جان و سلامت بهشت زهرا (س) در دستور کار بهشت زهرا (س) قرار گرفت.

۱۲ بار چکاپ و غربالگری پرسنل بهشت زهرا(س)

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) افزود: وزارت بهداشت نماینده ای در بهشت زهرا (س) داشت. تا این ساعت ۱۲ بار پرسنل بهشت زهرا (س) چکاپ و غربالگری شدند و تست ۲۲۵ نفر از آنها مثبت شد و در همان مراحل اولیه به مراکز درمانی فرستاده شدند و تا این ساعت در مجموعه بهشت زهرا (س) حتی یک فوتی هم نداشته است.

او ادامه داد: این به دلیل عنایت الهی و دعای خیر مردم است. البته با یک برنامه ریزی کامل مسائل بهداشتی در سطح بالایی رعایت می شد. اسفند ۹۹ بود که ۶۰۰ نفر از پرسنل خط مقدم بهشت زهرا (س) واکسیناسیون شدند. یکی از اقدامات خوب این دوره بودجه ای از حوزه مالی شهرداری دریافت کردیم و به سرعت یک مرکز ایزوله در بهشت زهرا (س) آغاز شد و خاکبرداری آن انجام شده و قرار است در ۲ طبقه و ۶۶۰۰ متر وسعت دارد. حدود ۱۰-۲۰ درصد پیش رفته است.

افزایش فعالیت پرسنل بهشت زهرا بدون تبلیغات

سعید خال با اشاره به این که امکان تهیه قبر به فوریت وجود ندارد، تاکید کرد: برای ساخت قبر باید مقدار زیادی خاکبرداری شود و سازه نیاز دارد. با هماهنگی ها این کار انجام شد. ظرفیت بهشت زهرا (س) در شرایط عادی بین ۱۶۰ تا ۱۸۰ نفر است در صورت بحران تا ۲۴۰ نفر نیز قابل افزایش بود.

او گفت: اما در بحران کرونا شرایط ما به گونه ای رقم خورد که گاهی پرسنل تا ۲ یا ۲.۵ برابر ظرفیت و با یک مجاهدت خاموش با افزایش شیفت و بدون تبلیغ کار کردند و شرایطی به وجود آمد که شهروندان با مشکل روبرو نشوند. پرسنل آمبولانس ها تا ۳ شیفت و سالن تطهیر تا ۲ شیفت کار کردند. بهشت زهرا (س) سازمان بدون تعطیلی است و تعطیلی معنا و مفهومی برای آن ندارد.

کمک به دیگر ادیان الهی

او با بیان این که در گزارش منتشر شده توسط وزارت بهداشت، بهشت زهرا (س) در صدر رعایت پروتکل های بهداشتی قرار دارد، افزود: سازمانی که خود می توانست منشا اپیدمی بشود در صدر رعایت پروتکل های بهداشتی قرار گرفت. اقدامی که کمتر به آن اشاره شده است کمک بهشت زهرا (س) به آرامستان های سایر ادیان الهی است. آنها به لحاظ بهداشتی و دفن مشکلاتی داشتند که ما در شهر تهران به این شهروندان کمک کردیم. 

بهشت زهرا گورهای دسته جمعی برپا نکرد

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) با اشاره به این که در ارتباط با مدیریت تدفین جهان ناتوان شد، ادامه داد: کشورهای پیشرفته جهان در تدفین دچار مشکل شدند و برخی کشورها دفن دسته جمعی انجام دادند. اما این اتفاق در بهشت زهرا (س) رخ نداد. تا این ساعت هر متوفای کرونایی در هر جایی که خواسته تدفین شده است.

خال گفت: در ابتدای اپیدمی کرونا سازمان جهانی بهداشت نمی دانست باید چه پروتکلی برای متوفای کرونایی در پیش بگیرد و برخی از کشورها می گفتند باید در بیابان ها دفن شوند. در بهشت زهرا (س) پرسنل هم قسم شدند و گفتند: «مردم تهران سوگ خموشی را تجربه می کنند و بد است که بگوییم متوفای خود را به جای مشخصی ببرید.» تا این ساعت در بهشت زهرا (س) چیزی به اسم قطعه کرونایی نداریم.

او با اشاره به کمک افرادی که بهشت زهرا (س) را یاری رساندند، گفت: آیت الله رئیسی یکبار در کسوت رئیس قوه قضائیه و یکبار در جایگاه رئیس جمهوری به بهشت زهرا (س) آمد. ۱۰-۱۵ نماینده مجلس نیز حامی بهشت زهرا (س) بودند. یکبار در مجلس گزارشی ارائه کردیم. سرلشکر سلامی، فرمانده کل سپاه - سردار فدوی، جانشین سپاه - سردار ذوالقدر، فرمانده سپاه سیدالشهدا -  علیرضا زالی، فرمانده کرونای تهران- فرماندهان مختلف، معاون دادستان کل کشور، نیروی انتظامی، ارتش، و... در کنار بهشت زهرا (س) قرار گرفتند. از شورای شهر دوره ششم تهران نیز ممنون هستیم که در روز اول فعالیت خود سه تن از اعضای شورای شهر تهران (آقامیری، اقراریان و نجفی) به بهشت زهرا (س) آمدند و با مردم صحبت کردند.

سهم بهشت زهرا از متوفای کرونایی در ایران ۴۰ درصد است

سعید خال تاکید کرد: تا دیشب خدمات به ۴۱ هزار و ۵۹۱ متوفای کرونایی توسط سایت بهشت زهرای (س) تهران انجام شده است. معادل ۴۰ درصد متوفای کل ایران سهم بهشت زهرا (س) بوده است.

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) گفت: از این تعداد ۲۴۸۳۸ فوتی مرد و ۱۶۷۵۳ فوتی زن بودند. ۱۲ هزار و ۲۱۲ نفر نیز تغسیل و تطهیر انجام شده و توسط آمبولانس های بهشت زهرا (س) به اقصی نقاط کشور رفته است.

او ادامه داد: در این مدت ۱۹ ماه سازمان بهشت زهرا (س) شرایط سختی را تجربه کرد و اگر استخوان بندی و زیرساخت خوبی نداشت نمی توانست این بحران را از سر بگذراند. پرسنل بهشت زهرا (س) سعی کردند با مهربانی، صبر و تلاش بیشتر در کنار شهر تهران بمانند و در غم آنها شریک باشند تا این بحران از سر مردم رفع شود.

خال گفت: کار کردن در بهشت زهرا (س) با معیار، اضافه کار، متر و بخشنامه معنا و مفهومی ندارد و تنها مولفه آن عشق به مردم است. مجتبی یزدانی، معاون خدمات شهری نیز در این ۱۹ ماه وقت بسیاری را برای بهشت زهرا (س) گذاشت و کنار ما بود.

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) گفت: بهشت زهرا (س) سعی کرده که شرایطی فراهم کند تا هر قشری که مراجعه می کند با مشکل روبرو نشود. با این موضوع موافق هستیم که آرامستان های شهر تهران احیا شود ولی برای این تغییر هماهنگی های بین سازمان اوقاف لازم است.

طراحی وان هوشمند

او افزود: در مرکز ایزوله ای که به مساحت 6600 متر مربع در حال احداث است پیش بینی های لازم انجام شده و با تکمیل آن تحولی در بخش اروجیان به وجود می آید. 

سعید خال تاکید کرد: در سالن تطهیر بانوان دستگاه جدیدی به نام وان هوشمند متوفی طراحی کردیم. یکی از این دستگاه ها نصب شده و کاملا سیستماتیک است. نواقص این دستگاه که برطرف شود بسیاری از مشکلات جسمی پرسنل بانوی بهشت زهرا (س) حل خواهد شد. درخواست من این است که شورای شهر مدد کنند تا مشکلات و معیشت پرسنل بهشت زهرا (س) حل شود.

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) گفت: علیرضا زاکانی تنها منتخب شهرداری بود که در برنامه خود به توسعه آرمستان در تهران اشاره کرده بود. در بهشت زهرا (س) هدف ما وسعت نیست اما نگاه ما این است که با ضوابط و مقررات ظرفیت بهشت زهرا (س) را افزایش دهیم. قبور یک طبقه به دو و سه طبقه تبدیل شد. از فضاهای خالی استفاده کنیم تا ظرفیت زمانی را افزایش دهیم.

او ادامه داد: از آن سو مشاوری داریم که نقاط مختلفی در شهر تهران برای احداث آرامستان تعیین کرده است که مناسب است که آرامستان به صورت پهنه بندی و مناسب با الگوی روز کشور توسعه یافته ایجاد شود. بهشت زهرا (س) می تواند تجربیات و شورای شهر تهران نیز می تواند تمام قدرت خود را ارائه کند اما واقعیت این است که تهیه زمین در توان شورای شهر و شهرداری نیست بنابراین لازم است که دولت نیز در تهیه زمین کمک کند. امیدواریم با وجود همسویی با دولت بتواند زمین در اختیار قرار داده شود.

خال گفت: اگر این اتفاق بیفتد 2 تا 2.5 سال طول می کشد تا آرامستان احداث شود. امیدواریم به الگوی چند آرامستانی در شهر تهران دست پیدا کنیم تا موضوعاتی مانند ترافیک و... حل شود. بعد از 30 سال به بهسازی سایر آرامستان ها روی آورد و 7 آرامستان (5 آرامستان منطقه دولاب تهران و 2 آرامستان منطقه 20 ابن بابویه، شیخ صدوق و ابن عبدالله) را در دست بهساز دارد. 

او با اشاره به بحران تاکید کرد: در بهشت زهرا (س) سعی کردیم که تمهیدات لازم برای مواقع بحرانی انجام شود و تعدادی قبور آماده شود. این اقدامات برای بحران است نه برای اپیدمی کرونا. آمادگی نسبی بوده و نیاز است که در این زمینه سایر دستگاه ها به بهشت زهرا (س) و شهردار کمک کنند. اگر بحران زیربنایی باشد ممکن است در سطح ملی مطرح شود.

سعید خال درباره نگاه تحولی در بهشت زهرا (س) توضیح داد: نگاه تحولی در بهشت زهرا (س) این است که این سازمان به قطب فرهنگی و مذهبی تبدیل شود. طرحی در این موضوع در حال تدوین است. 12 هفته است که به صورت آزمایشی بعد از نماز مغرب و عشا بهشت زهرا (س) را باز گذاشته ایم و مراسم با این ستاره ها در حال اجراست. اگر مردم به یاد مرگ باشند بسیاری از مشکلاتشان حل می شود. کرونا دستاوردهای دیگری هم برای ما داشت. آنهم این است که مرگ را با بشر اجین کرد. مرگ بیش از هر لحظه دیگری به ما نزدیک شده است و باید از زندگی استفاده اخلاقی بیشتری بکنیم. 

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) ادامه داد: در گذشته قبول یک و دو طبقه داشتیم. با مصوبه شورای شهر تهران قبول سه طبقه نیز ایجاد شد. همچنین قبوری که بعد از 30 سال قابل بازیابی دارد. این قبور به بستگان درجه یک متوفی داده می شود. این موضوع باعث شده که ظرفیتی بر ظرفیت های بهشت زهرا (س) افزوده شود و حدود تا سال 70 قابلیت استفاده این قبور وجود دارد آنهم با قیمتی که همه اقشار از پس آن بر می آید. این موضوع نیز موجب رضایت خاطر شهروندان شده است.