اوایل هفته گذشته بود که ناصر ریاحی رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو اعلام کرد «امکان واردات تا ۲۰ میلیون دوز واکسن فایزر از طریق آلمان و ۲۰ میلیون دوز واکسن آمریکایی جانسون اند جانسون از بلژیک طی طرح کواکس برای ایران در نظر گرفته شده است».

بعد از این اظهارنظر، کیانوش جهانپور رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت بدون اشاره به سمت و نامِ ناصر ریاحی این اظهارات او را «خالی‌بندی» توصیف کرد.

جهانپور در صفحه توئیتر خود در خصوص اظهارنظر رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو نوشت «سهمیه ایران از محل سازوکار کواکس ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن کروناست که سفارش‌گذاری شده و ۲.۲ میلیون آن تحویل شده است. اگر شنیدید ۲۰ میلیون دوز واکسنی خاص از کواکس قابل ارائه است، شما با یک خالی‌بندی مواجه شده‌اید، جدی نگیرید!» اما واقعیت چیست؟ آیا بخش خصوصی می‌تواند این تعداد واکسن فایزر را وارد کشور کند؟
تاکید دوباره ریاحی: امکان خرید ۲۰ میلیون واکسن فایزر وجود دارد

ناصر ریاحی، رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو مجددا در این خصوص گفت: امکان خرید ۲۰ میلیون دوز واکسن از فایزر و جانسون اند جانسون وجود دارد. چرا که این شرکت‌ها در ایران نماینده دارند. البته قرار نیست ۲۰ میلیون دوز واکسن را فردا یا حتی ۲ سال دیگر به ما تحویل دهند. بلکه براساس مذاکراتی که صورت گرفته، قرار است به صورت تدریجی وارد شود. اگرچه همین امر هم به موضوعات دیگری بستگی دارد. چراکه کوواکس از همان روزهای ابتدایی ساخت واکسن حدود ۲ میلیارد دوز پیش‌خرید کرد و به نسبت جمعیت ۲۵ درصدی هر کشور که اولویت با گروه‌های پرخطر است، به آن‌ها واکسن داد. بنابراین سهمیه ایران در این بین حدود ۱۷ میلیون شد که اگر پول آن را واریز کنیم، وارد کشور می‌شود.

ریاحی در خصوص برخی برداشت‌ها در مورد مصاحبه اخیرش گفت: در آن گفتگو تاکید کرده بودم که این ۲۰ میلیون دوز می‌تواند بدون نقش بخش خصوصی وارد کشور شود. چرا که هزینه ۲۰ میلیون دوز واکسن حدود ۲۵۰ میلیون دلار می‌شود که بخش خصوصی ایران در حوزه سلامت این سرمایه را ندارد. البته این مبلغ به صورت یکجا پرداخت نمی‌شود. بلکه به مرور پرداخت می‌شود. ولی با وجود اینکه بخش خصوصی باید در گمرک واکسن را به دولت بفروشد و برای محموله بعدی مجدد امتیاز بگیرد، روند آن طولانی و غیرعملی می‌شود. بنابراین در این زمان اگر ما با هرکدام از شرکت‌ها قرارداد ببندیم، احتمالا آن‌ها می‌توانند ۲۰ درصد واکسن خریداری‌شده را تا پایان سال جاری میلادی تحویل دهند. این در حالی است که برای سال بعد مجدد باید با این شرکت‌ها صحبت کنیم تا شاید تا بهار سال آینده میلادی مقداری واکسن به ما تحویل دهند.
تمام شرکت‌های سازنده، واکسن را به دولت‌ها می‌فروشند

رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو با تاکید بر اینکه تمام شرکت‌های سازنده، واکسن را به دولت‌ها می‌فروشند، بیان کرد: تمام شرکت‌های سازنده واکسن از همان ابتدا اعلام کردند که چون نمی‌خواهند واکسن به دست دلال بیفتد، آن را تنها به دولت‌ها می‌فروشند. اما در ایران دولت به بخش خصوصی نامه‌ای با تاییدیه وزارت بهداشت می‌دهد تا به آن کمپانی سازنده واکسن بگوید که این شرکت خصوصی از سوی من مجاز به تهیه واکسن است، ولی من یعنی همان دولت تضمین می‌دهد که مسوولیت تمام و کمال و مباشرت تزریق را انجام دهد.

وی افزود: بخش خصوصی به شرطی می‌تواند با شرکت‌های سازنده واکسن که در ایران نمایندگی دارند رایزنی کنند که دولت به سرعت پول آن‌ها را پرداخت کند. اگر چه شرکت‌های خصوصی هم بیشتر موافقند دولت واکسن وارد کند، زیرا بسیار راحت‌تر است.
بخش خصوصی چگونه واکسن می‌خرد؟

رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو در خصوص واردات واردات واکسن توسط بخش خصوصی گفت: پیش از این قرار بود بخش خصوصی واکسن را از محل مازاد خریداری کند. به عنوان مثال کشوری تعداد قابل توجهی واکسن خریده، ولی به هر دلیلی واکسیناسیونش عقب افتاده است. از آنجا که واکسن‌ها دارای تاریخ مصرف اند، آن کشور می‌تواند محموله مازاد را به شرکت تولیدکننده پس دهد یا به دیگر کشورها بفروشد. ما به عنوان بخش خصوصی قرار بود اینگونه واکسن تهیه کنیم.

ریاحی با اشاره به روند طولانی پروسه اداری واردات واکسن عنوان کرد: ۵ بار برای تهیه واکسن از این روش اقدام کردیم، ولی صدور نامه ۲ ماه طول کشید. همین امر منجر به از دست رفتن محموله واکسن شد. این در حالی است که خرید واکسن به این روش سرعت عمل زیادی می‌خواست. چراکه دیگر کشورها هم در بازار خرید واکسن مازاد حضور داشتند.
واردات واکسن های هندی به کجا رسید؟

ریاحی عنوان کرد: در یکی از این پیگیری‌ها توانستیم اعتبار اسنادی ثبت کنیم که متاسفانه دادستان هند فروش واکسن‌ها را ممنوع اعلام کرد. اما به محض اینکه از سوی هند مانع برداشته شد، ما می‌توانیم آن واکسن را وارد کنیم. این بخش با ارز آزاد وارد می‌شود و کارفرما هزینه آن را پرداخت می‌کند.

رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو درباره قیمت واکسن‌ها اظهار کرد: قیمت واکسن‌های فایزر و مدرنا پایین است و در حد قیمت واکسن سینوفارم چین و اسپوتنیک روسیه است. البته به صورت شفاف نمی‌توانم قیمت آن را بازگو کنم. چون مسئولان در حال مذاکره هستند. اما شاید در سال آینده که کمی دنیا آرامش پیدا کند، سازنده‌ها واکسن را بدون سود یا حداقل سود بفروشند. کما اینکه در حال حاضر به دلیل واکسیناسیونِ نیمی از جمعیت، واکسن فایزر در آمریکا ارزان شده است.