همانطور که گفته شد تا پیش از آغاز فرایند ثبتنام نامزدهای ریاست جمهوری، اگر از اصولگرایان مطرح، بهخصوص رهبران شورای وحدت و شورای ائتلاف، میپرسیدیم که آیا جز رئیسی فرد دیگری در مظان کاندیداتوری قرار دارد، آنها بهطور جد پاسخ میدادند که «اگر رئیسی بیاید، بقیه حاضر به حضور نخواهند شد». در طرف مقابل ابراهیم رئیسی هیچ نشانههایی دال بر آمدن یا نیامدن از خود بروز نمیداد و همین تحفظ، علامت سؤالهای زیادی در ذهن تحلیلگران ایجاد کرده بود. حتی وقتی تعدادی از نمایندگان مجلس خبرگان قصد داشتند پس از برگزاری اجلاسیه، پای رئیسی را به جلسه هم اندیشی درباره نوع برخورد با انتخابات ریاست جمهوری باز کنند، رئیسی حاضر به حضور در جمع ایشان نشد. همین رفتارها، باعث شد که ذهنها روی سایر نامزدها چرخش کند. با این وجود ابراهیم رئیسی در روز پایانی ثبت نامها در وزارت کشور حضور یافت و بدین ترتیب، معادله جریان اصولگرایی را تا حد زیادی روشن کرد.
علاوه بر رئیسی، تعدادی دیگر از افراد منتسب به اصولگرایی هم ثبتنام کردند. احراز صلاحیت چهار نامزد اصولگرا در کنار ابراهیم رئیسی این سؤال را در ذهن ایجاد کرد که نوع کنش این چهار نفر در نهایت چگونه خواهد شد و آیا آنها حاضرند به نفع قطب اول انتخابات کنار بکشند یا نه. اکنون و پس از گذشت یک روز از سومین و آخرین مناظره، این سؤال بهطور جدیتر مطرح شده که آیا زاکانی، جلیلی، قاضیزادههاشمی و محسن رضایی حاضرند به نفع رئیسی صحنه را ترک کنند یا اینکه شرایط به نحو دیگری رقم خواهد خورد. تا جایی که نامزدها تاکنون از خود بروز دادهاند، تمایل به کنارهگیری به نفع رئیسی که در نظرسنجیها قاطعانه در رده اول قرار دارد، در حد پایینی به سر میبرد.
زاکانی: کنارهگیریام توهین به تک تک نامزدهاست
علیرضا زاکانی، نماینده جنجالی ادوار مجلس شورای اسلامی که او را عمدتا با فاشگویی درباره پروندههای فساد میشناسند، در نوع خود به بازیگری مهم در صحنه سه مناظره انتخابات ریاست جمهوری تبدیل شد. زاکانی هر چند نوع کلام و رویکردش به ساحت مناظرهها، جذابیتی برای جلب رأی نداشت اما او توانست با حملات به موقع به دو نامزد منتسب به جریان اصلاحات یعنی همتی و مهرعلیزاده، تمرکز این دو برای حملات متقابل را با اختلال جدی مواجه سازد. وضعیت زاکانی در نظرسنجیها اصلا جدی به نظر نمیرسد و همین امر، این شائبه را ایجاد کرده که احتمالا زاکانی بخواهد به نفع رئیسی کنار بکشد. با این حال خود زاکانی و نزدیکانش این شائبهها را قویا با تردید مواجه کردند. پس از مناظره سوم، خبری در فضای مجازی منتشر شد مبنی بر اینکه که علیرضا زاکانی در تپه نورالشهدای غرب تهران از ادامه رقابت انتخابات به نفع ابراهیم رئیسی انصراف داده است. این خبر روز گذشته توسط سخنگوی ستاد انتخاباتی علیرضا زاکانی تکذیب شد. مالک شریعتی در گفتوگو با ایرنا با رد این شایعهها تاکید کرد: حضور دکتر زاکانی در برنامه شب گذشته تپه نورالشهدا به مناسبت جشن میلاد حضرت فاطمه معصومه؟س؟ و پاسخ به احساسات مردم بود و بحث دیگری در این مراسم مطرح نشد. زاکانی پیش از این و در یک سخنرانی، شائبه کنارهگیریاش به نفع رئیسی را محصول القائات جریان اصلاحات و توهین به
تک تک نامزدها دانسته بود. زاکانی در این باره تاکید کرده بود: اینکه من به نفع حجتالاسلام رئیسی کنار بروم گمانهزنیهایی است که هم توهین به رئیسی و هم توهین به تک تک نامزدهاست. این حواشی نتیجه عملکرد غلطی است که سال92 و 96 خود اصلاحطلبان و روحانی و عناصر آنها پایهگذاری کردند و به همین دلیل القائات غلطی در حال شکلگیری است.
میدان را برای قاضیزادههاشمی باز کنید
یکی از چهرههایی که فارغ از احتمال تأیید صلاحیت، کسی تصور نمیکرد در مناظرهها تا این حد خوب و در نوع خود مسلط نشان بدهد بیشک امیرحسین قاضیزادههاشمی بود. قاضیزادههاشمی نیز مانند رئیسی و بهخصوص مانند سعید جلیلی در طول سه مناظره سعی کرد وارد بگومگوهای سیاسی نشود و وقت خود را عمدتا صرف ارائه برنامه و خط مشی دولت آینده کند. با این حال و با وجود جایگاه خفیف در نظرسنجیها، بسیاری این گمانه را مطرح کردند که قاضیزادههاشمی به احتمال زیاد در روزهای پایانی منتهی به انتخابات به نفع ابراهیم رئیسی کنار خواهد رفت. اظهارات یکی،دو روز گذشته از سوی قاضیزادههاشمی و همکارانش در ستاد انتخاباتی اما نشان میداد که نایب رییس پیشین مجلس، برای ادامه راه انگیزه بسیار بالایی دارد.
قاضیزادههاشمی روز گذشته در حساب کاربری خود در توییتر با اشاره به برنامهاش برای ماندن تا پایان انتخابات تاکید کرد: میدان را باز کنید، میخواهیم ایران جدید را بسازیم. براساس وظیفه شرعی و با تکیه بر اعتماد مردم و توجه به مطالبات و لطف گسترده هموطنان که پس از مناظرهها شاهد هستیم، به لطف الهی تا آخر انتخابات در صحنه خواهم بود. پیش به سوی دولت سلام. قاضیزادههاشمی همچنین پس از پایان مناظره سوم در جمع خبرنگاران گفته بود: من خیلی مورد سؤال قرار گرفتم که آقای قاضیزاده شما چه خواهید کرد؟ باید عرض کنم که براساس وظیفه شرعی که بر دوش من گذاشته شده و با تکیه بر اعتمادی که مردم کردهاند و باتوجه به مطالبات گستردهای که در این چند جلسه مناظره اتفاق افتاده به لطف خدا برای انجام وظیفه شرعی تا آخر خواهم بود. پیشتر حامد تیموری، سخنگوی ستاد مردمی قاضیزادههاشمی نیز اخبار منتشر شده در برخی رسانهها مبنی بر انصراف قاضیزاده را کذب محض عنوان کرد و گفت: ایشان با قدرت در حال پیگیری برنامههای انتخاباتی خود هستند.
با «آقا محسن» تا پایان انتخابات
اگر درباره کنار رفتن یا کنار نرفتن نامزدهای منتسب به جناح اصولگرا حرف و حدیثها و شایعههای زیادی به وجود آمده است، این امر درباره محسن رضایی اصلا صدق نمیکند. رضایی در مناظره دوم صراحتا اعلام کرد که تا پایان انتخابات حضور خواهد داشت و ابدا قصد کنارهگیری ندارد. رضایی در آن مناظره و در پاسخ به سوالی درباره افزایش امید در بین جوانان تاکید کرد: حرف راستی در مناظره قبلی گفته شد که کسانی که نمیخواهند تا پایان بمانند، باید اعلام کنند؛ من تا پایان انتخابات هستم. رضایی در حالی از آمادگیاش برای ماندن تا پایان انتخابات سخن گفت که تا پیش از مناظره سوم، طبق نظرسنجی ایسپا(مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) با هفت درصد پس از رئیسی در جایگاه دوم قرار داشت.
وضعیت غیرقابل پیشبینی جلیلی
در میان گزینههای منتسب به جریان اصولگرایی، وضعیت سعید جلیلی بیش از سایرین غیرقابل پیشبینی و نامنتظره به نظر میآید. آنچه وضعیت جلیلی را خاص کرده، سبد اجتماعی مشترک او با قطب اول انتخابات یعنی سیدابراهیم رئیسی است. این سبد مشترک، طی هفتههای گذشته مناقشه وسیعی میان هواداران جلیلی از یک سو و طرفداران رئیسی از سوی دیگر بر سر مفاهیم پر کاربرد انتخاباتی نظیر «صالح» و «اصلح» به راه انداخته است. هواداران هر یک از این دو نامزد اعتقاد دارند که هر چند «دیگر»ی خوب است اما نامزد مورد علاقه ما اصلح به نظر میرسد و در نتیجه آن «دیگر»ی باید به نفع ما کنار بکشد. این دیالکتیک آنجایی وضعیت را حساس مینماید که بدانیم و بفهمیم که عمده سبد رأی رئیسی و جلیلی، شامل آرای اعتقادی و ایدئولوژیک است و بنابراین راضی کردن هر یک از طرفین برای کنار کشیدن از صحنه انتخابات، سخت به نظر میآید.
اما آنچه کار را برای جلیلی سخت کرده، این است که تنها تشکل سیاسی حامی او در انتخابات ریاست جمهوری سال92 یعنی جبهه پایداری در انتخابات پیش رو ترجیح داده از ابراهیم رئیسی حمایت کند. حمایت پایداری از رئیسی با اینکه میتواند در نوع خود جلیلی را در کنارکشیدن به نفع رئیسی مجاب سازد اما از سوی دیگر هم میتواند جلیلی و بهخصوص حامیان دو آتشه او را برای اثبات ذیحق بودن جریان فکری خود، مشتاقتر و مصممتر سازد. همه اینها اما نافی رویکرد اخلاقی جلیلی در مناظرهها نیست. جلیلی بر خلاف سایر نامزدها کوشید تا جای ممکن وارد مناقشههای جاری سیاسی نشود و در عوض، عمده تمرکز خود را روی ارائه برنامههای دولت خود بگذارد. از این منظر، جلیلی نسبت به سایرین جلوتر و برتر بوده است.
نظر شما