یک فصل از سال جدید گذشته و وعده پرداخت مرحله دوم سود سهام عدالت عملیاتی نشده است.

درست قبل از پایان سال بود که رئیس سازمان بورس و معاون وزیر اقتصاد از پرداخت مرحله دوم سود سهام عدالت تا پایان ماه رمضان خبر داد اما این خبر به مرحله اجرا نرسید و ماه رمضان به پایان رسید.

هفته گذشته نیز وزیر اقتصاد واریز سود سهام عدالت را در گرو دریافت اطلاعات شرکت‌های سرمایه‌پذیر دانست و گفت: سعی می‌شود ۵۰ درصد باقیمانده این سود تا آخر تیر و قبل از عید قربان واریز شود. تلاش برای آزادسازی باقیمانده سهام عدالت تا پایان دولت در حالی انجام می‌شود که مرحله دوم واریز سود سهام آزادشده نیز همچنان در گیرودار اتفاقات است.

واریز سود سهام عدالت از ابتدا تا امروز

پرداخت بخش دوم سود سهام عدالت سال ۱۳۹۸ در حالی با تاخیر مواجه شده که رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزایش سرمایه برخی شرکت‌ها و مشکل در واریز سود چند شرکت را دلیل این تاخیر عنوان کرده است. به گزارش ایسنا، سود سهام عدالت سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ طی یک مرحله به حساب مشمولان سهام عدالت واریز شد اما سود سال ۱۳۹۸ سرنوشت دیگری داشت و قرار شد طی دو مرحله به حساب سهامداران واریز شود. در این راستا مرحله نخست سود در ۲۸ اسفند سال گذشته واریز شد و مشمولان ۵۰ درصد سود سهام خود را دریافت کردند.

وعده‌های مختلفی برای واریز بخش دوم سود ازسوی مسئولان مختلف داده‌ شد. در ابتدا قرار بود سود در اواخر فروردین واریز شود اما این اتفاق نیفتاد و مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اعلام کرد نام شرکت‌هایی که سود را به حساب این شرکت واریز نکرده‌اند، اعلام خواهد شد. البته این اتفاق از اواسط اردیبهشت که این اظهارات ازسوی حسین فهیمی اعلام شده بود رخ نداد و در نهایت وزیر امور اقتصاد و دارایی اعلام کرد بخش دوم سود تا قبل از عید قربان یعنی ۳۰ تیر به حساب مشمولان واریز می‌شود.

پس از این وعده وزیر، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار دوباره اعلام کرد اگر شرکت‌ها تا پایان هفته جاری سود را واریز نکنند نام آنها اعلام خواهد شد. البته محمدعلی دهقان دهنوی پس از اظهارنظر مذکور در جدیدترین صحبت‌های خود درباره سود سهام عدالت گفت این سود تا چند روز آینده پرداخت می‌شود. اخبار رسیده از شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه نشان می‌دهد تاکنون حدود ۳۰ درصد از ۵۰ درصد باقیمانده سود سهام عدالت، وصول شده و هنوز ۲۰ درصد سود باقیمانده شرکت‌ها به حساب این شرکت واریز نشده تا بین سهامداران عدالت تقسیم شود.

پیش از این حسین فهیمی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفته بود از ۳۶ شرکت سرمایه‌پذیر سهام عدالت ۲۹ شرکت برای عملکرد سال ۹۸ خود سود شناسایی کرده‌اند که باید بین سهامداران عدالت چه به روش مستقیم و چه غیرمستقیم توزیع شود. بر این اساس باتوجه به تلاش فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی ۵۰ درصد این سود که وصول شده بود قبل از عید به حساب سهامداران واریز شد. البته قانون تجارت در این زمینه ایراداتی دارد؛ از جمله اینکه می‌گوید برای عملکرد شرکت‌های بورسی در یک سال مالی می‌توان تا تیر سال بعد مجمع برگزار کرد و در صورت شناسایی سود و تصویب در مجمع می‌توان تا ۸ ماه بعد از آن این سود را به حساب سهامداران واریز کرد.

پرداخت مرحله دوم سودتا چند روز آینده

حسین فهیمی به‌تازگی اعلام کرد: مرحله دوم سود سهام عدالت در آینده نزدیک واریز می‌شود.

مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار ضمن بیان این مطلب افزود: پس از آنکه در سال گذشته سامانه «جامع توزیع سود» توسط رئیس‌جمهوری افتتاح شد، ۱۳۰ شرکت سود سهامداران خود را از طریق این سامانه واریز کردند و علاوه بر آن در اسفند و در روز‌های پایانی سال گذشته مرحله نخست سود ۴۴ میلیون نفر از مشمولان سهام به‌میزان ۵۰ درصد از طریق سامانه توزیع شرکت سپرده‌گذاری مرکزی انجام شد که مرحله دوم آن نیز در آینده نزدیک واریز می‌شود.

استقبال روزافزون ناشران از سامانه توزیع سود

مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفت: آمار‌ها نشان می‌دهد در پایان ۳ماه نخست امسال، ۳۵ شرکت سود خود را از بستر سامانه «جامع توزیع سود» به حساب حدود ۷ میلیون سهامدار واریز کرده‌اند که نسبت به سال‌های قبل از رشد قابل‌توجهی برخوردار است و پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های آینده این روند با افزایش نیز مواجه شود.

الزام ناشران بورس و غیربورسی

فهیمی اضافه کرد: براساس قانون همه شرکت‌های بورسی و فرابورسی و حتی غیربورسی که اطلاعات آنها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت شده، باید در زمان سررسید مهلت قانونی، سود سهام را به حساب سهامداران واریز کنند، اما در زمان حاضر الزام حقوقی و قانونی وجود ندارد که همه ناشران از طریق سامانه «جامع توزیع سود» نسبت به واریز سود اقدام کنند.

وی درباره برطرف شدن این روند نیز گفت: باتوجه به اینکه در زمان حاضر این بستر نوین و زیرساخت‌های آن وجود دارد، پیشنهادی به وزارت اقتصاد و دارایی ارائه شده تا همه ناشران ملزم شوند سود سهام را از طریق سامانه سجام پرداخت کنند و این روش برای شرکت‌ها نیز از هر نظر مطلوب و به‌صرفه خواهد بود و از سویی دیگر شاهد این نخواهیم بود که میلیون‌ها سهامدار برای دریافت سود خود در این شرایط با صرف زمان و هزینه به بانک‌ها مراجعه کنند.

فهیمی تصریح کرد: البته باید به این نکته هم اشاره شود که در زمان حاضر همه سهامداران در سامانه سجام ثبت‌نام نکرده‌ و احراز هویت نشده‌اند، در حالی که این اتفاق گام اول تحقق پرداخت سود همه ناشران از طریق سامانه «جامع توزیع سود» است و اگر این مهم محقق شود همه شرکت‌ها اعم از بزرگ یا کوچک می‌توانند برای پرداخت سود سهام با سامانه سجام خدمات آسان‌تری را به سهامداران ارائه کنند.

اسفند ۹۹ آخرین مهلت پرداخت سود بود

مهدی بایی، یک مقام مسئول در شرکت سرمایه‌گذاری نیز در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره واریز نشدن سود سهام عدالت و غیرقانونی بودن این کار گفت: سود عملکرد سال مالی منتهی به پایان اسفند سال ۹۸ شرکت‌های سرمایه‌پذیر واگذار شده به سهام عدالت باید تا پایان تیر ۹۹در مجامع شناسایی می‌شد و به تصویب مجمع عمومی آن شرکت‌ها می‌رسید و طبق قانون تجارت شرکت‌ها ۸ ماه زمان دارند پس از تصویب سود در مجمع این مبلغ حاصل‌شده (سود) را پرداخت کنند.

این مقام مسئول در ادامه گفت: یعنی پایان اسفند سال ۹۹ آخرین مهلت پرداخت سود شرکت‌های واگذار شده به سهام عدالت بوده است. سود این شرکت‌ها که باید به حساب شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی واریز می‌شد و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بعد از تصویب مجمع عمومی‌شان سود را بین حدود ۳۰ میلیون سهامدار روش غیرمستقیم توزیع می‌کردند با یک مصوبه شورای‌عالی بورس در اسفند سال ۹۹، به‌جای اینکه به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی واریز شود به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز شد، در حالی که این موضوع در تعارض با قانون بود. بایی در ادامه بیان کرد: ابتدا باید این سود به حساب شرکت‌های سرمایه‌گذاری واریز می‌شد و بعد از تشریفات مقرر در ماده ۲۳۷ تا ۲۴۰ قانون تجارت و بعد از تصویب مجمع عمومی این شرکت‌ها به سهامداران پرداخت می‌شد.

سرانجام انتخابات مجامع چه شد؟

او در ادامه افزود: ۳۶ شرکت بورسی سهام عدالت وجود دارد که برخی از این شرکت‌های سرمایه‌پذیر دولتی سود را به‌دلیل ابهامات قانونی به حساب شرکت سپرده‌گذاری واریز نکرده‌اند. این مقام مسئول افزود: در واقع سود باقیمانده به‌دلیل ابهامات قانونی و تغییرات نه به حساب شرکت‌های سپرده‌گذاری مرکزی و نه به حساب شرکت‌های سرمایه‌پذیر واریز شده و تنها بخشی از شرکت‌ها سود خود را واریز کرده‌اند که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی میان مشمولان سهام عدالت که روش غیرمستقیم را برگزیده‌اند پرداخت کرده است. بایی بیان کرد: شورای‌عالی بورس مصوبه‌ای غیرقانونی ابلاغ کرده و سپرده‌گذاری مرکزی نیز که برمبنای این مصوبه مسئول وصول و توزیع سود شده، نتوانسته به‌طور صحیح به این تکلیف عمل کند و تاکنون موفق به دریافت و توزیع باقیمانده سود بین سهامداران نشده است.

سخن پایانی...

سهام عدالت گونه‌ای یارانه است که بنابر نظر دولت نهم از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار می‌شود. دولت، هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرده ‌است. بنا بر طرح «سهام عدالت»، بخشی از سهام شرکت‌های دولتی معین، به قشرهای کم‌درآمدتر فروخته می‌شود. «آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت» ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیات وزیران شده بود، به تصویب این هیات رسید.

تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در همین روز بر عزم راسخ دولت جدید در عملی ساختن این پروژه صحه گذاشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در ۴ استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد. در مرحله اول سهام عدالت بین برخی افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم و برگه‌هایی به‌عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد. ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود برای گروه‌های کم‌درآمد، نیمی از نرخ هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ۱۰ سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.