شبکه «سیانان» بدون آنکه نام مقام ایرانی را ذکر کند، گزارش کرد که یک مقام ارشد جمهوری اسلامی در گفتوگو با این شبکه آمریکایی اینگونه گفته است: «اگر مذاکرات به موفقیت برسد، ایران قطعا نوارهای ویدیویی را به آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان خواهد داد.»
اشتراکگذاری نوارها براساس پیشروی مذاکرات
وی ادامه داد: «به اشتراکگذاری نوارها به شیوه پیشروی مذاکرات (وین برای احیای برجام) بستگی دارد. کلید این مساله، توافق است. (توافقی که طبق آن) آنها درباره چیزی توافق کنند که درهای همکاری و فهم بهتر ازجمله در زمینه شفافیت را باز کند».
تفاهم بین ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی که مجوز بازبینی تصاویر ویدیویی موجود روی دوربینهای نصبشده در برخی سایتهای هستهای ایران را به بازرسان آژانس میدهد، سوم تیرماه منقضی شد و تاکنون تمدید نشده است.
بااینحال، این مقام جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد که تهران بههیچعنوان تا زمان ادامه مذاکرات وین، قصد ازبینبردن دادههای موجود در تصاویر ویدیویی ضبطشده را ندارد اما تصمیم گرفته است درحالحاضر این تصاویر را از دید آژانس بینالمللی انرژی اتمی مخفی نگه دارد تا به دیپلماسی اجازه پیشروی دهند.
این مقام ایرانی هرگونه ادعا را مبنی بر اینکه ممانعت از دسترسی فعلی آژانس بینالمللی انرژی اتمی به دادههای ضبطشده روی دوربینها احتمال حصول توافق هستهای را از بین میبرد، رد کرد و گفت که آژانس درنهایت در صورت احیای برجام، میتواند تمامی تصاویر را بهصورت یکجا مشاهده کند.
سوم اسفند۱۳۹۹ بود که در پی سفر «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تهران و رایزنیهای انجامشده با «علیاکبر صالحی» رییس سازمان انرژی اتمی و «محمدجواد ظریف»، وزیر امورخارجه ایران و پیش از اجرایی شدن تصمیم جمهوری اسلامی ایران برای توقف داوطلبانه پروتکل الحاقی در راستای اجرای قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران»، سازمان انرژی اتمی و نهاد دیدهبان هستهای سازمان ملل درباره یک تفاهم فنی موقت سهماهه توافق کردند.
در این تفاهم آمده بود که دادهها و سوابق مزبور در این دوره سهماهه در صورتی و زمانی به آژانس ارائه میشود که ایران تصمیم بگیرد اجرای تعهدات مرتبط هستهای خود تحت برجام را در همین دوره از سر بگیرد که طبیعتا بعد از رفع کامل تحریمهاست. در غیر این صورت، تمامی این اطلاعات در پایان ماه سوم حذف و پاک خواهند شد.
حدود یک ماه بعد، مذاکرات وین بهمنظور احیای برجام در فروردینماه کلید خورد و تاکنون ۶دور مذاکره در این راستا صورت گرفته است. این مذاکرات ادامه یافت و در این میان تفاهم فنی ایران و آژانس سوم خردادماه پایان یافت و پس از آن بود که علیاکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی در نامهای به گروسی اعلام کرد که ایران اینبار تصمیم گرفت تا تفاهم فنی مشترک را تمدید نکند اما با هدف تمهید فرصت بیشتر برای ایجاد پیشرفت و به نتیجه رساندن گفتوگوهای فنی ایران و آژانس، ثبت و نگهداری دادهها را برای یک ماه دیگر ادامه دهد. این روند، یعنی ثبت و نگهداری دادهها تا سوم تیرماه ادامه یافت.
در همین راستا «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز جمعه چهارم تیرماه در گزارشی به شورای حکام آژانس و شورای امنیت اعلام کرد که این یک ماه هم تمام شده و ایران به درخواستهای آژانس پاسخی نداده که این تفاهم فنی را مجددا ادامه دهد و تمدید کند.
از سوی دیگر، روز گذشته رویترز مدعی شده که ایران بعد از وقوع خرابکاری در تاسیسات نطنز دسترسی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به این سایت را بنا به ملاحظات امنیتی محدود کرده است. رویترز با بیان اینکه اختلافات بر سر این موضوع در حال حلوفصل شدن است، نوشته این موضوع به تنشها میان ایران و غرب همزمان با مذاکرات وین دامن زده است.
سفر معاون گروسی به ایران
حال روز گذشته، «کاظم غریبآبادی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی در توییتی از سفر معاون مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی خبر داد و نوشت: «موسیمو آپارو»، معاون مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی هفته جاری به ایران سفر خواهد کرد. وی افزود: آپارو همچنین یکی از بازرسان تعیینشده برای ایران است و هدف بازدید او از تهران در راستای فعالیتهای روتین پادمانی و در چارچوب موافقتنامه جامع پادمان است. نماینده ایران در آژانس درعینحال یادآور شد: اگرچه با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تماس مداوم هستیم اما هیچ برنامه گفتوگوی ازپیشتعیینشدهای برای آپارو در مدت حضورش در تهران پیشبینی نشده است.
همچنین، همزمان با مذاکرات وین، نشریه آمریکایی فریبیکن در گزارشی از حمایت دولت بایدن از معترضان در ایران خبر داده است. نشریه فریبیکن در گزارشی نوشته است: «درحالیکه دولت بایدن مشغول مذاکره با ایران است، وزارت خارجه [آمریکا] از معترضان ضد رژیم که به خیابانها ریختهاند حمایت میکند.»! این وزارت خارجه در پاسخ به فری بیکن مدعی شده است که ایالاتمتحده نقشی در اعتراضات ایران ندارد اما از کسانی که در خیابانها دست به اعتراض زدهاند حمایت میکند... و حق مردم ایران برای برخورداری از آزادی بیان و اجتماعات را به رسمیت میشناسد.
تضمینی در کار نیست!
آمریکا در این چند ماه نشان داده که قصد ندارد در رویکرد سیاست خارجی خود تغییری ایجاد کند و بهدنبال طولانی کردن مذاکره بهمنظور گرفتن امتیاز بیشتر در ازای دادن امتیاز کم است. بر همین اساس، چین نیز خروج یکجانبه آمریکا از برجام و فشار حداکثری آن علیه ایران ریشههای اصلی بحران فعلی هستهای ایران دانسته و از ایالاتمتحده آمریکا خواست با توجه به اینکه نخستین کشوری بوده که از توافق هستهای خارج شده بدون هیچ قید و شرطی به این توافق بازگردد.
ایران نیز بارها گفته است با توجه به اینکه آمریکا از توافق خارج شده لازم است اطمینان حاصل کند که این اتفاق مجددا رخ نخواهد داد و این یکی از خطقرمزهای ایران است. مقامات ایران اعتقاد دارند ما هیچگاه در گذشته از توافق خارج نشدهایم؛ بنابراین، این واشنگتن است که باید ضمانت بدهد این اتفاق، بار دیگر هنگامیکه دولت تغییر میکند رخ نخواهد داد اما جواب آمریکا به این درخواست ایران تاکنون منفی بوده و گفتهاند «ضمانتی در کار نیست.»
شرط ایران برای ادامه همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی
دسترسی به تصاویر به شرط توافق در وین
آژانس بینالمللی انرژی اتمی که بعد از تفاهم سهماهه خود با ایران خواهان تمدید این تفاهم شده بود این درخواستش با پاسخ منفی مقامات جمهوری اسلامی ایران مواجه شد. ایران اعتقاد داشت این تفاهم بهمنظور تسهیل مذاکرات وین برای احیای برجام به آژانس داده شده است؛ بنابراین، آژانس حقی برای درخواست از ایران درباره تمدید آن نداشته است. همچنانکه یک مقام ارشد ایرانی در گفتوگو با شبکه آمریکایی «سیانان» تصریح کرد، تا زمانی که مذاکرات وین برای احیای برجام به نتیجه نرسد، اطلاعات موجود روی دوربینهای نصبشده در تاسیسات هستهای ایران را در اختیار بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار نخواهند داد.
صاحبخبر -
∎