ملیکا انصاری: عده‌ای مسئله خاموشی‌ را یک بحث بین‌المللی تلقی کرده و قطعی این روزهای برق در ایران را به توافق پاریس گره زده‌اند.

برخی دیگر موضوع را در ناکارآمدی مسئولان صنعت برق خلاصه می‌کنند اما یکی از پرتکرارترین دلایل مطرح شده قطعی برق در روزهای اخیر استخراج رمزارزها و میزان مصرف برق بالای دستگاه‌های ماینینگ است.

نکته قابل‌توجه آنکه بسیاری از مسئولان نیز استخراج رمزارزها را دلیل اصلی قطع برق این روزها می‌دانند. به گزارش اقتصاد آنلاین مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور، با بیان این نکته که استخراج رمزارز منجر به از بین رفتن تجهیزات صنعت برق شده، گفت: « میزان مصرف برق دستگاه‌های استخراج رمزارز مجاز و غیرمجاز حدود ۲۰۰۰ مگاوات است که زمینه قطعی برق را به وجود می‌آورد.» سخنگوی صنعت برق کشور در دی سال گذشته عنوان کرده بود: «حدود ۲ درصد برق تولیدی کشور صرف استخراج رمزارز می‌شود و این مسئله نمی‌تواند برای شبکه برق مشکل‌آفرین باشد.»

این رویکرد دوگانه و تناقض‌گویی در زمینه تاثیر استخراج رمز‌ارز بر قطعی برق کشور سبب شد صمت با کارشناسان و فعالان حوزه انرژی و رمزارزها گفت‌وگو کند. با صمت همراه باشید:

مشکل، استخراج رمزارز نیست

محمد خدادادی، مسئول تامین برق برای مراکز استخراج ارزهای مجازی شرکت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) در گفت‌وگو با صمت به سخنان سخنگوی صنعت برق کشور اشاره و تاکید کرد: نمی‌توان گفت عامل اصلی قطع برق استخراج رمزارز‌ها بوده و گفته سخنگوی صنعت برق نیز به چنین موضوعی اشاره نداشته است.

بحث مطرح آن است که به‌طور کلی مصرف برق در کشور بالاست و این میزان به همراه برق مصرفی رمزارزها، میزان استفاده از انرژی را به حداکثر خود می‌رساند. به‌گفته خدادادی قطعی برق مسئله‌ای پیچیده و وابسته به چندین عامل است.

مسئول تامین برق مراکز استخراج ارزهای مجازی شرکت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران ضمن بیان این مطلب افزود: می‌توان گفت یکی از عوامل قطعی برق استخراج رمزارزهاست اما نباید به این جمله به‌صورت مجرد نگاه شود. در زمان پیک مصرف انرژی برق، استفاده حتی یک مگاوات بیشتر می‌تواند منجر به قطعی شود؛ بنابراین اظهارنظر دوگانه‌ای ازسوی توانیر صورت نگرفته است. باید توجه کرد توان مصرفی و مصرف انرژی دو مفهوم جدا از هم است؛ از همین رو آمار اعلام شده نیز تفاوت دارد و این موضوع به‌معنای تغییر رویکرد نیست.

مراکز قانونی مدیریت می‌شوند

خدادادی در ادامه به تخفیف‌های درنظر گرفته شده برای مصرف برق مراکز قانونی ماینینگ اشاره کرد و این سیاست را راهکاری تشویقی برای کاهش استفاده از دستگاه‌های غیرمجاز دانست. وی با تاکید بر اینکه شفاف‌سازی فعالیت‌ها در اولویت است، افزود: شرکت توانیر درصدد است با در نظر گرفتن تسهیلات برای استخراج‌کنندگان رمزارز، فعالان غیرقانونی این حوزه را به جرگه فعالان قانونی پیوند دهد.

این مسئول در ادامه به روند فعلی فعالیت مراکز استخراج رمز‌ارز اشاره کرد و گفت: فعالیت مراکز مجاز رمزارز که زیر نظر شرکت توانیر مشغول کارند، در پیک مصرف انرژی متوقف می‌شود، به همین جهت این مراکز برای برق کشور دردسری ندارند. باید توجه کرد هر قدر مراکز تولید رمز‌ارزها رویت‌پذیرتر شوند، مدیریت بار مصرفی آنها برای ما راحت‌تر خواهد بود، اما مدیریت نه به‌معنای اجبار؛ بلکه فرآیند تشویق و تنبیهی که ازسوی توانیر درنظر گرفته می‌شود، مراکز را به سمت خاموشی در زمان پیک مصرف برق سوق می‌دهد.

برق گران می‌شود

مسئول تامین برق مراکز استخراج ارزهای مجازی توانیر در ادامه به تعرفه‌های موجود مصرف برق و همچنین روند پیش‌ رو گفت: از ابتدای خرداد تعرفه برق استخراج رمزارز، ۲ برابر تعرفه برق صادراتی محاسبه خواهد شد، به همین دلیل فعالیت در زمان پیک مصرف برق برای ماینرها صرفه اقتصادی ندارد و خود به خود از میزان استخراج در این برهه زمانی کاسته خواهد شد و ممکن است برخی از ماینرها نیز در پیک مصرف فعالیت را متوقف کنند.

این روند به ساماندهی مصرف انجامیده و در نهایت منجر به کاهش قطع برق خواهد شد، این در حالی است که این رویه و مدیریت برای دستگاه‌های استخراج غیرمجاز رمز‌ارز امکان‌پذیر نیست، چراکه شناسایی آنها بسیار سخت است. خدادادی افزود: نباید فراموش کرد تا زمانی‌که تعرفه برق در کشور نسبت به میانگین جهانی بسیار ارزان است، برخی استفاده‌های غیربهینه صورت می‌گیرد و افراد شروع به استخراج غیرقانونی رمز‌ارز‌ها می‌کنند. راهکار بلندمدت رفع این مشکل افزایش تعرفه‌های حامل‌های انرژی است. در حال ‌حاضر مشکلات اقتصادی مانع از این کار می‌شود و گران شدن برق تبعات اجتماعی خواهد داشت اما در آینده گریزی از این سیاست وجود ندارد.

تعرفه‌گذاری اشتباه؛ قاتل قانون

سید امید علوی، معاون کمیسیون بلاک‌چین و رمزارز نظام صنفی رایانه‌ای (نصر) در گفت‌وگو با صمت تعرفه‌گذاری را مشکل اصلی این روزهای صنعت برق عنوان کرد و گفت: به‌طور کلی نمی‌توان استفاده از‌ برق شهری برای استخراج رمزارز را موضوعی شایع دانست. با این همه وجود فعالیت‌های غیرقانونی حتی به‌صورت محدود نیز قابل‌انکار نیست. در نهایت مقصر اول و آخر این پدیده وزارت نیروست، چراکه تعرفه‌گذاری‌های غیرکارشناسی، باعث بروز مشکلات مختلفی از جمله قانون‌گریزی شده است.

به بیانی دیگر قیمت‌گذاری‌ها براساس مبالغ حداکثری بنا شده و کم‌توجهی به قانون‌مداری را می‌توان از نتایج آن برشمرد. علوی در ادامه افزود: در مدت اخیر ۸۰ درصد به تعرفه‌های برق مصرفی در حوزه ماینینگ افزوده شده که جای تعجب دارد. شاید بهتر باشد سیاست‌های تعرفه‌گذاری به سمت ترغیب مردم به قانون‌مداری متمایل شود.

شهر ظرفیت ماینینگ گسترده را ندارد

علوی در ادامه سخنان خود به مسائل فنی استخراج رمزارز اشاره و ماینینگ وسیع با برق شهری را غیرممکن عنوان کرد. او در این باره گفت: در برخی موارد دیده شده جهت‌گیری‌های دولتی و برخی رسانه‌ها به سمت انتقاد شدید و انتشار اخبار اشتباه از استخراج رمزارزها است. باید خاطرنشان کرد از لحاظ فنی در هر منزل تنها یک دستگاه ماینینگ می‌تواند روشن باشد و در صورت روشن شدن دستگاه دوم، کسی قادر به سکونت در آن خانه نخواهد بود، چراکه آمپر موجود در منازل مسکونی، محدودیت داشته و حتی اگر به‌صورت غیرقانونی برق مصرف شود (برق از پشت کنتور کشیده شود) ترانس موجود تحمل ندارد و منفجر می‌شود؛ بنابراین استفاده گسترده از برق شهری در استخراج رمزارز به‌صورت فنی امکان‌پذیر نیست و برخی شایعات مطرح‌شده مبنی بر برق‌دزدی و ماینینگ وسیع شهری صحت ندارد.

تعرفه برق ماینینگ، صادراتی است

معاون کمیسیون بلاک‌چین و رمزارز نظام صنفی رایانه‌ای به موضوع تعرفه‌گذاری نرخ انرژی در ماینینگ اشاره کرد و گفت: یکی از مسائل مهم استخراج رمزارز، تعرفه‌‌گذاری نرخ انرژی در این حوزه است. یک ماینر ایرانی که در حال انجام یک کار صنعتی برای کشور است، باید هزینه انرژی را مطابق تعرفه‌های صادرات انرژی بپردازد. از سوی دیگر تعرفه شفاف صادرات انرژی در هیچ‌ جا اعلام نشده است. به‌عنوان مثال تعرفه صادرات برقی که به عراق صادر می‌کنیم اعلام نشده است؛ بنابراین براساس چه مصوبه‌ و معیاری نرخ برق مصرفی استخراج رمز‌ارز تعیین می‌شود؟ تمام این‌ موضوعات مباحثی است که ضمن مناقشه، همواره اعتراض صنعتگران این حوزه را به‌همراه دارد.

سخن پایانی

استفاده از بهانه‌های مختلف در توجیه مشکلات گوناگون، تبدیل به رویه ناصوابی شده که در بسیاری از موارد به‌چشم می‌خورد؛ موضوعی که نه‌‌تنها در بحث قطعی برق، بلکه آلودگی هوا، ترافیک و... نیز تکرار می‌شود. هنوز دلیل روشن و واضحی برای قطع برق عنوان نشده و انتظار می‌رود با آسیب‌شناسی واقعی موضوع، گام اساسی در جهت رفع خاموشی‌ها برداشته شود.