آی‌تی‌من- عادل طالبی دبیر انجمن کسب و کارهای اینترنتی در برنامه تلویزیونی غیرمحرمانه با موضوع «حکمرانی سایبری در ایران» گفت: در حوزه حکمرانی فضای مجازی در اینکه آنچه که باید داشته باشیم را نداریم شکی نیست. ما نقطه صفر نیستیم اما با آنچه که در این زمینه باید انجام می‌شده، فاصله داریم.

وی نبود قانون را یکی از مشکلات جدی کشور در حوزه حاکمیت سایبری عنوان کرد و گفت: به جز یک مجموعه قوانین خیلی محدود به نام قانون تجارت الکترونیکی که مربوط به نیمه اول دهه ۸۰ است و نیز تشکیل مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، قانون مدون و مشخصی در این حوزه وجود ندارد.

طالبی با بیان اینکه به نظر می‌آید شورای عالی فضای مجازی آن کاری را که باید انجام دهد، انجام نداده است، افزود: مجلس هم انتظار داشته نهاد دیگری این قوانین را مطرح کند. از سوی دیگر دولت یا قوه قضاییه هم در این حوزه پیشرو نبوده‌اند و مجموع این عوامل و نبود قوانین باعث سردرگمی‌در بخش حاکمیتی، اقتصادی و هم در بعد برنامه‌ریزی شده است.

دبیر انجمن کسب و کارهای اینترنتی با بیان اینکه در این شرایط کسب و کار نمی‌تواند با اطمینان و پشتوانه قانون موجود، کار خود را انجام دهد، افزود: اما خطری که این روزها وجود دارد این است که دستپاچه شده‌ایم و می‌خواهیم کاری را که طی ۱۰ یا ۲۰ سال است که انجام نشده است را به سرعت انجام دهیم.

وی با تاکید بر اینکه تدوین قوانین مربوط به فضای مجازی باید از مجلس ششم آغاز می‌شد، گفت: خطری که هم اکنون بالقوه است و باید جلوی آن گرفته شود این است که دستپاچه شویم و اقدامات عجولانه انجام دهیم.

طالبی طرح صیانت از فضای مجازی را یک طرح بسیار عجولانه دانست و گفت: اگر ۱۰ سال در این زمینه کاری نکرده‌ایم، در یک مدت کوتاهی با یک قانون ناپخته مصیبت‌های بیشتری را به بار خواهیم آورد. این موضوع خوب است که به فکر افتاده‌ایم که حاکمیت در فضای مجازی داشته باشیم و کسی منکر آن نیست و تمام کشورها هم دغدغه آن را دارند. حتی اتحادیه اروپا نیز دغدغه این را دارد.

وی ادامه داد: گفته می‌شود اگر مجموع جلسات کارشناسی برای تصویب قانون GDPR اروپا که حمایت از حکمرانی و کاربران را تعریف می‌کند را پرینت بگیرند، بیش از یک کامیون کاغذ می‌شود.

طالبی با بیان اینکه ما هیچ کاری در این فضا نکرده‌ایم، اضافه کرد: شاید بد نبود آن قوانین را ما بومی‌سازی می‌کردیم و یک قدم جلوتر بودیم. اما به هرحال نباید عقب ماندن ما باعث شود که با دستپاچگی اقدام به تصویب قوانینی کنیم که می‌تواند به شدت به کسب و کارهای کوچک و متوسط که از فضای اینترنت بهره می‌گیرند لطمه بزند.

در این نشست خسرو سلجوقی کارشناس فناوری اطلاعات نیز در پاسخ به این سوال که چه نسبتی از حاکمیت سایبری در کشور وجود دارد، گفت: حکمرانی بر مبنای این است که رابطه بین مردم و دولت‌ها را شفاف می‌کند و بتواند یک رفاه و زندگی بهتری را برای جامعه تأمین کند.

وی با بیان اینکه فضای مجازی ابزاری است که می‌تواند فضای فیزیکی را توسعه دهد و نباید این نگاه را داشت که این فضا جدای از فضای فیزیکی است، گفت: در این صورت حکمرانی فضای مجازی می‌تواند کمک کند که به حکمرانی خوبی در کشور برسیم اما در این مدت از این ظرفیت استفاده لازم نشده و جا دارد که استفاده شود.

عضو سابق هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات ایران تاکید کرد: شورای عالی فضای مجازی وظیفه اصلی خود که قرار بوده نقش حکمرانی خوب را تعریف کند و پیگیر اجرای آن باشد را به خوبی انجام نداده است. دلیل آن این است که مباحث سیاسی در این شورا بیشتر از مباحث دانشی و علمی‌حاکم شده است. به همین دلیل از فرصت ایجاد شده به عنوان محل سیاستگذاری حکمرانی فضای مجازی کشور استفاده نشد.

وی با بیان اینکه خودمان را در حد سیم کشی و کابل کشی متوقف کرده‌ایم، گفت: در حوزه حکمرانی فضای مجازی باید حاکمیت و مردم به یکدیگر متصل شوند اما هم اکنون در آن ساختار و قوانین و مقررات و مجموعه‌ای که این زنجیره را باید به هم وصل کند، خلأ وجود دارد. مجلس هم به اندازه کافی قوانین و مقررات مورد نیاز این موضوع را آماده نکرده است.

سلجوقی گفت: در مورد امنیت فضای سایبری فقط نباید متمرکز بر امنیت‌های نظامی ‌بود. چرا که بحث امنیت اقتصادی و کسب و کار و سواد رسانه‌ای هم در حوزه فضای مجازی مطرح است. بخشی از پدافند غیرعامل مربوط به دیتا و داده ما در کشور است که اگر خوب نگهداری نشود، می‌تواند ابزار هر نوع دستکاری قرار گیرد.
سعید مشهدی رییس کنسرسیوم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی نیز در این برنامه گفت: به نظر می‌رسد که نبود نظریه و یا گفتمان مشترکی میان فعالین این حوزه، اشکال عمده در لایه حکمرانی در حوزه فضای مجازی است.

وی با بیان اینکه جبهه گیری سیاسی در این فضا بسیار مشهود است، افزود: در حال حاضر ظرفیت‌های بسیار بزرگی در حوزه پیام رسانی و پلتفرم داریم و همچنین در مباحث محتوا نیز جز کشورهای پیشرو در کل دنیا هستیم. در صورت جهت دهی ظرفیت‌ها می‌توانیم به آسانی در بسیاری از مسیرهای دیگر فعالیت و پیشرفت داشته باشیم. لیکن به دلیل نبود گفتمان مشترک خروجی مناسبی نیز حاصل نشده است.

مشهدی گفت: متأسفانه یک مبحث مبنای کشور به مبحث فوق العاده سیاسی تبدیل شده و متأسفانه این عدم توفیق دولت بود که نتوانست فضای مطلوب را در این خصوص مهیا سازد.