گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، در حالی که عمدتا دولت به معیشت و مطالبات کارگران کاری ندارد، بلکه نظر خود را بر زندگی و سفره آن‌ها تحمیل می‌کند، در روز‌های گذشته شاهد اهمیت موضوع کار و زندگی کارگران در بیان شیوای مقام معظم رهبری بودیم. ایشان در نطقی که با مردم داشتند به موضوع مهمی اشاره کردند، مبنی بر اینکه جامعه کارگری حق بزرگی بر گردن آحاد جامعه دارد، لذا همه مردم و مسوولین باید در جهت حمایت از تولید که حمایت از کارگر محسوب می‌شود تلاش کنند. دانشجو در گفتگو با علی اکبر لبافی؛ معاون اسبق وزارت کار و تحلیلگر بازار کار و کارگری به این موضوع پرداخته که باید نگاه متفاوتی به بحث کار و کارگر داشته باشیم.


مهمترین نکته‌ای که درخصوص کار و کارگری در سخنان مقام معظم رهبری برداشت کردید از نظر شما اشاره به چه موضوعی بود؟
ایشان به موارد مهمی اشاره کردند که هر کدام را به صورت جداگانه باید مورد بحث و بررسی قرار داد، اما اشاره به این نکته که درباره کارگران نباید فقط یک موضوع را مطرح کنیم، یعنی بحث افزایش پایه حقوقی، چرا که مهم ارتقای سطح دانش و مهارت کارگران است که هم به نفع تولید وهم به نفع کارگران تمام می‌شود. اما اگر به صورت کلی موارد مطرح شده را مورد بررسی قرار دهیم می‌توان گفت، تاکیدات مقام معظم رهبری، همگی راهبردی و همه جانبه نگر است، ایشان دقیقا به صراحت به این موضوع اشاره کردند که افزایش مزد خوب است، اما کامل نیست، ضمن اینکه دولت باید حمایت همه جانبه‌ای از معیشت کارگران داشته باشد. نکات مهم دیگری هم مورد اشاره ایشان بود از جمله مسائل مربوط به مسکن و مهارت افزایی کارگران به عنوان شاخص مهمی در راستای توانمندسازی اقشار کارگری که قطعا اگر به این موضوع توجه شود حتما مانع تورم و افزایش پایه پولی می‌شود و برکت را به زندگی همه مردم جامعه و کارگران بازمی گرداند.

حمایت از نیروی کار را اگر بخواهیم معنی کنیم، به چه مواردی درباره کار و نیروی کار باید توجه داشت؟
حمایت از نیروی کار نکته بسیار مهمی است. متاسفانه مسوولین گمان می‌کنند که حمایت از نیروی کار فقط جلسه گذاشتن برای تعیین افزایش مزد کارگران است. در واقع مسوولین راحت‌ترین و آسان‌ترین روش را به نام حمایت از نیروی کار انجام می‌دهند در حالی که حمایت از کار ونیروی کار درجهان امروز یک مبحث تخصصی است. به طور مشخص درباره حمایت از نیروی کار باید به مساله مسکن کارگران، مهارت افزایی کارگران، پایداری کار برای کارگران و امنیت شغلی کارگران توجه کنیم، که لازمه امنیت شغلی هم بالا بردن سطح مهارت به نحوی که بنگاه تولیدی وابستگی کامل به نیروی کار پیدا کند.

چرا در کشور ما این موارد به صورت جدی محقق نمی‌شود؟
اینکه چرا به این موضوع توجه نمی‌شود، به دلیل به کار گرفتن روش‌های سنتی است که متاسفانه وزارتخانه‌های ذیربط و مسئوولین همچنان آن را انجام می‌دهند و به روش‌های جدید علاقه‌ای ندارند یا سعی نمی‌کنند که خود را درگیر روش‌های جدید کنند، وگرنه در قانون کار بحث توجه به مسکن کارگران به عنوان یک اصل مهم دیده شده، با شکل‌گیری تعاونی‌های مسکن کارگری، مشارکت کارفرما، مشارکت دولت در قانون کار پیش بینی شده، بحث افزایش مهارت در طبقه بندی مشاغل در ارتقای سطح درآمدی نیروی کار با ارتقای سطح مهارت و طبقه بندی شغل مورد تاکید قرار گرفته، ولی اصولاً کمتر به این مسائل پرداخته می‌شود، در حالی که اگر به این نکات و الزامات اساسی توجه شود به ارتقاء و بهره وری بازار کار وو تولید و بهبود کیفیت محصولات تولیدی به شدت کمک می‌کند.

به هر حال مسوولین باید متوجه باشند که ارتقاء و بهره وری کار و تولید به کاهش قیمت تمام شده محصول کمک می‌کند، بنابراین این موارد را باید در قالب یک مجموعه کامل دید، اما علی رغم این که قانونگذار در قوانین کار و تامین اجتماعی به این موضوع اشاره دارد به عنوان سرفصل‌هایی که وظایف و ماموریت‌هایی هم کارفرمایان و هم دولت و هم مشارکت خود نیروی کار به صورت شفاف در آن ذکر شده، اما تحقق این موضوع معمولاً طی سال‌های گذشته کم رنگ بوده و در حد و حدود استاندارد‌های بین المللی نبوده است، لذا می‌بایست همه مجموعه گروه‌ها اعم از کارگر، کارفرما و دولت به این موضوع بپردازند و به نیروی کار بیشتر توجه کنند، بخصوص در حوزه مسکن که به عنوان یک نیاز اساسی نیروی کار و آحاد جامعه، تقریبا بخش بزرگی از درآمد نیروی کار را می‌بلعد.

اصولا در کشور‌های توسعه یافته دنیا ارتقای مهارت نیروی کار چگونه و به چه شکلی انجام می‌شود؟
در همه دنیا دو روش برای ارتقای کار وجود دارد. یک روش ماموریت‌های سازمان‌هایی مثل سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای است که نیروی کار را برای وارد شدن به بازار کار آماده می‌کنند، البته روال اعزام نیروی کار ایرانی هم به سایر کشور‌های دنیا اینگونه است. مثلا اگر بخواهیم نیروی کار فنی به آلمان یا ژاپن صادر کنیم، کشور پذیرنده ابتد آموزش‌های ما را مورد بررسی همه جانبه قرار می‌دهد، کار نیروی کار ما را می‌بیند که به چه شکلی آموزش دیده است، حتی در تست‌های ما مشارکت می‌کند، در نهایت گواهی کار را به عنوان نیروی ماهری که آماده ورود به بازار کار است به نیروی کار ما می‌دهد تا عازم کشور هدف شود. این روش در دنیا دنبال می‌شود در ایران هم البته به صورت کمرنگ انجام می‌شود. ولی یک روش دیگر آموزش حین انجام کار است، آموزش حین انجام کار هم وظایف و ماموریت‌های کارفرمایان است. سازمان‌هایی مثل سازمان فنی حرفه‌ای و خود کارگران به لحاظ آمادگی حضور در این دوره‌ها برای تشویق نیروی کار در قوانین و در رده بندی مشاغل کارگاه‌ها پیش‌بینی کردند اگر نیروی کار بتوانند سطح ارتقای مهارت را به دست بیاورد و کسب کند، یعنی یک گواهی مهارت بگیرند آن هم در قالب گروه‌های بیست گانه طبقه بندی مشاغل می‌توانند از امتیاز این موضوع برای ارتقای جایگاه کاری خود و توان تولیدی کارگاه خود بهره‌مند شود.