خشکسالی و افزایش شدید دمای هوا امسال صنعت برق را با چالش‌های جدی مواجه کرده است؛ به‌طوری که میزان تولید برق نیروگاه‌های برقابی تا یک‌سوم کاهش یافته و همین موضوع فشار را بر بقیه نیروگاه‌ها به‌شدت افزایش داده است. این افزایش فشار منجر به توقف تولید نیروگاه اتمی و همینطور چند نیروگاه حرارتی شده است. بر همین اساس روز گذشته محمدحسن متولی‌زاده، مدیرعامل توانیر گفت: حدود یک‌ماه آینده شرایط اضطراری است. مدیرکل امور مشترکین توانیر نیز به همشهری گفت: علت اصلی، افزایش دمای هوا و کاهش تولید نیروگاه‌های برقابی است.
به گزارش همشهری، صنعت برق امسال با شرایط ویژه‌ای مواجه شده است. امسال هم گرمای هوا زود از راه رسید و هم میزان بارندگی در سطحی نبود که نیروگاه‌های برقابی بتوانند برق مورد نیاز کشور را تولید کنند. آمار‌ها نشان می‌دهد که به‌دلیل کمبود آب نزدیک به 8هزار مگاوات از برق تولیدی نیروگاه‌های برقابی از مدار خارج شده است؛ این یعنی اینکه نزدیک به 14درصد از میزان تولید برق کشور کم شده است. این کاهش شدید تولید در شرایطی اتفاق افتاده است که امسال هوا دست‌کم 30روز زود‌تر گرم شده و دمای هوا نیز بالا‌تر است. کولر‌های آبی روشن شده‌اند و تقاضا افزایش یافته است. به‌طوری که طبق آمار کولر‌ها در حال مکیدن دست‌کم 40درصد از میزان تولید برق کشور هستند. به بیان بهتر در شرایطی که تولید به‌شدت کاهش یافته، تقاضا هم به‌شدت افزایش یافته است. این موضوع فشار شدیدی را به سایر نیروگاه‌ها وارد کرده و منجر به خروج برخی نیروگاه‌ها از مدار شده است.

خروج نیروگاه‌ اتمی بوشهر به‌دلیل فشار تولید
خبر‌های منتشر شده نشان می‌دهد که نیروگاه اتمی و چندین نیروگاه حرارتی به‌دلیل فشار شدیدی که به‌خاطر افزایش مصرف برق تحمل کرده‌اند با مشکل مواجه شده‌ و از مدار تولید خارج شده‌اند. اطلاعات موجود اما نشان می‌دهد که نیروگاه‌ اتمی به مدار بازگشته و بقیه نیروگاه‌ها به‌زودی بعد از تعمیرات دوباره و اورهال مجدد به مدار تولید بر می‌گردند.
پس از خروج نیروگاه اتمی بوشهر از مدار و به دلیل اینکه ظرف چند روز گذشته چند نیروگاه حرارتی دیگر هم از مدار خارج شده‌اند فشار بر شبکه برق افزایش و خاموشی‌ها افزایش یافته است. این خبری بود که دیروز سخنگوی صنعت برق و مدیرعامل توانیر هم تلویحا آن را تأیید کرد.
مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور بدون اینکه اشاره‌ای کند که کدام یک از نیروگاه‌ها از مدار خارج شده‌اند گفت: متأسفانه دو نیروگاه تولید برق در کشور به‌دلیل مصرف بالا از مدار خارج شده و به اورهال نیاز پیدا کرده‌اند.
او اضافه کرد: متأسفانه روز شنبه هم محدودیت تولید داشته‌ایم و 2 نیروگاه تولید برق در کشور به‌دلیل مصرف بالا از مدار خارج شده و به اورهال نیاز پیدا کردند. ناچار شدیم براساس دستور ملی، خاموشی برق را افزایش دهیم و قطعی برق خارج از زمان‌بندی اعلام شده داشته باشیم. رجبی مشهدی تصریح کرد: با توجه به اینکه شرایط تولید برق در کشور ثبات ندارد، نمی‌توانیم به مردم قول بدهیم که دیگر خاموشی خارج از برنامه نخواهیم داشت.
محمد حسن متولی‌زاده، مدیرعامل توانیر هم خروج نیروگاه‌ها به‌دلیل کارکرد مداوم را تأیید کرد و گفت: از ابتدای خردادماه که با چالش تامین برق مواجه شدیم یک یا ۲ روز سخت را گذراندیم به‌طوری که با هماهنگی مشتریان بزرگ صنایع، کشاورزی و همکاری مردم، ۴۰روز بدون محدودیت را سپری کردیم. او ادامه داد: در این مدت با ورود موج جدید گرما و از مدار خارج‌شدن یکی دو نیروگاه، شاهد خاموشی برق بودیم.

شرایط اضطراری است
مدیرعامل توانیر گفت: پیش‌بینی ما این است که یک‌ماه سخت پیش‌روی صنعت برق است و امیدواریم با کاهش دما در روز‌های آتی و رعایت مردم، مشکل برطرف شود.
او با بیان اینکه گرمای بی‌سابقه در ایران و اغلب کشور‌های جهان عامل اصلی رشد مصرف برق بود، اضافه کرد: به ازای هر یک درجه افزایش دما حدود ۱۵۰۰ مگاوات به مصرف برق کشور اضافه می‌شود. در ایران به‌ویژه که ۴۰درصد مصرف برق صرف وسایل سرمایشی می‌شود، این از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
متولی‌زاده گفت: در اغلب کشور‌های دنیا، گرما مسئله‌ای جدی است، حتی در برخی کشور‌های پیشرفته جهان هم منجر به آسیب و تلفات انسانی شده است. مدیرعامل توانیر افزود: مسئله بعدی ما برای روز‌های آتی است که گرمای شدیدتری در تمام نقاط کشور اتفاق خواهد افتاد، بنابراین، حساسیت این هفته و هفته آتی بیشتر است و باید توجه دقیق‌تری صورت گیرد. او ادامه داد: مسئله دیگر بحث خشکسالی است که در ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده و عملا هم منجر به افزایش مصرف در بخش کشاورزی و هم منجر به کاهش ذخیره آب نیروگاه‌های برقابی و کاهش تولید این نیروگاه‌ها شده است. به‌گفته او ما از یک طرف با افزایش مصرف و از طرف دیگر با کاهش تولید نیروگاه‌ها مواجه هستیم.
متولی‌زاده افزود: در اینجا نیاز به همکاری مردم و مشترکان اهمیت بسیار زیادی دارد. خوشبختانه در ۴۰ تا ۴۵روز گذشته با وجود شرایط سختی که پشت‌سر گذاشته شد، با همکاری مشترکان بزرگ اعم از صنایع، کشاورزان، مصوبات هیأت وزیران و دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی، بدون اعمال خاموشی عبور کردیم، اما در روز‌های اخیر به‌دلیل موج گرما این مسئله اهمیت بیشتری پیدا کرده و همکاری مردم بیش از گذشته مورد درخواست است و کمک رسانه‌ها می‌تواند مشارکت مردم را جلب کند.
متولی‌زاده گفت: حتی در خود آمریکا هم هشدار‌هایی برای قطعی برق و کاهش مصرف به مردم داده شده است.

دلایل خاموشی‌ها
مدیرکل امور مشترکان توانیر نیز درباره دلیل گسترده‌تر‌شدن خاموشی‌ها به همشهری گفت: در صنعت برق زمانی با خاموشی مواجه می‌شویم که میزان مصرف برق بیش از تولید باشد و فعلا با چنین شرایطی مواجه هستیم. عبدالامیریاقوتی در پاسخ به این پرسش که چرا میزان تولید با مصرف هم‌اکنون همخوان نیست گفت: 2عامل در این موضوع نقش دارد؛ اول اینکه سقف تولید نیروگاه‌های آبی به‌شدت کاهش پیدا کرده است به‌طور مثال هر سال نیروگاه‌های آبی می‌توانستند بین 10تا 11هزار مگاوات برق تولید کنند اما هم‌اکنون این مقدار به محدوده 3تا 4هزار مگاوات رسیده است؛ این یعنی اینکه ما به‌دلیل مشکلات آبی بخشی از تولید را از دست داده‌ایم. او درباره عامل دوم گفت: همچنین به‌واسطه گرمای هوا، مصرف به‌شدت افزایش یافته است. گرمای امسال هوا دوره طولانی‌تری داشته و زودتر آغاز شده است ضمن اینکه دمای هوا نیز نسبت به سال‌های قبل بیشتر است. به‌گفته او مجموع این 2 عامل منجر به ناترازی بین تولید و مصرف برق و افزایش میزان خاموشی‌ها شده است.

آیا فروپاشی شبکه برق واقعیت دارد؟
او در پاسخ به این پرسش که آیا به‌دلیل فرسودگی نیروگاه‌های کشور افزایش مصرف برق تا بیش از 60هزار مگاوات می‌تواند منجر به فروپاشی شبکه برق کشور شود گفت: خیر. نیروگاه‌ها تفاوت‌های زیادی از نظر سطح و نحوه تولید دارند اما اینطور نیست که به‌دلیل فرسودگی نتوان برق تولید کرد.
او توضیح داد: نیروگاه‌ها با انجام تغییرات یا اورهال دوباره به مدار تولید بر می‌گردند و این یک موضوع مرسوم در صنعت برق است. به‌طور مثال همین حالا با وجود آنکه بیش از 180سال از آغاز به‌کار صنعت برق آمریکا می‌گذرد نیروگاه‌های زغال سنگ همچنان در این کشور مشغول به‌کار هستند و برق تولید می‌کنند.
مدیرکل امور مشترکین توانیر افزود: اینکه بگوییم این نیروگاه‌ها به‌دلیل قدمت فرسوده شده و از کار افتاده‌اند صحیح نیست. مهم این است که تعمیرات نیروگاه‌ها بموقع انجام شود و دوباره در مدار قرار بگیرند. یاقوتی توضیح داد: شبکه فعلی برق ایران خیلی نامتناسب با میزان مصرف برق نیست؛ یعنی اینکه میزان تولید برق در ایران متناسب با میزان مصرف است و عرضه و تقاضای برق با هم تناسب دارند. این به این معناست که اگر امسال کشور با مشکل آب و خشکسالی مواجه نمی‌شد و هوا هم گرم نبود برق کشور قابل تامین بود. او ادامه داد: البته همه اینها به‌معنای این نیست که نباید در آینده فکری به حال تولید برق بکنیم و باید به این فکر کنیم که اگر زمانی آب نبود باید چه گزینه‌ای داشته باشیم.

نیروگاه‌ها چه زمانی دوباره به مدار باز می‌گردند
مدیرکل امور مشترکان توانیر در پاسخ به این پرسش که نیروگاه‌هایی که از مدار خارج شده‌اند چه زمانی دوباره به مدار تولید باز می‌گردند، گفت: ما به‌دلیل خروج برخی نیروگاه‌ها از مدار تولید، ظرفیت تولید حداقلی را از دست داده‌ایم. قرار بود کار اورهال یا تعمیرات برخی از نیروگاه‌ها یک هفته‌ای انجام شود و یکشنبه به مدار تولید باز گردند اما این کار تا 12روز به طول انجامیده است.
او با بیان اینکه با بازگشت این نیروگاه به مدار تولید مشکل تا حدود زیادی رفع می‌شود، افزود: معمولا کار اورهال یا تعمیرات نیروگاه‌ها ظرف یک هفته انجام می‌شود اما ممکن است این مدت زمانی، قدری طولانی شود. به محض اینکه ظرف چند روز آینده تعمیرات آنها به پایان برسد، تولید دوباره افزایش خواهد یافت و ما دیگر این مقدار که خاموشی داریم را نخواهیم داشت.

 مکث
تعویض یک میلیون کولر فرسوده تا پایان سال

سخنگوی صنعت برق گفت: طرح تعویض یک میلیون کولر فرسوده در مناطق هدف که پارسال مصوبه شورای اقتصاد را دریافت کرده بود تا پایان امسال و با تعیین پیمانکاران، اجرایی خواهد شد که صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای را به همراه دارد. مصطفی رجبی مشهدی افزود: طرح تعویض یک میلیون کولرگازی پارسال مجوز لازم را از شورای اقتصاد دریافت کرده بود، اما به‌دلیل آنکه سازندگان داخلی امکان تطبیق با استانداردهای فنی مورد نظر شورای اقتصاد را نداشتند این طرح متوقف شد. وی ادامه داد: برهمین اساس و در رایزنی با شورای اقتصاد مقرر شد در استانداردهای فنی بازنگری صورت گیرد تا سازندگان داخلی بتوانند در این زمینه فعالیت خود را آغاز کنند چرا که در مصوبه، تأکید بر استفاده از توان داخلی است. سخنگوی صنعت برق تأکید کرد: اقدام‌های لازم انجام شده و با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت تعدادی از سازندگان داخلی برای این‌کار اعلام آمادگی کرده‌اند. رجبی مشهدی افزود: این تعویض حدود ۶۴میلیون دلار هزینه خواهد داشت که یک‌سوم آن را مصرف‌کنندگان پرداخت خواهند کرد و بقیه آن از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور تامین خواهد شد و امید می‌رود تا پایان امسال برای تعویض، اقدام لازم صورت گیرد. وی گفت: تعویض این یک میلیون کولر فرسوده گازی حدود یک هزار و۶۰۰مگاوات معادل یک نیروگاه صرفه‌جویی به همراه خواهد داشت؛ گرچه طرح‌های دیگر مدیریت مصرف نیز با جدیت دنبال می‌شود. سخنگوی صنعت برق ادامه داد: تلاش برای احداث نیروگاه‌های جدید در کنار اعمال روش‌های مدیریت مصرف ادامه دارد به‌گونه‌ای که از پیک پارسال تا پیک امسال بیش از ۲هزار و ۵۰۰مگاوات یا نیروگاه جدید احداث شده و یا ارتقای توان نیروگاه‌های موجود صورت گرفته است. رجبی مشهدی به انباشت مطالبات ناشی از مابه‌التفاوت نرخ تکلیفی برق و نرخ تعیین‌شده اشاره کرد و گفت: اگر این مطالبات پرداخت شود، انگیزه بخش خصوصی برای فعالیت بیشتر در زمینه احداث نیروگاه افزایش خواهد یافت.

   کولر‌ها 40درصد برق کشور را می‌مکند

مدیرعامل توانیر گفت: ۲۴هزارمگاوات، معادل ۴۰درصد مصرف برق کشور در مصارف سرمایشی استفاده می‌شود. محمدحسن متولی‌زاده گفت: از یک‌ماه گذشته، جداول هفتگی خاموشی به‌صورت مستمر در سامانه شبکه‌های توزیع برق، منتشر شد، اما به‌دلیل اینکه خاموشی صورت نگرفت، حساسیت و توجه مردم به این جداول خاموشی‌ها کمتر شد. او افزود: مردم به جداول خاموشی که در سایت‌های شرکت برق منتشر می‌شود، توجه کنند و همکاری‌های لازم را داشته باشند تا شاهد خاموشی نباشیم. مدیرعامل توانیر با اشاره به اینکه از مردم تقاضا‌ی همکاری داریم ادامه داد: صنعت برق با همه ظرفیت در حال تولید برق است در این مدت گروه‌های صنعتی و کشاورزی همکاری کردند و مردم با امکانات ساده ازجمله کاهش تعداد وسایل سرمایشی و تنظیم دمای کولر، می‌توانند به کاهش مصرف برق کمک کنند. مدیرعامل توانیر گفت: ۲۴هزارمگاوات معادل ۴۰درصد مصرف برق کشور در مصارف سرمایشی استفاده می‌شود و ۲۰درصد کاهش مصرف در این بخش که تأثیری در رفاه و آسایش مردم ندارد، می‌توانند کمبود برق را جبران کند.