فاصله بین نخستین مناظره انتخاباتی (شنبه ۱۶ خرداد) تا مناظره دوم که امروز ۱۸ خرداد برگزار خواهد شد؛ هفت نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به تبلیغات خود درباره برنامه ها و دیدگاه های خود ادامه دادند. مواردو موضوعات مطرح شده در مناظره نخست همچنان در رسانه ها و شبکه های مجازی بازتاب دارد و مورد تحلیل قرار می گیرد. نامزد پوششی هم ترکیب و عبارتی است که سوژه تحلیل ها و گمانه زنی های تحلیلگران سیاسی است.
از وعده های تازه نامزدها چه خبر؟
هفت نامزد انتخابات ریاست جمهوری در حالی روزهای تبلیغاتی خود را سپری می کنند که هر روز وعده، برنامه و طرح تازه ای از ستادهای آن ها منتشر می شود.
رییسی: برای رفع مشکلات مردم سر از پا نمی‌شناسم
حجت الاسلام «ابراهیم رییسی» مردم را گرفتار فقر توصیف و دلیل حضور خود در انتخابات را خواست مکرر مردم اعلام کرده است. این نامزد انتخابات ریاست جمهوری خواستار اصلاح نظام بانکی، مالیاتی، واردات و صادرات شده و افزایش اشراف دولت بر کالا و ارز و ارتباطات و را زمینه کاهش تولید پرونده فساد عنوان کرده است.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: اگر مردم مسئولیت دولت را به این طلبه و خادم خود سپردند، برای رفع مشکلات مردم سر از پا نمی‌شناسم و شبانه روز با همه امکانات و با کمک متخصصان و صاحبان اندیشه و با یاری جوانان برای تغییر وضع موجود تلاش می‌کنم.
حجت الاسلام رییسی در نامه‌ای به کمیسیون تبلیغات صدا وسیما خواستار اختصاص زمان برای پاسخگویی به برخی اظهارات مطرح شده از سوی دو نامزد دیگر ریاست جمهوری شد که صدا وسیما هم فرصتی پنج دقیقه ای برای پاسخگویی در اختیار وی قرار داد.
مهرعلیزاده: باید جمهوریت نظام را حفظ کنیم
«محسن مهرعلیزاده»، در نشست خبری خبرگزاری ایرنا به مدت دو ساعت پاسخگوی پرسش های رسانه های مختلف بود. وی درباره جنجال ایجاد شده درباره میزان تحصیلات حجت الاسلام رییسی که در مناظره نخست از سوی وی اعلام شد، گفت: آقای رییسی شش کلاس سواد کلاسیک دارند و دیگر مدارک تحصیلی ایشان حوزوی است. الگوی «حکمرانی اقتصادی اجتماعی»، عدم تنش در رابطه با همسایگان، ضرورت مشارکت بالای مردم در انتخابات، بی تاثیر بودن برخوردهای قهری با گرانی ها و تورم از مهم ترین محورهای سخنان مهرعلیزاده در ایرنا بود.
همتی: باید حکمرانی را اصلاح کنیم
رواج دلالی ناشی از ساختار اقتصادی است و ما باید این حکمرانی را اصلاح کنیم؛ این تازه ترین اظهارات عبدالناصر همتی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری است. همتی در برنامه های تبلیغاتی خود وعده رشد اقتصادی سالانه پنج درصد داده و تاکید کرده است که دولت باید فقط در زیرساخت‌ها سرمایه گذاری کرده و با بهبود فضای کسب و کار، مشارکت بخش خصوصی را تشویق و تسهیل کند.
وی ارز ۴ هزار و۲۰۰ را باعث رانت دانسته و از مشخص شدن اسامی دریافت کنندگان این ارز خبر داده است. این نامزد انتخابات ریاست جمهوری خاطرنشان کرده است که دولت به جای دخالت در بازار، اقداماتی انجام دهد تا بازار درست عمل کند با قیمت گذاری دستوری نمی توان بازار را کنترل کرد.
جلیلی: باید در فضای مجازی هم از استقلال کشور پاسداری کنیم
سعید جلیلی معتقد است کشور نباید معطل FATF و تحریم ها باشد. به گفته این نامزد انتخابات، وی و همراهانش در دولت سایه تلاش کردند تا برنامه واقعی و مبتنی بر واقعیت ها و ظرفیت های کشور تدوین کنند. جلیلی از تعامل سازنده و گسترده با جهان سخن گفته و خواستار افزایش سهم مبادلات تجاری با کشورهای منطقه شده است. جلیلی به مذاکره نگاه مثبت داشته و درباره فضای مجازی هم گفته است: «در فضای مجازی هم باید از استقلال و آزادی کشور و شهروندان مان پاسداری کنیم.
جلیلی همچنین تاکید دارد که نباید کشور را حداقلی اداره کرد و از این رو منتقدان خود را به مناظره دعوت کرده است. این نامزد انتخابات کارهای نمایشی را آفت اداره کشور دانسته و تصریح کرده است که نمایش نمی‌تواند جای کار واقعی را بگیرد و با نمایش نمی‌شود کشور را اداره کرد چه برسد که بتوان جهش داد.
زاکانی: خودم را در راس اصلاح طلبان می‌دانم
«علیرضا زاکانی» نامزد اصولگرای انتخابات ریاست جمهوری در تازه ترین اظهارات، خود را بنده در راس اصلاح طلبان دانسته و دلیل آن را دنبال کردن تحول اصلاح طلبی اعلام کرده است.
زاکانی ایجاد دو میلیون شغل را با ظرفیت‌های خالی پتروشیمی شدنی دانسته و گفته است: بنده مدعی هستم که آنقدر ظرفیت داخلی در کشور وجود دارد که اگر عرضه فعال کردن توانمندی‌ها را داشته باشیم نیازمند نیروی کار از خارج کشور هستیم نه اینکه جوان ما بخواهد گردن خم کند. زاکانی وعده ایجاد حداقل ۵۰۰ هزار شغل در ۶ ماه اول و۱.۵ میلیون شغل در سال بعد دو میلیون شغل از سال های بعد را داده است.
رضایی: صداوسیما محدودیت مناظره ها را بردارد
«محسن رضایی» دیگر نامزد انتخابات هم کاهش هزینه‌ها و ایجاد جذابیت در تولید را مانع سرازیر شدن پول و نقدینگی به سمت رانت و دلالی دانسته است.
وی همچنین عدم جذب نقدینگی در تولید را منجر به ایجاد حباب بزرگ در بورس اعلام کرده و مشکل دولتمردان کشور را نفهمیدن پول عنوان کرده است. رضایی همچنین از صداوسیما خواسته مناظرات را از محدودیت‌ها خارج کند و اجازه دهد مناظرات ادامه پیدا کند چون بسیاری از بحث‌ها نیمه تمام می‌ماند.
وی گفته که یارانه وعده داده شده ۴۵۰ هزار تومانی را در وهله اول به ۴۰ میلیون ایرانی پرداخت خواهد کرد و در مراحل بعد هر دو سال ۱۰ میلیون نفر به این جمعیت خواهد افزود. برنامه مسکن رضایی هم به این شرح است: «هر زوج جوان با ۱۰ درصد آورده و ۹۰ درصد وام بانکی با اقساط ۴۰ تا ۵۰ ساله می‌توانند صاحب خانه شوند.
زمین این طرح هم ارزان قیمت یا رایگان در اختیار این زوج‌ها در طرح نهضت خانه‌سازی ایرانیان قرار می‌گیرد و با اجرای این سه طرح، بخش عظیمی از معیشت از روی دوش مردم برداشته می شود. »
قاضی زاده هاشمی: آماده ترین فرد برای انتخابات هستم
«امیرحسین قاضی زاده هاشمی» هم وعده هوشمندسازی یارانه ها را داده و تصریح کرده است: «ما نظام جامعی طراحی کرده‌ایم به عنوان سامانه جامع بیمه، مالیات و درآمد که بر مبنای آن مردم به سه گروه بر اساس نسبت درآمدها به هزینه‌هایشان تقسیم شده و تا سال ۱۴۰۳ یارانه به صورت هوشمند به مردم پرداخت می‌شود.» هاشمی پرداخت هوشمند یارانه‌ها را «نقطه زنی» خوانده که لازمه آن ایجاد نظام جامع اطلاعاتی است. این نامزد انتخابات خود را مرد قانون و آماده ترین فرد در عرصه انتخابات می داند و معتقد است می تواند اعتماد را به بازار سرمایه بازگرداند.
تبعات و پیامدهای مناظره نخست
تحلیل ها و توییت های عمدتا منفی درباره مناظره نخست همچنان ادامه دارد.بخشی از این تحلیل ها در انتقاد از عدم پراختن به موضوعات مهم کشور است.
در همین زمینه «معصومه ابتکار» معاون رییس جمهوری نوشته است: «برای بسیاری از مردم این سؤال مطرح شده که درمحور اقتصادی مناظره چرا حتی یک سؤال درموردمهمترین چالشهای اقتصاد ایران مطرح نشد؟ اثر سالها تحریم، اثر برجام بر اقتصاد، اثر سالها جنگ روانی خارجی و داخلی براقتصاد، اثر پاندمی کرونا براقتصاد، اثر دولت سایه و زورمند بر اقتصاد.»
«رضا نصری» حقوقدان هم در توییتی نوشت: «سیاست فشار حداکثری و جنگ اقتصادی ترامپ در ۳ سال اخیر حداقل منجر به ضرر ۲۰۰ میلیارد دلاری به درآمد ایران شد. ابعاد فاجعه در اقتصاد کوچک ایران قابل محاسبه نیست. چرا در ۳ ساعت مناظره با موضوع «اقتصاد» در مورد خشن‌ترین و بی‌سابقه‌ترین جنگ اقتصادی تاریخ معاصر هیچ پرسشی مطرح نشد؟»
«عبدالله رمضان زاده» سخنگوی دولت اصلاحات هم خاطرنشان کرده است: «خیلی ها پرسیدن، من هم می پرسم: چرا در مناظره درباره اثر این مسائل بر اقتصاد ملی و معیشت و زندگی مردم سوال نشد: تحریم ها، پاندمی کرونا، نقش سیاست منطقه ای، نقش نظامیان در اقتصاد؟»
علیرضا معزی معاون ارتباطات دفتر رییس جمهوری هم در این زمینه نوشت: «در مناظره اقتصادی،نقش اعداد پررنگ‌تر است،عجیب است که هر چند دقیقه، نمودارهای پرینت شده رو به دوربین گرفته می‌شداما هیچ کدام از مخالفان برجام و دولت و مذاکره،از ده‌ها وصدها میلیارد دلار خسارت تحریم بر اقتصاد ایران چیزی نگفت. از معلول‌ها گفته می‌شد اما علت‌ها را سانسور می‌کردند.»
بخش دیگری از انتقادات هم به عدم رعایت مسائل اخلاقی در مناظره ها مربوط بود. «محمدجواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در واکنش به برخی کنایه ها و بی حرمتی های سیاسی به ویژه علیه دولت نوشت: «وقتی دارید مناظره می‌کنید، وقتی دارید مبارزه انتخاباتی می‌کنید؛ حواستون باشه که برا این بچه‌ها می‌خواید کار کنید. قراره الگوشون باشید.»
«محمدرضا عارف» رییس بنیاد امید ایرانیان درباره مناظره نخست دیدگاه منفی داشته و تصریح کرده است: آنچه بیش از هر چیز در مناظرات اخیر، اذهان را به خود مشغول کرده، سقوط اخلاق سیاسی است. وقتی جمهوریت تحت الشعاع قرائت‌های سلیقه‌ای قرار می‌گیرد و قرائت ضد حقوق مردم میدان داری می‌کند، اسلام اخلاقی و انسانی در حاشیه قرار می‌گیرد.»
گمانه زنی ها درباره نامزد پوششی
شایعات و گمانه ها درباره نامزد پوششی پس از مناظره ها افزایش یافته و این میان نام های مختلفی مطرح می شود؛ از زاکانی تا جلیلی و از مهرعلیزاده تا قاضی زاده هاشمی.
پس از تاکید همتی در مناظره بر پوششی بودن حضور زاکانی، وی این موضوع را تکذیب و تصریح کرد: اینکه من به نفع حجت الاسلام رییسی کنار بروم گمانه زنی‌هایی است که هم توهین به رئیسی و هم توهین به تک تک نامزدها است. جریان انقلاب به عقلانیتی رسیده که به اقتضای اقبال مردم برای کنار رفتن یکی به نفع دیگری کنار خواهد رفت و ایده‌ها و برنامه‌های من حتما اقبال مردم را ایجاد خواهد کرد.»
مهرعلیزاده هم از دیگر نامهایی است که احتمالی انصرافش به نفع دیگر نامزد اعتدالی در گمانه زنی ها مطرح می شود. فائزه هاشمی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران با اشاره به اینکه نامه مهرعلیزاده به رییس جبهه اصلاحات بیشتر کار رسانه ای بوده، گفته است: مهرعلیزاده کاندیدا می‌شود نه برای اینکه رییس جمهور باشد، کاندیدا شده تا بعدا بتوانند در دولت‌های بعدی مطرح باشند و پُستی به وی داده شود.»