شهاب شهسواري
سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه ديروز در تهران با رييس‌جمهور و وزير امورخارجه كشورمان ديدار و گفت‌وگو كرد. در اين سفر وزراي خارجه دو كشور، موافقتنامه تاسيس و چارچوب فعاليت مراكز فرهنگي بين دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت فدراسيون روسيه را امضا كردند. ظريف و لاوروف بعد از گفت‌وگوهاي دوجانبه در نشستي خبري در خصوص همكاري‌هاي دوجانبه و موضوع‌هاي مورد نظر دو كشور به خبرنگاران توضيح دادند. موضوع گفت‌وگوها براي بازگشت ايالات متحده امريكا به برجام و از سرگيري تعهدات اين كشور در اين توافق از جمله رفع كامل همه تحريم‌هاي يك‌جانبه، مساله‌اي بود كه از سوي روساي دستگاه سياست خارجي ايران و روسيه مورد تاكيد قرار گرفت. ظريف در نشست خبري مشترك با لاوروف تاكيد كرد: ضرورت دارد امريكا بدون توقف به تعهداتش برگردد و همه تحريم‌ها را رفع كند و ايران هم پس از راستي‌آزمايي، اقدامات خودش را انجام خواهد داد. سرگئي لاوروف هم بر ضرورت رفع كامل تحريم‌ها عليه ايران تاكيد كرد و در ديدار با رييس‌جمهور طرح شروط جديد در قالب برجام براي اجراي تعهدات طرف مقابل را غيرمفيد توصيف كرد.
واكنش تند تهران و مسكو به تحريم‌هاي جديد اروپا عليه ايران
بيانيه روز دوشنبه اتحاديه اروپا در خصوص تحريم ۸ تن از مقام‌هاي دولت جمهوري اسلامي ايران به اتهام نقض حقوق بشر، موضوع ديگري بود كه از سوي وزراي خارجه دو كشور محكوم شد. روسيه از 6 سال پيش به صورت پيوسته هدف تحريم‌هاي يك‌جانبه اتحاديه اروپا قرار دارد و اخيرا با تصويب «تحريم‌هاي جهاني حقوق بشري» توسط اتحاديه اروپا، تحريم‌هاي يك‌جانبه بيشتري عليه اين كشور به بهانه محاكمه و حبس يك مخالف سياسي اعمال شده است. تحريم‌هاي روز دوشنبه اروپا عليه ۸ مقام ايراني نيز در قالب همين ساز و كار تحريمي جديد اتحاديه اروپا اعمال شده است. جمهوري اسلامي ايران در واكنش به اين اقدام اروپا اعلام كرد كه كليه گفت‌وگوهاي حقوق بشري جاري ميان دو كشور را تعليق مي‌كند.
وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران در خصوص تحريم چند مقام و نهاد ايراني توسط اتحاديه اروپا بيان كرد: اتحاديه اروپا در سال‌هاي گذشته با ناتواني در اجراي تعهدات برجامي خودش و با تسليم در برابر فشارهاي امريكا نشان داده كه كم‌‌كم دارد موضوعيتش را در روابط بين‌الملل از دست مي‌دهد. امروز هم به جاي اينكه اروپايي‌ها اقدام امريكا براي تهديد تروريستي عليه امنيت غذايي و دارويي ۸۲ ميليون ايراني را محكوم كنند و به جاي اينكه درباره تاسيسات غني‌سازي نطنز - جايي كه تحت نظر آژانس است - اقدام كنند، در حد اظهارنظر نرم درباره آن از آن عبور كرده و همزمان عليه مقامات نظامي كشور اقدام مي‌كنند. وي خاطرنشان كرد: اين فقط باعث مي‌شود كه اتحاديه اروپا به دنيا ثابت كند كه در دنيا جايگاهي ندارد. ثابت كند كه اتحاديه اروپا نه تنها دنباله‌رو سياست‌هاي امريكاست، بلكه دنباله‌رو تندروترين گروه‌هاي داخل امريكا و رژيم صهيونيستي است. ظريف همچنين تصريح كرد: اين براي اروپا بسيار جاي شرمندگي دارد، حتما اقدام مخربي است و با اين اقدام برخورد خواهيم كرد. ديروز قسمتي از تصميمات جمهوري اسلامي ايران درباره اين اقدام را اعلام كرديم و احتمال بررسي تحريم عليه افراد اروپايي كه در اين اقدام غيرقانوني حضور داشتند، در حال بررسي داريم و اين روند را ادامه خواهيم داد.
سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه در نشست خبري مشترك با همتاي ايراني‌اش تحريم‌هاي اخير اتحاديه اروپا عليه جمهوري اسلامي ايران در آستانه مذاكرات كميسيون مشترك برجام را «غيرقابل قبول» توصيف كرد. لاوروف همچنين با انتقاد از تحريم‌هاي يك‌جانبه و غيرقانوني ايالات متحده عليه ايران تاكيد كرد كه واشنگتن بايد تمامي تحريم‌هاي يك‌جانبه عليه ايران را بردارد. اين ديپلمات روس در اين خصوص ادامه داد: «موضع ما روشن است، موضع ما كاملا در راستاي موضع دوستان ايراني ماست. تمامي تحريم‌هاي يك‌جانبه‌اي كه واشنگتن در تناقض با برجام تحميل كرده است، بدون شك بايد لغو شود.»
اگر اسراييل مسوول خرابكاري نطنز باشد پاسخ خود را خواهد گرفت
محمدجواد ظريف در نشست خبري مشترك با سرگئي لاوروف در خصوص اقدام خرابكارانه اخير در نطنز گفت: از موضع قوي روسيه عليه خرابكاري در نطنز قدرداني مي‌كنم و تاكيد مي‌كنيم كه ضرورت دارد همكاري ادامه يابد. وي گفت: امريكايي‌ها بايد بدانند كه نه تحريم و نه اقدامات خرابكارانه، ابزار مذاكراتي به آنها نخواهد داد و آنها بايد بدانند كه اين اقدامات فقط وضعيت را براي آنها دشوارتر خواهد كرد. وي گفت: آنچه در نطنز رخ داد، خيال مي‌كنند كه اهرم‌هاي ايران را كم مي‌كند. اين را براي ايران امكان‌پذير مي‌كند كه به صورت قانوني و مشروع و براي جبران اين حماقت تروريستي، از هر امكاني كه دارد در نطنز استفاده كند و خواهند ديد. اين اولين‌بار نيست. ويروس استاكس نت را هم استفاده كردند ولي چه اثري ديدند. اين‌بار هم همان خواهد شد.
ظريف تصريح كرد: به شما اطمينان مي‌دهم كه حتما در آينده نزديك، نطنز با سانتريفيوژهاي پيشرفته‌تر و با قدرت بيشتر جلو خواهد رفت. اسراييلي‌ها اگر فكر كردند، مي‌توانند ايران را از پيگيري رفع تحريم‌ها از مردم ايران باز بدارند، قمار بسيار بدي كردند. وي گفت: الان ادعا مي‌كنند اسراييل مسوول است. ما خودمان تحقيقات‌مان را انجام مي‌دهيم، اگر تحقيقات خود را انجام داديم و اسراييل مسوول بود و مسوول اين كار شناخته شود، آن وقت اسراييل پاسخ خود را خواهد گرفت و آن وقت خواهد ديد كه چه حماقتي انجام داده است. مطمئن باشيد دست ايران پس از اين اقدام، هم در مذاكره و هم در آينده هسته‌اي قوي‌تر خواهد شد.
تاكيد روحاني بر توسعه همكاري‌هاي نظامي و دفاعي تهران و مسكو
حسن روحاني، رييس‌جمهور اسلامي ايران، روز سهشنبه در ديدار «سرگئي لاوروف» وزير امور خارجه روسيه، با اشاره به علاقه‌مندي جمهوري اسلامي ايران براي توسعه همكاري‌هاي منطقه‌اي، از توسعه اين همكاري‌ها با هدف كمك به برقراري صلح و ثبات در منطقه به عنوان اقدامي راهبردي در مقابله با يك‌جانبه‌گرايي امريكا و مداخله در امور منطقه از سوي اين كشور استقبال كرد. رييس‌جمهوري در ادامه با تاكيد بر ضرورت حفظ امنيت، صلح و ثبات در منطقه و اينكه امنيت منطقه بايد توسط كشورهاي خود منطقه حفظ شود، بر لزوم توسعه همكاري‌هاي دفاعي و نظامي ايران و روسيه با توجه به پايان تحريم‌هاي تسليحاتي ايران از ماه اكتبر سال گذشته تاكيد كرد. وي با قدرداني از مواضع و حمايت‌هاي مسكو از مذاكرات هسته‌اي، بر تداوم تلاش‌ها براي حفظ و احياي برجام به عنوان يك توافق چندجانبه بين‌المللي كه الگويي براي حل و فصل مشكلات از مسير مذاكره و ديپلماسي بوده است، تاكيد كرد و گفت: امروز امريكا و همه دنيا به اين نتيجه رسيده‌اند كه فشار حداكثري شكست خورده و تنها راه امريكا براي بازگشت به برجام، لغو تحريم‌هاست. روحاني افزود: حركت دو كشور در اين خصوص نشان‌دهنده نگاه مشترك در مورد مسائل بين‌المللي از جمله برجام است و همچنين امروز براي اينكه بتوانيم برجام را احيا و فعال كنيم، همكاري دو كشور به‌طور قطع بسيار موثر خواهد بود. رييس‌جمهوري تاكيد كرد: ما در واقع مي‌خواهيم فضا و روابط به تعهدات و توافقات سال ۲۰۱۵ برگردد و همه طرف‌هاي برجام، همان قول‌ها و گفتارهاي خود را عملياتي كنند و هر آنچه در آن زمان توافق شده پذيرفته شود، نه حاضريم كمتر از آن را بپذيريم و نه دنبال آن هستيم كه بيش از آن را به دست آوريم. روحاني در ادامه با اشاره به مشكلات و بحران‌هاي منطقه‌اي از جمله بحران يمن و سوريه بر تداوم همكاري‌ها و تبادل نظر ايران و روسيه به عنوان دو كشور تاثيرگذار منطقه براي حل و فصل بحران‌ها و مشكلات منطقه‌اي تاكيد كرد. رييس دولت تدبير و اميد با اشاره به همكاري‌هاي خوب دو كشور در حوزه‌هاي سياسي و منطقه‌اي، بر ضرورت تقويت مناسبات اقتصادي و همچنين تسريع در اجرايي و عملياتي شدن توافقات و پروژه‌هاي مشترك اقتصادي دو كشور در حوزه‌هاي نفت، انرژي و حمل و نقل و همكاري دو كشور در حوزه هسته‌اي در ساخت دو نيروگاه در بوشهر و همچنين سوخت نيروگاه‌ها و ايزوتوپ‌ها، با استفاده از ظرفيت شركت‌هاي خصوصي تاكيد كرد. روحاني در اين ديدار با اشاره به موفقيت‌هاي روسيه در زمينه كرونا و توفيق در ساخت واكسن، تسريع در ارسال محموله‌هاي واكسن ساخت اين كشور به ايران را مورد اشاره قرار داد و بر لزوم تسريع در راه‌اندازي خط توليد مشترك واكسن در كشورمان تاكيد كرد.
تحميل شرايط جديد به ايران در برجام غيرمفيد است
وزير امور خارجه روسيه در ديدار با رييس‌جمهور اسلامي ايران با بيان اينكه دو كشور براي توسعه و تعميق روابط مصمم بوده و اراده قوي دارند، گفت: براي توسعه همكاري‌هاي مسكو – تهران از جمله همكاري‌هاي فني و دفاعي هيچ محدوديتي وجود ندارد. سرگئي لاوروف با بيان اينكه ايران و روسيه در خصوص همكاري‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي اهداف مشترك و نزديك دارند، به مذاكرات هسته‌اي اخير در وين و تمايل امريكا براي بازگشت به برجام اشاره كرد و افزود: تنها راه‌حل مساله از نظر مسكو بازگشت بي‌قيد و شرط و كامل امريكا به برجام با اجراي قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت سازمان ملل متحد و عمل به تعهدات از سوي اين كشور است. لاوروف تصريح كرد: از نظر ما اين كاملا غير مفيد است كه از ايران خواسته شود در چارچوب برجام شرايط جديدي را بپذيرد يا فراتر از تعهدات خود در قالب برجام عمل كند. وزير امور خارجه روسيه تاكيد كرد: هرگونه سند تكميلي يا اضافي در خصوص مسائل مختلف از جمله منطقه‌اي يا توسعه نظامي مي‌تواند خارج از چارچوب برجام و در راستاي تامين امنيت منطقه و خليج فارس با حضور كشورهاي منطقه به صورت جداگانه مورد بررسي قرار گيرد. سرگئي لاوروف همچنين بر توسعه و تعميق روابط تهران و مسكو تاكيد كرد و يادآور شد روسيه براي اجرايي و عملياتي كردن توافقات در راستاي توسعه روابط، جدي است و پروژه‌هاي مشترك دو كشور با سرعت و جديت دنبال خواهد شد.
تاكيد تهران و مسكو بر توليد مشترك واكسن كرونا
موضوع توليد مشترك واكسن كرونا، از جمله مسائلي بود كه چه در ديدار لاوروف با رييس‌جمهور و چه در ديدارش با وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران مورد تاكيد قرار گرفت. روسيه تا به امروز يكي از اصلي‌ترين فروشندگان واكسن كرونا به ايران است كه تاكنون چندين محموله از واكسن اسپوتنيك وي را به ايران تحويل داده است. پيشنهاد توليد مشترك اين واكسن در خاك ايران، روز گذشته در ديدارهاي حسن روحاني و محمدجواد ظريف با سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه در ميان گذاشته شد.
تاكيد مجدد روسيه بر طرح امنيت مشترك خليج‌فارس
يكي از موضوعاتي كه در نشست خبري وزراي خارجه روسيه و ايران مورد تاكيد قرار گرفت، طرح روسيه براي تشكيل ساز و كار امنيت جمعي در خليج‌فارس بود. روسيه ضمن حمايت از پيشنهادهاي ايران براي ايجاد ساز و كارهاي همكاري منطقه‌اي در خليج‌فارس، مستقلا طرحي را براي همكاري هشت كشور ساحلي اين آبراه بين‌المللي ارايه داده است كه تاكنون در گفت‌وگوهاي ديپلماتيك با كشورهاي منطقه بارها روي آن تاكيد شده است. لاوروف روز گذشته نيز در ديدار با ظريف بار ديگر بر اين طرح تاكيد كرد و گفت: «روسيه ابتكاري براي امنيت جمعي با خليج‌فارس ارايه كرده و اين كشور به‌طور مدارم از اين پيش‌فرض پيروي مي‌كند كه غلبه بر اختلافات انباشته شده در منطقه خليج‌فارس فقط با گفت‌وگوي جامع و احترام متقابل و با در نظر گرفتن منافع و نگراني‌هاي همه طرف‌ها ممكن است.» وي يادآور شد: طرح ابتكار صلح هرمز كه توسط تهران پيشنهاد شده نيز بر مبناي اصول مشابه بنا نهاده شده است.
رايزني سخنگويان دستگاه ديپلماسي ايران و روسيه
در حاشيه ديدارها و رايزني‌هاي سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه در تهران، سخنگويان وزارتخانه‌هاي امور خارجه ايران و روسيه نيز با يكديگر ديدار و گفت‌وگو داشتند. ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه كه پيش از اين نيز در مسكو از سخنگوي وقت وزارت امورخارجه ايران، سيد عباس موسوي، ميزباني كرده بود، اين‌بار مهمان سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت امور خارجه ايران در تهران بود تا در زمينه همكاري‌هاي دو كشور در زمينه ديپلماسي عمومي و رسانه‌اي رايزني كند. سخنگو و رييس مركز ديپلماسي عمومي وزارت امور خارجه در ديدار همتاي روسي خود درباره گسترش همكاري‌هاي فرهنگي و رسانه‌اي و ديپلماسي عمومي رايزني كردند. ماريا زاخارووا سخنگوي وزارت خارجه روسيه كه به همراه هيات وزير امور خارجه اين كشور به تهران سفر كرده است، روز سهشنبه با سعيد خطيب‌زاده سخنگو و رييس مركز ديپلماسي عمومي وزارت امور خارجه ديدار و گفت‌وگو كرد. در اين ديدار طرفين زمينه‌هاي همكاري در حوزه ديپلماسي عمومي مورد رايزني قرار گرفت. دو طرف با اشاره به كارزارهاي ضداطلاعاتي كه جريان اصلي رسانه‌هاي غربي و امريكايي عليه كشورهاي مستقل راه مي‌اندازند، انحصار اينترنتي و رسانه‌اي امريكا را يكي از عوامل نهادي اين وضعيت دانسته و بر همكاري دو كشور كه در معرض اين هجمه رسانه‌اي و تبليغي هستند، تاكيد كردند. گسترش همكاري‌هاي فرهنگي و رسانه‌اي فيمابين از ديگر محورهاي اين ديدار بود و سخنگوي وزارت امور خارجه كشورمان «موافقتنامه تاسيس و چارچوب فعاليت مراكز فرهنگي بين دولت جمهوري اسلامي ايران و دولت فدراسيون روسيه» كه امروز ميان وزيران امور خارجه دو كشور به امضا رسيد، را پايه خوبي براي ارتقاي همكاري‌هاي فرهنگي دو كشور دانست. همچنين دو طرف بر تبادل هيات‌هاي رسانه‌اي، ارتباطات منظم و تسهيل گفت‌وگوي رسانه‌هاي دو كشور تاكيد كرده و توافق اوليه‌اي در اين خصوص داشتند.
رايزني‌هاي تهران و مسكو در خصوص پرونده‌هاي يمن و سوريه
همزمان با سفر لاوروف به تهران، علي‌اصغر خاجي، دستيار ارشد وزير خارجه ايران نيز با معاون وزير خارجه روسيه، ديدار و گفت‌وگو كرد. «علي‌اصغر خاجي» دستيار ارشد وزير امور خارجه در امور ويژه سياسي با «ميخاييل بوگدانف» معاون وزير خارجه روسيه و نماينده ويژه پوتين در امور خاورميانه و آفريقا، ديدار و در خصوص مسائل خاورميانه به ويژه سوريه و يمن، گفت‌وگو و تبادل‌نظر كرد. در اين ديدار دو طرف با اشاره به رايزني‌هاي اخير به عمل آمده با دولتمردان سوريه و همچنين «گير پدرسون» نماينده ويژه سازمان ملل در امور سوريه درباره اهميت موضوع گفت‌وگوهاي ملي سوريه در قالب كميته قانون اساسي، بر ضرورت استمرار آن تاكيد كردند.
طرفين همچنين در خصوص برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري سوريه خاطرنشان كردند كه برگزاري اين انتخابات، امري قانوني است كه بر اساس قانون اساسي فعلي سوريه صورت مي‌گيرد و بايد به قانون اساسي سوريه احترام گذاشته شود. در اين ديدار همچنين پيرامون آخرين وضعيت بحران يمن، ضرورت شكل‌گيري گفت‌وگوهاي ملي با همكاري سازمان ملل متحد و حمايت ساير بازيگران بين‌المللي بحث و تبادل‌نظر شد.
ريابكوف: مسكو به ساخت واحدهاي دوم
و سوم نيروگاه اتمي بوشهر ادامه مي‌دهد
«سرگئي ريابكوف»، معاون وزير خارجه روسيه روز سهشنبه به خبرنگاران گفت: توقف همكاري در نيروگاه هسته‌اي بوشهر غيرممكن است و تهران و مسكو به همكاري در زمينه ساخت واحدهاي دوم و سوم اين نيروگاه ادامه خواهند داد. وي در پاسخ به سوالي درباره احتمال تعليق كار ساخت در نيروگاه بوشهر گفت: نه، امكان ندارد. همكاري در بوشهر ادامه خواهد يافت، يعني كار ساخت واحدهاي دوم و سوم. ريابكوف افزود: آنها در مراحل مختلف هستند، اما متوقف نخواهند شد. دليلي براي تغيير چيزي در اين خصوص وجود ندارد. او برخي گزارش‌هاي رسانه‌اي درباره تعليق احتمالي اين عمليات را گمانه‌زني توصيف كرد.