خبرگزاری شبستان - چهارمحال و بختیاری

چهارمحال و بختیاری از میان مراسم‌های عزاداری ماه محرم، ۱۰ آیین ثبت ملی دارد که یکی از این موارد مراسم چاق چاقو است که در بین مردم شهرهای سورشجان و به ویژه شهرستان سامان این استان رایج است.

آیین چاق چاقو یکی از مراسم‌های مذهبی شهرستان سامان چهارمحال و بختیاری است که در فهرست آثار میراث معنوی ایران به ثبت رسیده و به گفته مردم این منطقه قدمت آن به ۲۵۰ سال می‌رسد اما شیوع کرونا و بحرانی شدن موج پنجم برگزاری این مراسم را تحت الشعاع قرار داده است.

در این مراسم که با نوای ماتم و عزای حسینی همراه است هر فرد ۲ تکه سنگ و یا چوب را در دست گرفته و با نواختن نی، سنج، طبل و خواندن نوحه با آهنگی خاص آن‌ها را از نیمه شب تا اذان صبح روز عاشورا بر هم می‌کوبد.

عزاداران حسینی در این مراسم با سر دادن شعار یا علی (ع) این آیین را آغاز می‌کنند و سپس با زیاد شدن افراد در هیئت این آیین را به طور منسجم ادامه می‌دهند.

اعضای هیئت چاق چاقو پس از سپری کردن مسافتی در دورتادور شهر برای اقامه نماز صبح به مسجد جامع این شهر می‌آیند.

یادآوری جریان شب عاشورا، اقدام امام حسین (ع) در برداشتن بیعت از یاران برای آنان که نمی‌خواهند در صحنه بمانند از فلسفه‌های آیین چاق چاقو است.

این آیین هرساله با حضور عزاداران حسینی در شهر سامان با شور خاصی برگزار می‌شود اما امسال به واسطه محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا به نظر می‌رسد این مراسم نیز در حد محدود برگزار شود و یا به طور کلی برگزار نشود.

یکی از نوحه‌های مخصوص «به زبان بومی شهر سامان یعنی ترکی قشقایی» که در حین اجرای مراسم زمزمه می‌شود، به شرح زیر است:

‌ای خدا گین چالمَسِن بگجَه سحر اُولمَسِن

گین چالور طوفان اولُر کرب و بلادَ قان اولُر

گین چالور طوفان اولُر اصغر بقاز قان اولُر

گهوارسه بوش قالمسن رباب پریشان اولماسن‌

ای خدا گین چالمَسِن شام غریبان اُولمَسِن‌

ای خدا گین چالمَسِن زینب پریشان اُولمَسِن

آیین چاق چاقو در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۱ و با شماره ۶۲۲ به نام استان چهارمحال و بختیاری، شهر سامان در فهرست میراث معنوی «ناملموسا» ایران به ثبت رسیده است.

خیمه سوزان طاقانک، فرو بردن علم در قدمگاه گرداب بن، آئین گل زنی و حلیم خوران شهر بن از دیگر مراسم‌هایی به شمار می‌رود که در سال های گذشته با شور خاصی برگزار می‌شد اما با شیوع ویروس کرونا از سال گذشته، ۲ سالی می‌شود که برگزاری این آیین‌ها با محدودیت روبرو شده است.

به گفته مسئولان تبلیغات اسلامی چهارمحال و بختیاری، امسال در ماه محرم امکان برگزاری تمامی‌های آیین‌های سنتی عزاداری روز تاسوعا و عاشورا از جمله علم‌کشی، علامت‌گردانی و برپایی تعزیه به دلیل شیوع ویروس کرونا وجود ندارد و هیئت‌ها تنها می‌توانند در فضای باز و بدون حرکت دادن کاروان ‌های عزاداری به سوگواری بپردازند.

خاطرنشان می شود: شهرستان سامان در فاصله ۲۲ کیلومتری شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.