فرارو- همزمان با گسترش حملات طالبان در دو ماه اخیر نگرانی‌ها در مورد احتمال فروپاشی ارتش افغانستان افزایش یافته است. درهمین رابطه، روزنامه وال‌استریت ژورنال گزارش داد طبق ارزیابی نهاد‌های امنیتی آمریکا طالبان ممکن است ظرف ۶ تا ۱۲ ماه پس از خروج کامل نیرو‌های آمریکایی کابل را تصرف کند.
به گزارش فرارو، ندرو واتکینز از پژوهشکده گروه بین‌المللی بحران گفت: «پیشروی شورشیان و عقب‌نشینی و شکست‌های ارتش افغانستان را نمی‌توان انکار کرد. ولی سقوط کابل حتمی نیست. طالبان یک نیروی نظامی مهارنشدنی نیست.»
او افزود: «اکثر مناطقی که طالبان تصرف کرده است نواحی روستایی هستند که ارزش استراتژیک چندانی ندارند و حضور نظامی در چنین مناطقی ضروری نیست.» البته برخی از این مناطق در مسیر‌های تدارکاتی مهم و در اطراف کابل قرار دارند.
اندرو واتکینز افزود: «طالبان تلاش می‌کند موقعیت خود را در اطراف شهر‌های بزرگ تقویت کند و لزوما به این معنا نیست که در آینده نزدیک تلاش خواهند کرد این شهر‌ها را تصرف کنند.» واتکینز معتقد است ارتش افغانستان به درستی نیرو‌های خود را پخش نکرده و روی دفاع از شهر‌های بزرگ و نقاط استراتژیک مثل مسیر‌های تدارکاتی مهم تمرکز کرده است. به گفته او، تغییرات اخیر در فرماندهی ارتش و مقامات امنیتی در دولت افغانستان میتواند قابلیت‌های عملیاتی نیرو‌های دولتی را بهبود بخشد.
کارتر ملکاسیان، مقام سابق وزارت دفاع آمریکا و کارشناس فعلی امور افغانستان در یک موسسه مشاوره امنیتی، معتقد است تصرف کابل توسط طالبان در آینده نزدیک «بسیار بعید» است. با این همه او می‌پذیرد که چنین اتفاقی ظرف یک‌سال آینده محتمل است.
او می‌گوید: «در صورت سقوط شهر‌های بزرگی نظیر قندهار یا مزار شریف باید نگران تصرف کابل بود.» ملکاسیان معتقد است یکی از اهداف اصلی تهاجم گسترده طالبان تضعیف روحیه افکار عمومی و دولت افغانستان و گرفتن امتیازات بیشتر در مذاکرات صلح است. او افزود: «هدف نهایی و ترجیح آن‌ها این است که دولت و نیرو‌های دولتی دچار فروپاشی شوند و بدون جنگ بتوانند کابل را فتح کنند. به عبارت دیگر هدف آن‌ها فروپاشی حکومت و بعد پر کردن خلأ قدرت در افغانستان است.»
در حال حاضر طالبان برتری نظامی دارد
پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه از نظر نظامی طالبان در حال حاضر نسبت به ارتش افغانستان برتری دارند، اظهار داشت: هم از نظر نفرات و آمادگی آن‌ها و هم از نظر رزمی و تجهیزات و ادوات نظامی در حال حاضر طالبان وضعیت بهتری نسبت به نیرو‌های دولتی افغانستان دارند و به نوعی با توجه به این موضوع در میدان نبرد نظامی در حال حاضر طالبان دست برتر را نسبت به ارتش افغانستان دارند.
وی افزود: اما این موضوع الزاماً به معنای پیشروی به سمت کابل و سقوط پایتخت نیست، زیرا که خود طالبان نیز می‌دانند در صورتی که بخواهند از طریق نظامی بر افغانستان مسلط شوند، این کشور وارد جنگ داخلی طولانی مدت خواهد شد و اقلیت‌های قومی که در این کشور وجود دارند، زیر بار حکومت نظامی طالبان نخواهند رفت، بنابراین به جای ساقط کردن دولت مرکزی افغانستان سعی می‌کنند دولت به شدت ضعیف کنند و بعد از آن، از لحاظ سیاسی قدرت در افغانستان را در اختیار بگیرند.
ملازهی با اشاره به اینکه طالبان قصد دارد که در قدرت مشارکت کند، گفت: باتوجه به فرمولی که در مذاکرات طالبان و آمریکا وجود داشت قرار بود قدرت بین دولت و طالبان تقسیم شود، اما طالبان در حال حاضر به دنبال این هست که ۸۰ تا ۹۰ درصد قدرت در افغانستان را به دست گیرد.
این کارشناس مسائل منطقه با تاکید بر اینکه طالبان از مواضع دهه‌های گذشته خود عدول کرد، یادآورشد: همین که این گروه مذاکرات صلح و شرکت در آن را قبول کرده و با دولت آمریکا گفتگو کرده، نشان می‌دهد که آن‌ها به دنبال سهیم شدن در اداره افغانستان از طریق سیاسی هستند، بنابراین تا زمانی که سلاح به دست نگیرند، می‌توانند، در سیاست مشارکت کنند.
ملازهی اضافه کرد: مذاکراتی که زلمای خلیل‌زاد نماینده آمریکا در امور افغانستان با طالبان انجام داد، آن‌ها را قانع کرد که از لحاظ سیاسی وارد بازی قدرت در افغانستان شود، زیرا آن‌ها نیز خود نیز پی برده بودند، در صورتی که بخواهند از طریق نظامی بر افغانستان سیطره پیدا کنند این کشور وارد جنگ طولانی مدت قومیتی می‌شود، جنگی فرساینده که نتیجه آن اصلا مشخص نیست، بنابراین باید منتظر تحولات بسیار سریعی در آینده افغانستان بود.
این تحلیلگر مسائل افغانستان با اشاره به اینکه اگر طالبان در انتخابات ریاست جمهوری و یا مجلس افغانستان شرکت کند، ممکن است اکثریت را به دست بیاورد، ادامه داد: با توجه به اینکه پشتون‌ها نیمی از جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند، طالبان میتواند با توجه به نفوذی که در بسیاری از مناطق پشتون‌نشین دارد، خود را مهیای حضور در قدرت کند، از سوی دیگر اگر طالبان از طریق حضور در انتخابات در افغانستان دولت تشکیل دهند، درصورتی موفق خواهند بود که حقوق اقلیت‌های قومی را به رسمیت بشناسند و با تشکیل دولت های فدرال با توجه به چهار اقلیت قومی موجود افغانستان به آن‌ها اختیارات محلی را بدهند و تصمیم را به آن‌ها واگذار کنند.
وی بیان کرد: اما اگر بخواهند با توسل به زور و اسلحه قدرت را دست بگیرند، جنگ داخلی در افغانستان حتمی است، از سویی اگر جنگ طولانی مدت در افغانستان رخ دهد این احتمال وجود دارد که افغانستان تجزیه شده و ما شاهد تشکیل یک کشور مستقل به نام پشتونستان از یک طرف و کشور خراسان که متشکل از دیگر قومیت‌های افغانستان به جز پشتون‌ها هست باشیم، بنابراین مذاکراتی که ممکن است برای صلح در افغانستان انجام شود، میتواند آینده این کشور مشخص کند.
ملازهی خاطر نشان کرد: به نظر می‌رسد اشرف غنی پس از بازگشت از آمریکا خود را برای خروج از قدرت آماده می‌کند و اگر قرار باشد مذاکرات صلح آغاز شود به احتمال زیاد یک دولت موقت تشکیل خواهد شد و دولت فعلی باید کنار برود در چنین صورتی قربانی اصلی این موضوع اشرف غنی است که از قدرت حذف می‌شود از سوی دیگر با توجه به مذاکراتی که طالبان با آمریکا انجام داد ممکن است تیم عبدالله عبدالله و همچنین لیبرال‌های افغانستانی بتوانند در دولتی که طالبان نیز حضور دارند سهیم شوند و با توجه به پیشنهاد‌هایی که تمامی طرفین برای اداره آینده افغانستان دارند باید قانون اساسی این کشور از نو نوشته شود و شاهد تشکیل دولت تازه‌ای برای این کشور همسایه باشیم.
وی عنوان‌کرد: ازسوی دیگر تمامی کشور‌های موثر در افغانستان باید به دولت آینده این کشور تضمین بدهند، که این دولت میتواند کشور را اداره کند و از قدرت لازم برخوردار است، کسی نمی‌تواند این کشور را ساقط کند. نکته مهم تر اینکه در هر حال باید حقوق اقلیت‌های قومی در این کشور رعایت شود.