سامانه ۶۰۷۰ از اردیبهشت امسال برای جایابی تخت بستری کرونا در شهر تهران راه‌اندازی شد تا مردم پیش از مراجعه حضوری به بیمارستان با سامانه ۶۰۷۰ تماس بگیرند و در صورت اعلام سامانه، به بیمارستان‌های معین مراجعه کنند. رؤسای بیمارستان‌ها می‌گویند؛ جا نداریم، بیش از ۸۰ درصد ظرفیت تخت‌ها را به کرونایی‌ها اختصاص داده‌ایم و خدمات‌دهی به بیماران قلبی، مبتلایان به سرطان و… دچار مشکل جدی شده است.
پیک انتظار برای پیدا کردن تخت بستری در حالی آغاز شده که روزبه‌روز به تعداد بیماران معطل و سرگردان در اورژانس بیمارستان‌ها اضافه می‌شود. بیماران بدحالی که در صف‌های تخلیه تخت روزها منتظر می‌نشینند تا بلکه از مرگ رهایی یابند. در پی فوق بحرانی شدن اوضاع کشور و محاصره همه استان‌ها با ویروس دلتا دیروز با فوت ۳۶۶ بیمار کرونایی رکورد قربانیان در پیک پنجم کرونا شکست. آخرین بار ۲۲ اردیبهشت بود که عدد مرگ ۳۶۶ نفر بود. از یکم تا دهم مرداد دو هزار و ۹۴۳ نفر قربانی ویروس دلتا شده‌اند. در تهران نیز افزایش ۲۲ و نیم درصدی در تعداد بیماران فوت شده در هفته هفتاد و پنجم اپیدمی شاهد هستیم. در این میان به‌دلیل افزایش صعودی مراجعات کرونایی به مراکز درمانی تهران و تکمیل صددرصدی ظرفیت بستری بیمارستان‌های پایتخت موجودی تخت‌های بستری در بیمارستان‌های دولتی در سامانه ۶۰۷۰ به صفر رسیده است. همه مراکز درمان در تهران شرایط مشابه را از سر می‌گذرانند. در این گزارش ما برای اطلاع از وضعیت تخت‌های بستری و جایابی از طریق سامانه ۶۰۷۰ با این سامانه تماس گرفتیم.
-به سامانه ۶۰۷۰ ستاد کرونای تهران خوش آمدید. این سامانه صرفاً در زمینه تخت بستری ایجاد شده و اگر نیاز به راهنمایی در زمینه شکایت دارید با سامانه ۱۹۰ و راهنمایی واکسن کرونا با سامانه ۴۰۳۰ تماس حاصل فرمایید… موقعیت شما در صف انتظار شماره ۶ است. پیش‌بینی زمان انتظار شما ۱۱ دقیقه است. بعد از ۲۰ دقیقه اپراتور اعلام می‌کند: شما اولین نفر در صف انتظار هستید از اینکه صبورانه منتظر هستید متشکریم.
بعد از ۲۸ دقیقه اپراتور پشت خط تلفن می‌گوید:
-بفرماید مشکل‌تان چیست؟
-خواهرزاده‌ام کرونا گرفته. ریه‌اش ۵۸ درصد درگیر شده. دیشب کلینیک… داروی رمدسیویر را شروع کردند. تخت خالی نبود. پزشکش دستور بستری داده.
- محدوده‌تان کجاست؟
-منطقه ۱۷
-دستور پزشک برای بستری دارید؟
- بله. فعلاً رمدسیویر را به‌صورت سرپایی تزریقش را شروع کردند اما پزشک گفته باید بستری شود.
- به نزدیک‌ترین بیمارستان منطقه‌تان ببرید.
-جا ندارند.
-هیچ بیمارستانی جا ندارد. تحت عنوان بیمار اورژانسی به بیمارستان ببرید. اگر دستور به بستری دارد خانواده بگوید همین جا می‌مانیم تا تخت خالی شود. حتی شده روی صندلی بنشیند. با اصرار زیاد بماند. بگویید مریض تنگی نفس دارد و نیاز به اکسیژن داریم.
- اما من با سامانه ۶۰۷۰ تماس گرفتم برای پیدا کردن تخت خالی نه اینکه مریض را در اورژانس روی صندلی بخوابانیم.
- هیچ بیمارستانی نمی‌گوید تخت خالی داریم. اگر دیشب همان اورژانس مانده بودند تا الان بستری شده بود. ما می‌زنیم اما همه تخت‌های بیمارستان‌ها پر است و تخت خالی ندارد. فقط اورژانس‌ها خالی است. راهی ندارد. اورژانس هم مثل بخش می‌ماند، فرقی ندارد. در همان اورژانس بماند، در لیست انتظار قرار می‌دهند. اولین تخت که خالی شود جا می‌دهند.
- مگر تخت خالی را به سامانه ۶۰۷۰ گزارش نمی‌کنند؟
- ما آمار می‌گیریم. هیچ جا تخت خالی ندارند. بگویید مریض بدحال است و نمی‌توانم خانه ببرم. برای خالی شدن تخت بستری باید منتتظر بمانید.
این گفت‌وگو بین خبرنگار «ایران» و اپراتور سامانه ۶۰۷۰ است که نشان می‌دهد به‌دنبال افزایش ابتلای کرونا در پایتخت، موجودی تخت‌های بستری در استان تهران به صفر رسیده و توصیه اپراتورهای این سامانه به تماس گیرندگان بر این اساس است که به اورژانس نزدیک‌ترین بیمارستان محل زندگی‌تان مراجعه کنید، تحت مراقبت‌های اولیه قرار گرفته و برای خالی شدن تخت بستری منتظر بمانند اما معلوم نیست این انتظار پنج ساعت یا چند روز ادامه داشته باشد. پرستاران شاغل در بخش‌های کرونایی به «ایران» خبر می‌دهند که آمار ترخیص بهبودیافتگان کرونا از بیمارستان‌های تهران به‌دلیل شرایط حاد بیماری روبه کاهش گذاشته و مدت زمان معطلی بیماران برای خالی شدن تخت در بخش‌ها گاهی بیش از ۵ روز طول می‌کشد. از طرفی با بیمارانی مواجه هستیم که به‌دلیل شدت بسیار بالای علائم و درگیری ریوی بسرعت نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه دارند. به‌گفته کادر درمان؛ وضعیت اسفبار بیمارستان‌ها منجربه افت شدید کیفیت خدمات‌دهی به بیماران و خستگی و فرسودگی کادر درمان شده است. رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز در نامه‌شان به رئیس جمهوری بیان کرده‌اند که ظرفیت جسمی و روانی کارکنان نظام سلامت به حد اشباع نزدیک شده است. کمبود نیرو، کمبود اکسیژن و نداشتن تخت خالی در پیک پنجم بیماری بیمارستان‌های کشور را در مرز فروپاشی قرار داده است. با این حال بیش از ۶۰ درصد مردم گوش‌شان به این حرف‌ها بدهکار نیست. اپیدمیولوژیست‌ها می‌گویند؛ آن ویروس ووهان را فراموش کنید که اگر فاصله یک و نیم متری‌مان را با افراد حفظ می‌کردیم یا در فضاهای بسته ماسک می‌زدیم احتمال آلودگی پایین می‌آمد. در حال حاضر با شیوع جهش‌های فعال‌تر، ماسک و پرهیز از دورهمی‌های خانوادگی و برگزاری جشن و عروسی و مراسم عزا یک الزام است.
راه اندازی چادرهای سیار برای بیماران در بهارستان و شهریار تهران
نادر توکلی معاون درمان ستاد کرونای تهران در پاسخ به اینکه چرا سامانه ۶۰۷۰ به‌جای جایابی تخت بستری، تماس گیرندگان را به اورژانس بیمارستان‌ها ارجاع می‌دهد؟ به «ایران» می‌گوید: جایابی تخت در سامانه ۶۰۷۰ در وهله اول مربوط به بخش بستری و در وهله دوم اورژانس به شکل بستری موقت انجام می‌شود. ظرفیت تخت‌های بخش بستری تکمیل شده است. وقتی تخت نداریم مجبورند بیماران را به اورژانس‌ها ارجاع دهند. این نخستین بار است که ظرفیت تخت بستری بیماران کرونایی در تهران از مرز ۱۰ هزار عبور کرده و ما بیش از ۱۰ هزار بیمار کرونایی در تهران داریم.
توکلی درباره اینکه ستاد کرونا در تهران چه راهکاری را برای برون‌رفت از مشکل خدمات دهی به بیماران کرونایی دارد؟ می‌گوید: مناطق ۸ و ۹ و ۱۰ و ۲۱ و ۲۲ شهرداری تهران را آماده کردیم تا کلینیک‌های‌شان را در اختیار بیماران بستری موقت قرار دهند همچنین برخی بیمارستان‌ها از جمله بیمارستان امام حسین بهارستان و شهریار مقرر شده از سازه‌های سیار به شکل چادر جهت بستری موقت استفاده کنند.
او تأکید می‌کند در شرایط فعلی تنها چیزی که کمک کننده است توسعه خدمات بستری موقت کرونا است. الان حدود ۴ هزار و ۵۰۰مورد بستری موقت داریم که روزانه داروهای تخصصی کرونا را در کلینیک‌های بستری موقت دریافت می‌کنند. راهکار دیگرمان این است از فضای فیزیکی بیمارستان‌هایی که تازه تأسیس هستند یا در مراحل انتهای تجهیز بودند برای بستری موقت استفاده کردیم. همچنین از شهرداری تهران درخواست کرده‌ایم تخت بستری موقت در سوله‌های بحران ایجاد کنیم، درمانگاه‌های تخصصی شهرداری را پای کار آورده‌ایم.
معاون درمان ستاد کرونا در تهران با بیان اینکه وضعیت آلودگی در تهران بالا است، عنوان می‌کند: روزانه بیش از ۱۵ هزار بیمار به شکل سرپایی به بیمارستان‌های تهران مراجعه می‌کنند. این آمار به جز مراجعه کننده‌ها به مطب‌ها است. موارد مثبت و محتمل فوتی ناشی از کرونا در تهران ۱۸۰ نفر اعلام می‌شود. البته آمار رسمی مربوط به موارد فوت با تست پی سی آر مثبت است.
او با بیان اینکه تعطیلی‌ها تأثیر آنچنانی در کنترل ایپدمی ندارد و از طرفی به کسب و کارها نیز ضرر می‌زند؛ می‌گوید: ما با یک مسأله اساسی روبه رو هستیم اینکه نمی‌دانیم تا کجا می‌خواهیم پیش برویم. در ۱۰ روز گذشته هیچ سر نخی نسبت به اینکه بگوییم مثلاً ما به اینجا می‌رسیم، پیدا نکردیم. هیچ پیش‌بینی نسبت به شرایط نداریم. مشکل بزرگی که داریم نمی‌دانیم چکار باید بکنیم. بر اساس شرایط فعلی پیشنهاد تعطیلی سراسری از طرف سخنگوی ستاد مطرح شده است. ما هم به‌طور موقت بر اساس آن پیشنهاد هم رأی هستیم اما در کمیته استانی هنوز این قضیه مصوب نشده است ولی خوشبین نیستم چرا که تعطیلات ۶ روزه قبلی از نظر ما کارساز نبود. تعطیلی‌ها برون رفت کاملی را ایجاد نمی‌کند گرچه ممکن است برون رفت موقت ایجاد کند. نظارت‌ها بر تعطیلات سخت بود جاده‌ها باز بود و مسافرت‌ها و مغازه‌ها به راه بود. تنها اتفاقی که افتاد همه کادر درمان در بیمارستان‌ها مجبور شدند سر کار بیایند و فشار بیشتری به کادر درمان وارد شد.
استان تهران فوق قرمز و تعداد بستری‌ها فراتر از رنگ بندی‌ها است
جلیل کوهپایه‌زاده رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به اینکه فراوانی شیوع ویروس دلتا در پیک پنجم با هیچ یک از پیک‌های قبلی قابل قیاس نیست به «ایران» می‌گوید: ما در پیک‌های قبلی هیچ وقت این حجم از مراجعات سرپایی و بستری را سطح تهران و حتی سطح ملی تجربه نکرده بودیم. ویروس دلتا تفاوت عمده و بسیار فاحش نسبت به جهش‌های قبلی دارد و قدرت عفونت و بیماری‌زایی‌اش بسیار بالاتر است. از طرفی کسانی که قبلاً به سویه‌های ویروس کرونا مبتلا شده بودند باز مبتلا می‌شوند. این دو اتفاق در پیک‌های قبلی مسبوق به سابقه نبود.
کوهپایه‌زاده در ادامه می‌افزاید: در پیک فعلی استان تهران فوق قرمز است و تعداد بستری‌ها فراتر از رنگ بندی‌ها است. ۹۸۰۰ تخت بستری در اشغال کووید ۱۹است. معمولاً یک چهارم از این تعداد تخت در اختیار بیماران آی‌سی‌یو و مراقبت‌های ویژه است و به‌طور معمول ۲۵۰۰ تخت ویژه را بیماران حاد اشغال کرده‌اند. نکته دیگر این است که برای جبران کمبود تخت بستری هزار تا ۱۵۰۰ تخت دیگر را در سطح استان تهران پیش‌بینی کردیم تا در اختیار کووید۱۹ قرار بگیرد. از سر جمع تخت‌های بستری در تهران که ۱۶ هزار تخت است آماده خدمات به‌کل بیماران است و خدمات دهی به بیماران دیگر را نمی‌توان متوقف کرد. بیماران قلبی و سرطان باید درمان بگیرند. به‌گفته او؛ آمار تزریق سرپایی از ۴ هزار بیمار در کلینیک‌های درمان سرپایی به حدود ۷ هزار بیمار در روز رسیده یعنی اگر این کلینیک‌ها نبودند باید ۷ هزار تخت بستری می‌داشتیم.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره سامانه ۶۰۷۰ برای پیدا کردن تخت خالی نیز عنوان می‌کند: سامانه ۶۰۷۰ در سه شیفت توسط اپراتورهای مجرب که اغلب سوپروایزر بیمارستان‌ها هستند فعال است و مجموع ۱۷۰ هزار تخت خالی بیمارستان‌های دولتی و خصوصی را در تهران مدیریت می‌کند. اگر بیمارستانی تخت خالی داشته باشد برای بیماران جانمایی کرده و اطلاع می‌دهد. تخت‌هایی که برای کووید۱۹ مشخص شده سقف‌شان ۱۰ تا ۱۱ هزار تخت است و از طریق سامانه جانمایی می‌شوند. همچنین سهم هر بیمارستان در سامانه ۶۰۷۰ تعریف شده است.
تحت خالی نداریم
کوهپایه‌زاده در ادامه می‌افزاید: در روزهای اخیر به‌دلیل اینکه بشدت تعداد تخت بستری کم شده و هیچ جایی تخت خالی نداشت بنابراین سامانه اغلب مردم را به اورژانس‌ها راهنمایی می‌کرد تا در فاصله خالی شدن تخت در فهرست انتظار قرار بگیرند یا در بخش‌های موقت بستری شوند. وضعیت مراجعه نسبت به روزهای قبل هنوز روبه افزایش است ما با کلونی جمعیت‌هایی در مراکز درمان روبه‌رو هستیم که توجه نکردند و دائم دورهمی‌ها را ادامه دادند. بیشتر شرح حال بیماران به این سمت است که پروتکل‌ها را رعایت نکردند. او با بیان اینکه مشکل عمده برای دارو و اکسیژن در بیمارستان‌ها نداریم؛ عنوان می‌کند: بیشترین مشکل ما خستگی نیروی انسانی است که اگر حجم مراجعات تا۴ هفته دیگر ادامه پیدا کند و افت نکند قدرت پاسخگویی و احتمال بیمار شدن همکاران بیشتر می‌شود و کیفیت خدمات پایین می‌آید. مدل‌های اپیدمیولوژیست‌ها پیش‌بینی می‌کند که در هفته سوم مرداد تعداد بیماران روبه کاهش بگذارد. یعنی از اواخر هفته بعد به‌سمت کاهش برود. البته این مدل‌ها به رفتار ما برمی‌گردد اگر رعایت پروتکل‌ها به‌جای ۴۰ درصد ظرف یک یا دو روز آینده به ۸۰ درصد برسد یکباره الگوی اپیدمی را عوض خواهد کرد وظرف دو هفته آینده فراوانی مراجعه‌ها بشدت پایین می‌آید.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران می‌گوید: نباید منتظر باشیم تا آخر مرداد اتفاق فاحشی در کاهش ویروس و مبتلایان رخ دهد. لازمه به صفر رسیدن مسافرت‌ها و تعطیلی مشاغل گروه دو، سه و چهار در تعطیلی‌های سراسری نیاز به دستور حاکمیتی و مشارکت مردم دارد. بازدارندگی قوانین چیزی بیشتر از اعمال جریمه نیست ولی سلامتی را چگونه می‌توان قیمت گذاشت؟