رضایی؛ تصویر فرد فراجناحی
تصویری که رضایی سعی کرد از خود در مناظره سوم به نمایش بگذارد، تصویر فردی فراجناحی بود. او در دو مناظره قبلی نیز تاکید کرد که اصلاحطلب یا اصولگرا نیست و قصد دارد دولتی با کمک همه ظرفیتهای سیاسی تشکیل بدهد. نکته مهم دیگر درباره کنش رضایی در مناظره سوم، عدم اشتیاق او برای درگیرشدن با سایر نامزدها و تلاش برای صرفا ارائه برنامه دولت متبوعش بود. رضایی در امتداد رویکرد فراجناحی خود، تاکید کرد: اینکه عقلانیت فردی و جناحی، جای خود را به عقلانیت جمعی داده است از بزرگترین خسارتهاست و بایستی گفتوگو با مردم را راه بیندازیم و گفتوگو با نخبگان را ایجاد کنیم. بخش دیگری از اظهارات رضایی که توجه او به استفاده از همه ظرفیتها را به ذهن متبادر میکرد، دفاع تلویحی او از محمدجواد ظریف بود. اظهارات او بهگونهای بود که این شائبه را ایجاد میکرد که شاید ظریف در دولت او در کسوت وزیر امورخارجه باقی بماند. رضایی با انتقاد از برخی آلودگیهای امنیتی در کشور با جانبداری غیرمستقیم از ظریف، تاکید کرد: اجازه نخواهم داد این آلودگیهای امنیتی با انتشار یک نوار بهیکباره یک نفر کنار رفته و فرد دیگری جای او قرار گیرد و مگر میتوان سرنوشت یک ملت بزرگ را به بازی گرفت. رویکرد دیگر رضایی در این مناظره، نقد او نسبتبه ساختارهای قدرت و لزوم اصلاح آنها بود. رضایی در اینباره تاکید کرد: ما نیازمند دو جراحی بزرگ در کشور هستیم که جراحی اول اصلاح از درون قدرت است و بایستی هرچه سریعتر این کار را انجام دهیم و به موضوع حکمرانی، مدیریت، ساختارها، قوانین، قواعد و رفتارها برسیم و جراحی اساسی از درون قدرت عملیاتی شود؛ مساله دوم معماری نوین اقتصاد ایران است و بایستی این کار را انجام دهیم وگرنه اگر پیشنهادی برای رفع گرانی و کاهش تورم داده شود، وقتی زمین اقتصاد زمینی گرم است که هرچه برف روی آن ببارد بخار میشود و به هوا میرود برنامهها خنثی میشوند.
قاضیزاده؛ دعوت روحانی به مناظره
سیدامیرحسین قاضیزاده هاشمی نیز تلاش کرد بهجای بحث کردن درباره جزئیات، اشکالات ساختاری و نهادی حاکم را مورد نقد قرار بدهد. قاضیزاده در اینباره با بیان اینکه لازم است که سازوکارهای اداری کشور و طرز تفکر مدیریت تغییر پیدا کند و نوع نگاه به مردم تغییر یابد، تاکید کرد: پیشبینی کردیم که دولت را به مردم واگذار کنیم، منظومهای به نام دولت و مردم تشکیل خواهیم داد.
این واگذاری اختیارات اجرایی طبق اصل127 قانون اساسی به فرمانداران و بودجهها تجمیعشده بهصورت برنامهریزی شهرستان و فرمانداران در اختیار آنها قرار گیرد که از مدیران به مردم داده خواهد شد. قاضیزاده در ادامه روند نقد کلان نسبتبه ساختارها و نهادها، با اشاره به معضل قومیتگرایی در دولتها تصریح کرد: دولتها، ضدمردمی، ریاستی و متعلق به یک طبقه خاص و فرزندانشان شدهاند، اینها رفتند فامیلهای جدید آمدهاند و قومیتگرایی و حزببازی آمده است. مردم اینها را میبینند و ناراحت هستند. فراز مهم اظهارات قاضیزادههاشمی، دعوت او از حسن روحانی برای مناظره بود. او در اینباره گفت: خطاب به مسوولان مربوطه بهویژه آقای روحانی که مناظرات را مورد تفقد قرار داده است، عرض میکنم که در این جمع کسی حاضر نیست عملکرد دولت را گردن بگیرد لذا اعلام آمادگی میکنم و شما از دفتر خود خارج و به صداوسیما تشریف بیاورید تا درباره موضوع کرونا و سایر موضوعات با شما مناظره کنم.
همتی، از دوقطبیسازی با جلیلی و رئیسی تا فاصلهگذاری با روحانی
همتی روند خود را در دو مناظره قبلی ادامه داد و تلاش کرد با بزرگنمایی از اثرگذاری نظام تحریمها بر اقتصاد کشور، با سعید جلیلی دست به ایجاد دوقطبی بزند. هدف همزمان همتی، ایجاد دوقطبی با رئیسی بود. او با دادن لیست ابربدهکاران بانکی به رئیسی کوشید قوهقضاییه را در مبارزه با فساد کمکار جلوه بدهد. همتی با خطاب قرار دادن جلیلی و با اشاره به تاثیر نظام تحریمها روی مراودات اقتصادی ایران با سایر کشورها، گفت: آقای جلیلی میفرمایند ما با دو تا سه کشور مذاکره کنیم. جناب جلیلی شما یک دهه با بیانیهخوانی در مذاکرات معطل کردید و از آن موقع تا الان 80درصد GDP (تولید ناخالص ملی) عقب مانده است.
من فکر میکنم شما اصلا از مسائل بینالمللی اطلاع ندارید. بهترین دوستهای ما چین و عراق پولهای ما را نمیدهند. آنها میگویند تا مذاکره شما به نتیجه نرسد پولها را نمیدهیم و با شما ارتباط برقرار نمیکنیم. همتی با متهم کردن سایر نامزدها به جلوگیری از تصویب افایتیاف در مجمع تشخیص مصلحت نظام، مدعی شد: جمعی که در مقابل من نشستند، آقایان رئیسی، جلیلی، رضایی، زاکانی و قاضیزاده اینها نگذاشتند FATF دو سال تصویب شود. میگویند رابطه با خارج میخواهیم چکار! معلوم است وضعیت کشور اینگونه میشود. پروژه بعدی همتی، حمله به رئیسی بود. همتی و مهرعلیزاده از مناظره اول، حمله علیه رئیسی بهعنوان قطب اول انتخابات را در دستورکار خود قرار داده بودند و قصد داشتند با این حملات، جایگاه رئیسی را در نظرسنجیها دچار ریزش کنند.
همتی در مناظره سوم، دست به اقدام نمادینی زد که مقصد و مقصود اصلی آن، زیر سوال بردن روند فسادستیزی قوه قضاییه طی دوسال و نیم گذشته بود. همتی دراینباره با اشاره به کمکاری قوه قضاییه در معرفی ابربدهکاران بانکی به مردم مدعی شد: گفتند 11نفر که بیشترین معوقه بانکی را دارند معرفی کنید. اینها بیش از 10سال پیش منابع را گرفتند، من لیست اینها را به آقای رئیسی میدهم، اگر خواستند معرفی کنند. ارائه لیست ابربدهکاران بانکی به رئیسی، در حالی انجام شد که همتی باید پیش از این، لیست مزبور را به قوهقضاییه آن هم بهصورت رسمی اعلام میکرد.
اقدام فانتزی و نمادین همتی، اذعان مستقیم به کمکاری او در زمینه معرفی ابربدهکاران بانکی به قوه قضاییه را نشان میداد. اقدام دیگری که همتی به آن دست زد برداشتن بار مسوولیت ایجاد وضع اسفبار بورس، از روی شانههای خود بود. او در اینباره به دو نامه، یکی به رهبر انقلاب و رییسجمهوری اشاره کرد و مدعی شد: رییس کل بانک مرکزی حق رأی در دولت ندارد و مرا از دولت اخراج کردند. بهدلیل بیاخلاقی وزیر اقتصاد و برخی رقبا برای اولینبار میگویم مدتها قبل از ریزش بورس به رییسجمهور و دفتر مقام معظم رهبری نامه خصوصی نوشتم و هشدار دادم مردم را دعوت نکنید.
رهبر انقلاب خطاب به رییسجمهور فرمودند این هشدار رییس کل مهم است، کسان دیگری شبیه به آن را مطرح کردند، مقتضی است فکر جدی در اینباره شود. نکته مهم دیگر در سخنان همتی، فاصلهگذاری با دولت روحانی بود؛ اتفاقی که همتی سعی کرد در دو مناظره قبلی نیز به نحوی آن را تکرار کند. همتی در نقد عملکرد هشتساله روحانی، گفت: آقای روحانی رییسجمهور خوبی بود؛ در دوران تعامل؛ یادتان بیاورید آن سالها را اما هیچکس نمیدانست که ایشان در دوران جنگ اقتصادی چگونه عمل خواهد کرد. باید قبول کنیم مردم خشمگین هستند، رییسجمهور نباید بخندد و بگوید من هم صبح جمعه خبردار شدم.
پاسخ جلیلی به دوقطبیسازی همتی
سعید جلیلی در مناظره روز گذشته، تصویر ثابت پیشین خود را تکرار کرد و موفق به خلق انرژی جدیدی نشد. جلیلی اظهارات خود را با این سوال آغاز کرد که چرا موضوعات شناختهشده کشور تاکنون حل نشدهاند. وی در اینباره با بیان اینکه اگر شما میخواهید این مشکلات را حل کنید این یک برنامه جدی میخواهد، تاکید کرد: یک قالی ایران که دارای قدمت زیاد است، باید برای آن نقشه داشته باشید؛ رجبهرج، گرهبهگره باید مشخص باشد که چه نقشهای دارید. بدون یک نقشه جامع مگر میشود کشور را اداره کرد. جلیلی در کلام خود به مناظرهای مستقیم به همتی دست زد. جلیلی در پاسخ به همتی که تحریمها و هزینههای تحریمی را مانع رشد اقتصادی کشور ارزیابی کرده بود، گفت: تحریم مهم است اما باید بگویید برای تحریم چه برنامهای داریم.
بدون فهم مناسبات جهان نمیشود تحریم را رفع کرد. تحریم اهرمی است در دست دشمن، باید این اهرم را از دست او بگیریم. برای این کار، باید برنامه داشته باشیم هم برنامه آفندی، هم پدافندی.
جلیلی درباره این ادعای همتی که تصریح کرد: «بهترین دوستهای ما چین و عراق پولهای ما را نمیدهند»، گفت: در همین عراق که همسایه ماست، 12میلیارد دلار روابط اقتصادی با ما وجود دارد که 10میلیارد آن سهم بخش خصوصی است و پولش را هم میگیرد، دومیلیارد دلار دیگر مربوط به دولت است. جلیلی همچنین درباره ادعای دیگر همتی که اصولگرایان را مانع اصلی در تصویب افایتیاف دانسته بود، تاکید کرد: درباره FATF باید بگویم که این نیست که باید ببینیم منافع ما را تامین میکند یا نه؛ قاطعانه میگویم که امضای کنوانسیونها هیچ فایدهای برای کشور ما ندارد و حاضرم با هر کسی در اینباره مناظره کنم.
رئیسی، پاسخ صریح به هجمهها
سیدابراهیم رئیسی در مناظره سوم، چهرهای متفاوت از خود نشان داد؛ به این معنا که هم توانست برنامههای دولت احتمالی خود را بهخوبی ارائه کند و هم اینکه موفق شد جواب هجمهها را بدهد. رئیسی برخلاف دو مناظره قبلی، از سیاست عدم درگیر شدن با سایر نامزدها اندکی عدول کرد و کوشید تا جای ممکن، پاسخ ادعاها را بدهد. بااینحال رئیسی در واکنش به تلاش همتی و مهرعلیزاده برای ایجاد دوقطبی با او، نکته جالبی را مطرح کرد. او گفت: اگر میخواهید دوقطبی ایجاد کنید با وجود شماها راه نمیافتد. رئیسی در پاسخ به ادعاهای همتی درباره ابربدهکاران بانکی، گفت: ما بارها از بانک مرکزی خواستیم لیست ارزهای صادراتی را به ما بدهد. 25میلیارد دلار ارز بوده که ما هرچه پیگیری کردیم هفتمیلیارد دلار را بیشتر اعلام نکردند. بعد هم دولت فهمید که باید خودش مشکل را حل کند و به قوهقضاییه نفرستد.
یکی دیگر از نکات مهم در مناظره سوم که جلوه زیادی داشت، دست خالی دو نامزد منتسب به جریان اصلاحات برای حمله به نامزدهای منتسب به جریان اصولگرایی ازجمله ابراهیم رئیسی بود. این امر به قدری فاحش مینمود که باعث شد مهرعلیزاده اقدام قانونی رئیسی در برگزاری میتینگ انتخاباتی در اهواز را دستمایه بداخلاقی قرار بدهد. رئیسی در پاسخ به مهرعلیزاده گفت: ستاد ملی کرونا، ستاد استانی و دانشگاه علوم پزشکی برای تجمع حامیان من در خوزستان اجازه صادر کرده بود. من به مردم اهواز و خوزستان بدهکار بودم. شما چرا ناراحتید. رئیسی همچنین در پاسخ به ادعای مهرعلیزاده درباره نقش او در سیاست افزایش قیمت بنزین، گفت: طرح بنزین در جلسه شورای عالی سران قوا فقط برای هماهنگی بود ولی در اجرایش بسیار بیتدبیری بود و گزارشهای دبیرخانه شورا وجود دارد و اولین پاسخگو باید آقای روحانی باشد. رئیسی همچنین در واکنش به دیگر ادعای مهرعلیزاده درباره بازداشتیهای آبان98 اضافه کرد: تمام بازداشتیها هم مدتهاست که عفو شدهاند مگر آنهایی که ارتباط خارجی داشتهاند.
نامزد انتخابات ریاستجمهوری سیزدهم در بخش دیگری از سخنان خود، وارد حوزه نقد برجام و برونداد نهایی آن شد. رئیسی در اینباره بیان کرد: اقتدار خارجی امتداد اقتدار داخلی است. شما وقتی جوجهکُشی و صف مرغ دارید نمیتوانید برجام را اجرا کنید. برجام یک قراردادی است که با شروط خود در کشور تصویب شده، برجام را یک دولت مقتدر میتواند اجرا کند. رئیسی در ادامه انتقادش به برجام، به گزاره معروف ولیالله سیف، رییس کل پیشین بانک مرکزی درباره برجام اشاره و تصریح کرد: از رییس قبلی بانک مرکزی پرسیدند که منافع برجام چیست؟ پاسخ داد هیچ! حداقل به مواضع خودتان پایبند باشید.
مهرعلیزاده، ضعیفتر از ضعیف
محسن مهرعلیزاده در مناظره سوم تیر آخر را به خود زد و نشان داد نهتنها در بیان مطالب مدنظر خود کمترین توانمندی در حوزه کلامی را ندارد، بلکه در رعایت اخلاق نیز تا چه حد دچار انحطاط است. مهرعلیزاده در مناظره روز گذشته نیز مانند دو مناظره قبل از آن، بار دیگر راه انشاخوانی و بیان مطالب پرت و پراکنده را در پیش گرفت.
مهرعلیزاده برخلاف همتی که دوجانبه با رئیسی و جلیلی دوقطبی میساخت، تلاش داشت عمده انرژی خود را معطوف به رئیسی کند. مهرعلیزاده در بخشی از اظهارات خود خطاب به رئیسی گفت: آقای رئیسی گفتند من خودم اینستاگرام و تلگرام دارم. آقای رئیسی الان که با مردم مهربان شدهاید لطفا همین الان دستور دهید که فیلترینگها برداشته شود. مهرعلیزاده در بخش دیگر از رئیسی خواست که برای عفو بازداشتیهای حوادث آبان98 اقدام کند که با پاسخ رئیسی مواجه شد.
زاکانی، در نقش ضربهگیر هجمهها
علیرضا زاکانی تغییر چندانی در رویکرد مناظراتی خود ایجاد نکرد و بار دیگر در نقش ضربهگیر حملات همتی و مهرعلیزاده ظاهر شد. او بهطور همزمان حمله به همتی و مهرعلیزاده را در دستورکار خود قرار داد. زاکانی با اشاره به نقش همتی در افزایش قیمت بنزین در سال98 گفت: آقای همتی آبان98 گفت نرخ بنزین چهار واحد درصد در سال بر تورم تاثیر دارد و مشکلی ایجاد نمیکند؛ بعدا گفت مخالف افزایش قیمت بنزین بودم و این را بدترین اقدام میدانستم! چرا دروغ میگویید؟ نامه رسمی همتی موجود است که با امضای وی 31شهریور98 درخواست کرده قیمت بنزین پنجهزار تومان و قیمت نفت گاز یکهزار تومان شود تا کسری بودجه دولت جبران شود؛ حالا چرا دروغ میگویید؟ زاکانی همزمان مهرعلیزاده را نیز مورد اشاره انتقادی خود قرار داد.
زاکانی با اشاره به شعار مهرعلیزاده مبنی بر تشکیل دولت سوم اصلاحات، تصریح کرد: آقای مهرعلیزاده از دولت اصلاحات سخن میگوید؛ آقای مهرعلیزاده، کرسنت 52میلیارد دلار خسارت عدمالنفع علیه ما داشته است یا اطلاع ندارید و این حرفها را میزنید یا معلوم نیست کجای کره زمین زندگی میکنید.
نظر شما