سوسن صادقی
خبرنگار
شبکه اجتماعی «کلاب هاوس» مدتی است که طرفداران خاص خود را در کشورمان پیدا کرده است و با تشکیل گروه‌هایی، مشغول گفت و گو درباره موضوع های مختلف در این فضا هستند؛ با استقبال کاربران از این شبکه اجتماعی، به‌تازگی امیر خوراکیان معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد که ساخت کلاب هاوس داخلی و بومی‌سازی شده آن با توجه به زیرساخت‌های داخلی به آسانی امکانپذیر است، ولی این سؤال پیش می‌آید که آیا هر سرویسی که در جهان ارائه می‌شود، باید آن را بومی‌سازی کنیم؟ آیا این روند در دنیا هم مرسوم است و مهمتر اینکه برای اینکه بومی‌سازی موفق باشد چه فاکتورهایی باید داشته باشد؟ کارشناسان حوزه شبکه‌های اجتماعی به این سؤالات «ایران» پاسخ می‌دهند.
راه‌اندازی برنامه بومی با دید تجاری
مهدی حسین‌پور کارشناس شبکه اجتماعی معتقد است اگر نرم افزاری در کشوری به صورت محلی یا جهانی موفق عمل کند، معمولاً بخش خصوصی هرکشور با دید تجاری برای تولید بومی آن خدمت در کشور خود اقدام می‌کند.
حسین‌پور گفت: حتی دیده شده که نمونه‌های دوم و سوم نرم افزار مشابهی که وارد بازار شده، موفق‌تر از نمونه اولی آن در کشور دیگر بوده است، به‌عنوان مثال وقتی شبکه اجتماعی وایبر،راه‌اندازی شد و کاربران از آن استفاده کردند نمونه‌های مشابه آن مانند واتس اپ و تلگرام ظهور کردند که موفق‌تر از وایبر عمل کردند و توانستند کاربران زیادی را در جهان جذب کنند.
این کارشناس شبکه‌های اجتماعی افزود: راه‌اندازی نمونه مشابه یک نرم افزار باید ارزش افزوده جدیدی به کاربران ارائه دهد، تا کاربران جذب نمونه جدید شوند، اگر تلگرام و واتس اپ توانستند گوی رقابت را از شبکه‌های اجتماعی قبلی مانند وایبر بربایند به دلیل ارزش افزوده‌های جدیدی بود که ارائه کردند و توانستند موفق شوند، به‌عنوان مثال اگر پیام رسان‌های داخلی ما نتوانستند موفق‌تر از تلگرام در کشور عمل کرده و کاربران را به سمت و سوی خود جذب کنند به دلیل نبود ارزش افزوده‌های جدید بود.
حسین‌پور اعتقاد دارد شرکت‌های خصوصی ما اعم از استارتاپ‌ها و... اگر می‌خواهند شبکه اجتماعی مانند کلاب هاوس را راه‌اندازی کنند،باید نمونه آنها دارای ارزش افزوده بیشتر، کیفیت بالاتر و فاکتورهای جدیدی باشد، اگر چنین خصوصیتی داشته باشد به طور قطع راه‌اندازی نمونه بومی خوب است و می‌توانند کاربران را به سمت و سوی خود جذب کنند.
وی در ادامه گفت: معمولاً کشورها به دنبال بومی‌سازی خدمت‌ها با توجه به فرهنگ و سلیقه کاربران خود هستند، به‌عنوان مثال فعالان بخش خصوصی کره جنوبی و ژاپن پیام رسان‌هایی را مطابق فرهنگ و سلیقه کاربران خود راه‌اندازی کرده‌اند، بنابراین برای موفقیت باید به علایق کاربران هم توجه شود که به چه نوع خدمتی علاقه دارند و مهمتر اینکه باید درآمدزا هم باشد.
حسین‌پور افزود: در ایران شاید گوگل فعال نباشد ،اما این شرکت از راه تبلیغات در کشورها درآمد زیادی دارد و کشورها معمولاً معتقدند که چرا باید چنین هزینه‌ای را به گوگل پرداخت کنند، بنابراین به دنبال ایجاد سرویس بومی می‌روند و به دنبال اشتغالزایی و درآمدزایی از این طریق در کشور خود هستند.
این کارشناس اعتقاد دارد راه‌اندازی محیط جدید شبیه کلاب هاوس، باید دارای ایده‌های جدید، متناسب با فرهنگ و علایق کاربران ایرانی باشد، تا باوجود نمونه مشابه، جذب آن نشوند. دقیقاً مانند آنچه در سایت دیوار و دیجی کالا روی داده است، اگر سایت هایی شبیه این در کشورمان راه‌اندازی شوند و حتی امکان فعالیت نمونه‌های خارجی موفق مانند آمازون هم در کشور ما امکانپذیر شود، کاربران خیلی به سمت آنها گرایش پیدا نخواهند کرد، چراکه هر نوع فروش و دریافت خدمات و... بخواهند، در این دو سایت داخلی پیدا می‌کنند و نیازی به نمونه‌های دیگر داخلی و خارجی ندارند.
رضا منصوری کارشناس فناوری اطلاعات نیز اعتقاد دارد در راه‌اندازی خدماتی همچون پیام رسان‌ها نباید حاکمیت ورود کند، بلکه حاکمیت باید با ارائه تسهیلات و نظارت زمینه را برای ورود بخش خصوصی درباره راه‌اندازی نمونه‌های بهتر همان نسخه فراهم کند؛ ورود حاکمیت حتی در پیشنهاد ارائه یک خدمت بی‌اعتمادی بین کاربران ایجاد می‌کند.
منصوری گفت: بخش خصوصی می‌تواند گفت‌و‌گو و صدا را به نمونه‌های موفق پیام رسان‌ها اضافه کند، دقیقاً مانند آنچه در شبکه اجتماعی فیس بوک در حال رخ دادن است؛ شبکه اجتماعی فیس بوک در تلاش است فضای کلاب هاوس را به ارزش افزوده داخلی خود اضافه کند و اعلام کرده است که ما از امکانات صدا بهره برده‌ایم و می‌توانیم این فضا را هم در شبکه ایجاد کنیم.وی نیز اعتقاد دارد باید دید جهانی در ارائه یک خدمت داشته باشیم و آن را محدود به مرزهای داخلی نکنیم، چرا که بدون دید تجاری داشتن و درآمدزا نبودن نمی‌توان خدمتی را به هر قیمتی به عنوان نمونه داخلی در کشور راه‌اندازی کرد.
ارائه برنامه‌ای در قامت نمونه خارجی آن
محمدرضا قدوسی مشاور کسب و کارهای نوپا نیز معتقد است که صرف راه‌اندازی یک خدمت مانند شبکه‌های اجتماعی و دستوری بودن برای استفاده از نمونه داخلی موفقیت‌آمیز نیست و باید از این اقدام‌ها دوری کرد.
قدوسی با بیان اینکه بومی‌سازی هر خدمت که در جهان ارائه می‌شود، دیدی نادرست است، گفت: حتی اگر بخواهیم خدمتی یا فناوری را بومی‌سازی کنیم، معمولاً کاربر باید آن خدمت و فناوری را بپسندد و بتواند خواسته‌ها و نیازهایش را برآورده کند و فرهنگ ما را یدک بکشد.
وی افزود: معمولاً در بومی‌سازی حد و حدود خودمان را تعریف می‌کنیم ،ولی معمولاً با چنین تعریف‌سازی دارای حد و حدود برخی از کاربران را برای استفاده آن خدمت بومی از دست می‌دهیم.
این کارشناس اعتقاد دارد اگر کشورها در ارائه اپلیکیشن‌های خاص کشور خود موفق هستند، دایره تعریف آنها محدود نیست و از سوی دیگر با مشخصه‌ها و المان‌های فرهنگی و اجتماعی خود آن را آماده‌سازی می‌کنند، به همین دلیل مورد استقبال تمام کاربران قرار می‌گیرد، مهمتر اینکه با اینکه در ظاهر برای قلمرو اجتماعی و جغرافیایی کشور خود آن را آماده کرده‌اند ولی می‌بینیم که براحتی از سوی کاربران دیگر قلمروها و فرهنگ ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قدوسی با اشاره به اینکه باید همه حتی با تضارب آرا نیز بتوانند از نرم افزارهای بومی ارائه شده استفاده کنند، گفت: اگر امروزه از تاکسی‌های آنلاین اسنپ و تپسی استفاده می‌کنیم، چون هیچ محدودیتی برای هیچکس قائل نشده است، اگر همین برنامه‌های داخلی هم از کاربران می‌خواستند فقط از فلان درگاه بانکی استفاده کنند و شئونات خاصی را برای راننده‌ها و مسافرها قرار می‌داد و... این اپ‌ها در کشور ما با اینکه بومی‌سازی شدند، مشتریان زیادی پیدا نمی‌کردند، بنابراین باید فناوری‌ها با تعریف درستی بومی‌سازی شوند تا بتوانیم خواسته‌های کاربران داخل و خارج از کشور را در یک پلتفرم، تأمین کنیم.
وی افزود: تجربه نشان داده است که نمی‌توان در یک اپلیکیشن با دستور و بدون پایگاه اجتماعی، سرمایه‌گذاری کرد و از سوی دیگر نمی‌توان هم با فیلتر یا اختلال در یک برنامه، کاربران را به سمت برنامه بومی‌سازی شده سوق داد.
مشاور کسب و کارهای نوپا معتقد است :هر خدمت مانند شبکه‌های اجتماعی که ارائه می‌شود باید دارای دید فرامنطقه‌ای و جهانی باشد تا بتواند کاربران دیگر نقاط جهان را نیز با هر فرهنگ یا با قرابت فرهنگی جذب کند و مهمتر اینکه باید نیازهای آنها را برآورده کند.
قدوسی تأکید کرد کشور چین نمونه ای موفق در بومی‌سازی است، به طوری که با وی چت، تیک تاک در حوزه شبکه‌های اجتماعی و با بایدو در بخش جست‌و‌جوگرها توانست به مقابله با نمونه‌های مشابه و مطرح جهانی آن برود، چرا که ابتدا هم دید داخلی و هم دید جهانی داشت و نه تنها توانست با ارائه بحث‌های فنی- زیرساختی به کاربرانش ثابت کند که یک اپلیکیشن در قد و قامت اپلیکیشن‌های مشابه جهانی راه‌اندازی کرده، بلکه با اضافه کردن نکات جدید به کاربرانش نشان داد که برنامه‌اش بهتر از نمونه‌های خارجی است.وی در ادامه گفت: اگر ما نیز به دنبال راه‌اندازی کلاب هاوس، داخلی هستیم باید بتوانیم در قد و قامت و حتی بهتر از نمونه ارائه شده آن ظاهر شویم؛ محدودیتی ایجاد نکنیم تا بتوانیم در ارائه این شبکه نمونه داخلی با دید جهانی موفق عمل کنیم.
∎
خبرنگار
شبکه اجتماعی «کلاب هاوس» مدتی است که طرفداران خاص خود را در کشورمان پیدا کرده است و با تشکیل گروه‌هایی، مشغول گفت و گو درباره موضوع های مختلف در این فضا هستند؛ با استقبال کاربران از این شبکه اجتماعی، به‌تازگی امیر خوراکیان معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد که ساخت کلاب هاوس داخلی و بومی‌سازی شده آن با توجه به زیرساخت‌های داخلی به آسانی امکانپذیر است، ولی این سؤال پیش می‌آید که آیا هر سرویسی که در جهان ارائه می‌شود، باید آن را بومی‌سازی کنیم؟ آیا این روند در دنیا هم مرسوم است و مهمتر اینکه برای اینکه بومی‌سازی موفق باشد چه فاکتورهایی باید داشته باشد؟ کارشناسان حوزه شبکه‌های اجتماعی به این سؤالات «ایران» پاسخ می‌دهند.
راه‌اندازی برنامه بومی با دید تجاری
مهدی حسین‌پور کارشناس شبکه اجتماعی معتقد است اگر نرم افزاری در کشوری به صورت محلی یا جهانی موفق عمل کند، معمولاً بخش خصوصی هرکشور با دید تجاری برای تولید بومی آن خدمت در کشور خود اقدام می‌کند.
حسین‌پور گفت: حتی دیده شده که نمونه‌های دوم و سوم نرم افزار مشابهی که وارد بازار شده، موفق‌تر از نمونه اولی آن در کشور دیگر بوده است، به‌عنوان مثال وقتی شبکه اجتماعی وایبر،راه‌اندازی شد و کاربران از آن استفاده کردند نمونه‌های مشابه آن مانند واتس اپ و تلگرام ظهور کردند که موفق‌تر از وایبر عمل کردند و توانستند کاربران زیادی را در جهان جذب کنند.
این کارشناس شبکه‌های اجتماعی افزود: راه‌اندازی نمونه مشابه یک نرم افزار باید ارزش افزوده جدیدی به کاربران ارائه دهد، تا کاربران جذب نمونه جدید شوند، اگر تلگرام و واتس اپ توانستند گوی رقابت را از شبکه‌های اجتماعی قبلی مانند وایبر بربایند به دلیل ارزش افزوده‌های جدیدی بود که ارائه کردند و توانستند موفق شوند، به‌عنوان مثال اگر پیام رسان‌های داخلی ما نتوانستند موفق‌تر از تلگرام در کشور عمل کرده و کاربران را به سمت و سوی خود جذب کنند به دلیل نبود ارزش افزوده‌های جدید بود.
حسین‌پور اعتقاد دارد شرکت‌های خصوصی ما اعم از استارتاپ‌ها و... اگر می‌خواهند شبکه اجتماعی مانند کلاب هاوس را راه‌اندازی کنند،باید نمونه آنها دارای ارزش افزوده بیشتر، کیفیت بالاتر و فاکتورهای جدیدی باشد، اگر چنین خصوصیتی داشته باشد به طور قطع راه‌اندازی نمونه بومی خوب است و می‌توانند کاربران را به سمت و سوی خود جذب کنند.
وی در ادامه گفت: معمولاً کشورها به دنبال بومی‌سازی خدمت‌ها با توجه به فرهنگ و سلیقه کاربران خود هستند، به‌عنوان مثال فعالان بخش خصوصی کره جنوبی و ژاپن پیام رسان‌هایی را مطابق فرهنگ و سلیقه کاربران خود راه‌اندازی کرده‌اند، بنابراین برای موفقیت باید به علایق کاربران هم توجه شود که به چه نوع خدمتی علاقه دارند و مهمتر اینکه باید درآمدزا هم باشد.
حسین‌پور افزود: در ایران شاید گوگل فعال نباشد ،اما این شرکت از راه تبلیغات در کشورها درآمد زیادی دارد و کشورها معمولاً معتقدند که چرا باید چنین هزینه‌ای را به گوگل پرداخت کنند، بنابراین به دنبال ایجاد سرویس بومی می‌روند و به دنبال اشتغالزایی و درآمدزایی از این طریق در کشور خود هستند.
این کارشناس اعتقاد دارد راه‌اندازی محیط جدید شبیه کلاب هاوس، باید دارای ایده‌های جدید، متناسب با فرهنگ و علایق کاربران ایرانی باشد، تا باوجود نمونه مشابه، جذب آن نشوند. دقیقاً مانند آنچه در سایت دیوار و دیجی کالا روی داده است، اگر سایت هایی شبیه این در کشورمان راه‌اندازی شوند و حتی امکان فعالیت نمونه‌های خارجی موفق مانند آمازون هم در کشور ما امکانپذیر شود، کاربران خیلی به سمت آنها گرایش پیدا نخواهند کرد، چراکه هر نوع فروش و دریافت خدمات و... بخواهند، در این دو سایت داخلی پیدا می‌کنند و نیازی به نمونه‌های دیگر داخلی و خارجی ندارند.
رضا منصوری کارشناس فناوری اطلاعات نیز اعتقاد دارد در راه‌اندازی خدماتی همچون پیام رسان‌ها نباید حاکمیت ورود کند، بلکه حاکمیت باید با ارائه تسهیلات و نظارت زمینه را برای ورود بخش خصوصی درباره راه‌اندازی نمونه‌های بهتر همان نسخه فراهم کند؛ ورود حاکمیت حتی در پیشنهاد ارائه یک خدمت بی‌اعتمادی بین کاربران ایجاد می‌کند.
منصوری گفت: بخش خصوصی می‌تواند گفت‌و‌گو و صدا را به نمونه‌های موفق پیام رسان‌ها اضافه کند، دقیقاً مانند آنچه در شبکه اجتماعی فیس بوک در حال رخ دادن است؛ شبکه اجتماعی فیس بوک در تلاش است فضای کلاب هاوس را به ارزش افزوده داخلی خود اضافه کند و اعلام کرده است که ما از امکانات صدا بهره برده‌ایم و می‌توانیم این فضا را هم در شبکه ایجاد کنیم.وی نیز اعتقاد دارد باید دید جهانی در ارائه یک خدمت داشته باشیم و آن را محدود به مرزهای داخلی نکنیم، چرا که بدون دید تجاری داشتن و درآمدزا نبودن نمی‌توان خدمتی را به هر قیمتی به عنوان نمونه داخلی در کشور راه‌اندازی کرد.
ارائه برنامه‌ای در قامت نمونه خارجی آن
محمدرضا قدوسی مشاور کسب و کارهای نوپا نیز معتقد است که صرف راه‌اندازی یک خدمت مانند شبکه‌های اجتماعی و دستوری بودن برای استفاده از نمونه داخلی موفقیت‌آمیز نیست و باید از این اقدام‌ها دوری کرد.
قدوسی با بیان اینکه بومی‌سازی هر خدمت که در جهان ارائه می‌شود، دیدی نادرست است، گفت: حتی اگر بخواهیم خدمتی یا فناوری را بومی‌سازی کنیم، معمولاً کاربر باید آن خدمت و فناوری را بپسندد و بتواند خواسته‌ها و نیازهایش را برآورده کند و فرهنگ ما را یدک بکشد.
وی افزود: معمولاً در بومی‌سازی حد و حدود خودمان را تعریف می‌کنیم ،ولی معمولاً با چنین تعریف‌سازی دارای حد و حدود برخی از کاربران را برای استفاده آن خدمت بومی از دست می‌دهیم.
این کارشناس اعتقاد دارد اگر کشورها در ارائه اپلیکیشن‌های خاص کشور خود موفق هستند، دایره تعریف آنها محدود نیست و از سوی دیگر با مشخصه‌ها و المان‌های فرهنگی و اجتماعی خود آن را آماده‌سازی می‌کنند، به همین دلیل مورد استقبال تمام کاربران قرار می‌گیرد، مهمتر اینکه با اینکه در ظاهر برای قلمرو اجتماعی و جغرافیایی کشور خود آن را آماده کرده‌اند ولی می‌بینیم که براحتی از سوی کاربران دیگر قلمروها و فرهنگ ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قدوسی با اشاره به اینکه باید همه حتی با تضارب آرا نیز بتوانند از نرم افزارهای بومی ارائه شده استفاده کنند، گفت: اگر امروزه از تاکسی‌های آنلاین اسنپ و تپسی استفاده می‌کنیم، چون هیچ محدودیتی برای هیچکس قائل نشده است، اگر همین برنامه‌های داخلی هم از کاربران می‌خواستند فقط از فلان درگاه بانکی استفاده کنند و شئونات خاصی را برای راننده‌ها و مسافرها قرار می‌داد و... این اپ‌ها در کشور ما با اینکه بومی‌سازی شدند، مشتریان زیادی پیدا نمی‌کردند، بنابراین باید فناوری‌ها با تعریف درستی بومی‌سازی شوند تا بتوانیم خواسته‌های کاربران داخل و خارج از کشور را در یک پلتفرم، تأمین کنیم.
وی افزود: تجربه نشان داده است که نمی‌توان در یک اپلیکیشن با دستور و بدون پایگاه اجتماعی، سرمایه‌گذاری کرد و از سوی دیگر نمی‌توان هم با فیلتر یا اختلال در یک برنامه، کاربران را به سمت برنامه بومی‌سازی شده سوق داد.
مشاور کسب و کارهای نوپا معتقد است :هر خدمت مانند شبکه‌های اجتماعی که ارائه می‌شود باید دارای دید فرامنطقه‌ای و جهانی باشد تا بتواند کاربران دیگر نقاط جهان را نیز با هر فرهنگ یا با قرابت فرهنگی جذب کند و مهمتر اینکه باید نیازهای آنها را برآورده کند.
قدوسی تأکید کرد کشور چین نمونه ای موفق در بومی‌سازی است، به طوری که با وی چت، تیک تاک در حوزه شبکه‌های اجتماعی و با بایدو در بخش جست‌و‌جوگرها توانست به مقابله با نمونه‌های مشابه و مطرح جهانی آن برود، چرا که ابتدا هم دید داخلی و هم دید جهانی داشت و نه تنها توانست با ارائه بحث‌های فنی- زیرساختی به کاربرانش ثابت کند که یک اپلیکیشن در قد و قامت اپلیکیشن‌های مشابه جهانی راه‌اندازی کرده، بلکه با اضافه کردن نکات جدید به کاربرانش نشان داد که برنامه‌اش بهتر از نمونه‌های خارجی است.وی در ادامه گفت: اگر ما نیز به دنبال راه‌اندازی کلاب هاوس، داخلی هستیم باید بتوانیم در قد و قامت و حتی بهتر از نمونه ارائه شده آن ظاهر شویم؛ محدودیتی ایجاد نکنیم تا بتوانیم در ارائه این شبکه نمونه داخلی با دید جهانی موفق عمل کنیم.