سفر معاون وزارت خارجه امریکا به چین که بنابر آنچه اعلام شده بود با هدف کاستن از انبوه تنش‌ها میان واشنگتن-پکن صورت گرفت، در نخستین گام با برنامه نیروی هوایی امریکا در اعزام جنگنده به غرب اقیانوس آرام، دستخوش تنش شده و معاون وزیر خارجه چین نیز به صراحت از به بن‌بست رسیدن روابط طرفین سخن گفته است.
برنامه نیروی دریایی امریکا در آزادی تردد در دریای چین جنوبی و نزدیک تایوان، فقط یکی از پیام‌های منفی امریکا به چین است. قرار بود با سفر وندی شرمن به این کشور، فضای متشنج حاکم از جمله یکی از موارد مورد اختلاف میان امریکا و چین، یعنی حضور نظامی امریکا در منطقه حل شود، اما قصد نیروی هوایی ایالات متحده در اعزام ۲۵ فروند جنگنده رادارگریز «اف-۲۲»، برای رزمایشی در ماه میلادی جاری به غرب اقیانوس آرام، دست کمی از ریختن نفت در آتش ندارد. این جنگنده‌ها از گارد ملی هوایی هاوایی و از یک پایگاه مشترک در آلاسکا برای تمرینات ۲۰۲۱ به سمت جزایر گوام و تنیان پرواز خواهند کرد. ژنرال کِن ویلسباک، فرمانده نیرو‌های هوایی اقیانوس آرام درباره تصمیم اخیر به شبکه خبری سی‌ان‌ان گفت که امریکا هرگز پیش‌تر، این تعداد پرنده شکاری را در منطقه عملیاتی نیرو‌های هوایی اقیانوس آرام مستقر نکرده است.
نخستین پیامد‌های این اقدام در دیدار دیروز شی فِنگ، معاون وزیر خارجه چین با شرمن، مشهود شد. این مقام چینی، دولت‌های امریکایی را مسئول بن‌بست کنونی در روابط دو کشور دانست. وی به صراحت امریکا را متهم کرد که مشغول خلق دشمن‌های خیالی برای خود است و گفت: «این امریکا بود که دیپلماسی اجباری را ابداع کرد.» این دیپلمات ارشد چینی تصریح کرد: «روابط امریکا-چین به بن‌بست رسیده و با دشواری‌های جدی مواجه است. ایالات متحده می‌خواهد احساس داشتن هدفی ملی را با نشان‌دادن چین به عنوان یک دشمن خیالی، زنده کند.»
انتقاد، پس از تنش‌زدایی
در واقع دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا تلاش کرده متحدان و شرکا را برای تشکیل یک جبهه متحد در مقابل چین گرد هم آورد. در این میان نقش وزارت دفاع (پنتاگون) با انجام مطالعه‌ای درباره سیاست چین برجسته است تا جایی که لوید آستین، وزیر دفاع با انتشار یک دستورالعمل داخلی از مجموعه‌ای از ابتکارعمل‌ها حمایت کرده است. سفر آتی آستین به جنوب شرق آسیا، تکمیل‌کننده گام‌های برداشته شده در راستای سیاست یاد شده خواهد بود. آستین درباره سفر خود از تعمیق همکاری سخن گفته است، اما در عین حال، در سفر به فیلیپین و ویتنام که همگی رقبای چین محسوب می‌شوند، انتقاد از رفتار خصمانه چین در دریای چین جنوبی را نیز در دستور کار دارد. به‌رغم انتقاد‌های شدید از حضور نظامی امریکا، تمرکز بر احیای توافقی درباره حضور سربازان امریکایی در فیلیپین در راستای منافع استراتژیک امریکا دیگر برنامه آستین خواهد بود. کارشناسان بر این باورند که آستین باید بین پافشاری درباره تهدید بودن چین و روشن کردن اینکه واشنگتن، جنوب شرق آسیا را بسیار مهم‌تر از یک عرصه نظامی می‌بیند، تعادل ایجاد کند. گرگوری پولینگ از اعضای مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی واشنگتن در امور جنوب شرق آسیا گفت: «دولت بایدن به خوبی می‌داند که این منطقه بسیار مهم و حیاتی است و برای همین باید آن را حفظ کند.»