آمریکا و ناتو در حالی افغانستان را ترک کرده‌اند که نتیجه سیاست‌های آنها بحران امنیتی برای این کشور بوده است که می‌رود تا به جنگ داخلی مبدل شود در این میان نقش سازنده جمهوری اسلامی در حل بحران‌های منطقه زمینه ساز رویکرد جریان‌های افغانستانی به میانجی گری ایران شده است.
افغانستان در طول ۲۰ سال حضور اشغالگران نه تنها به ثبات و امنیت دست نیافته است بلکه امروز با خروج اشغالگران گرفتار جنگ داخلی شده است که می‌تواند سرنوشتی نامعلوم را برای این کشور رقم زند. در این میان طالبان و دولت مرکزی افغنستان با توجه به سوابق ایران در کمک صادقانه به مردم و دولت افغانستان، نظر به میانجی گری جمهوری اسلامی دارند. نقش موثر ایران در تحقق امنیت در منطقه در حوزه مبارزه با تروریسم و روند سیاسی اصلی است که جهانیان به آن اذعان دارند. افغانستان در حالی از یک سو نیازمند رویکرد سیاسی است که از سوی دیگر با خطر قدرت یابی داعش و گروه‌های تروریستی تحت حمایت آمریکا مواجه است. جمهوری اسلامی با تجربه موفقی که در کمک به سوریه و عراق در جهت تحقق همزمان هر دو مولفه سیاسی و مبارزه نظامی با تروریسم دارد، می‌تواند کمکی قابل اعتماد برای حل مشکلات افغانستان باشد. در همین چارچوب هیات‌های افغانستانی دیروز راهی تهران و پشت میز مذاکره به میزبانی ایران نشستند. حضور هیات‌های مذکور بیانگر توجه گروه‌ها و دولت مرکزی افغانستان بر اصل بی نتیجه بودن جنگ و گزینه نظامی برای رسیدن به اهدافشان است. تجربه سالها جنگ داخلی این بلوغ سیاسی را در میان گروه‌های افغانستانی ایجاد کرده است که راهکار سیاسی بر اساس میانجی‌گری قابل اعتماد راهکار نهایی تحقق اهدافشان می‌باشد. این نوع نگرش و حضور هیات‌های مذکور در نشست تهران نشان می‌دهد که بحران کنونی افغانستان بیش از آنکه ریشه داخلی داشته باشد برگرفته از دخالت خارجی و طرح‌های تحمیلی اشغالگران برای استمرار بحران در این کشور است.
نشست گفت‌وگوهای بین الافغانی با حضور نمایندگان دولت افغانستان، شخصیت‌های عالی جمهوریت و هیأت عالی سیاسی طالبان دیروزبه میزبانی جمهوری اسلامی ایران و با سخنرانی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در تهران افتتاح شد. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طی سخنانی در مراسم افتتاحیه نشست مذکور عنوان کرد: افتخار داریم در دوران جهاد برادران و خواهران بزرگوار افغانستانی در برابر اشغالگران خارجی در کنار شما بودیم.رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به شکست ایالات متحده آمریکا در افغانستان و حضور بیش از دو دهه در این کشور که موجب خرابی‌های بسیاری شده است، خاطرنشان کرد: امروز مردم و رهبران سیاسی افغانستان باید برای آینده کشورشان تصمیمات دشوار اتخاذ کنند.وزیر امور خارجه با اشاره به نتایج نامطلوب ادامه منازعات در افغانستان، بازگشت به میز مذاکرات بین الافغانی و تعهد به راهکارهای سیاسی را بهترین انتخاب از سوی رهبران و جریان‌های سیاسی افغانستان خواند و آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای کمک به روند گفت‌وگوها بین جناح‌های موجود به منظور حل و فصل مناقشات و بحران‌های جاری در آن کشور اعلام کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین بر تعهد جمهوری اسلامی ایران برای کمک به توسعه همه جانبه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی افغانستان پس از برقراری صلح تاکید کرد.شایان ذکر است رهبری هیأت جمهوری اسلامی افغانستان در این دور از مذاکرات را «یونس قانونی» وزیر امور خارجه پیشین افغانستان و رهبری هیأت مذاکراتی گروه طالبان را «عباس استانکزی» معاون دفتر این گروه بر عهده دارند.پیش از این «سید رسول موسوی» دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در توئیتی از حضور همزمان چهار هیأت از افغانستان در تهران خبر داد و نوشت: تهران میزبان همزمان چهار هیأت افغان شامل هیأت کمیسیون فرهنگی پارلمان افغانستان، هیأت عالیرتبه سیاسی طالبان، هیأت عالی‌رتبه سیاسی جمهوریت و هیأت عالی ناظر بر روند تثبیت هویت اتباع است.گفتنی است رسانه‌های افغانستان پیش از این از سفر برخی از رهبران سیاسی افغان و رهبران سیاسی طالبان به تهران خبر دادند. «یونس قانونی»، «کریم خرم»، «ارشاد احمدی»، «محمدالله بتاش»، «ظاهر وحدت» و «سلام رحیمی» اعضای هیأتی سیاسی هستند که از کابل به تهران آمده که نگاهی به این ترکیب نشان می‌دهد که تقریباً این گروه از تمام اقوام و جهت‌ها نمایندگی کرده و می‌تواند تسهیل‌گر خوبی برای ادامه این گفت‌وگوها در آینده باشد. از سوی دیگر، رهبران ارشد سیاسی طالبان نیز به تهران آمده‌اند که این خود نشان از عزم جدی این گروه برای حاضر شدن در میز مذاکرات بین‌الافغانی دارد. جمهوری اسلامی ایران که در سال‌های گذشته با حمایت‌های مادی و معنوی و پذیرایی از مهاجران افغانستانی، برادری خود را به همسایه شرقی ثابت کرده، این روزها هم با نگرانی تحولات این کشور را دنبال کرده و در راستای برقراری صلح و آرامش در افغانستان در تلاش است.
لازم به ذکر است جمهوری اسلامی ایران در چارچوب تحقق صلح و ثبات در افغانستان از یک سو روابط دوستانه ای با دولت مرکزی افغنستان دارد و از سوی دیگر مذاکراتی نیز با طالبان داشته و حتی هیات‌هایی از طالبان به تهران سفر داشته‌اند. هدف جمهوری اسلامی از این اقدامات نزدیک کردن دیدگان طالبان و دولت مرکزی افغانستان بوده چرا که بحران افغانستان نه با راهکار نظامی که با راهکار سیاسی قابل حل است. ظرفیت مذکور که برگرفته از اعتماد دولتمردان و گروه‌ها و ملت افغانستان به صداقت میانجی گری ایران است، فرصتی است تا تهران بتواند در اسرع وقت برای پایان دادن به بحران امنیتی کنونی و پیامدهای احتمالی آن وارد میدان شود.
لازم به ذکر است بحران افغانستان چالشهای منطقه‌ای نیز به همراه داشته است چنانکه «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه گفت: «مسکو» آماده است تا از توانایی‌های پایگاه نظامی خود مستقر در خاک تاجیکستان برای محافظت از متحدانش در ارتباط با اوضاع افغانستان استفاده کند.وی این سخنان را در یک نشست مطبوعاتی در «لاوئس» اظهار داشت و افزود: برای جلوگیری از هر نوع تجاوز تهاجمی علیه متحدان خود ما تمام اقدامات را، از جمله با استفاده از توانایی پایگاه نظامی خود در مرز تاجیکستان با افغانستان انجام خواهیم داد.لاوروف با بیان این که تعهدات در چارچوب سازمان پیمان امنیت جمعی همچنان کاملا پا بر جاست گفت: نمایندگان دبیرخانه سازمان مذکور اخیرا از مناطق مرزی تاجیکستان و افغانستان بازدید کرده و وضعیت را به شورای دائمی گزارش داده‌اند.