برترین‌ها: در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، بار دیگر نام رئیس دولت اصلاحات در ارتباط با نامهای که گفته می‌شود درباره وضعیت کشور به مقام معظم رهبری نوشته، مورد توجه رسانهها قرار گرفته است؛ نامهای که به گفته یکی از چهره‌‌های جناح اصلاح‌طلب در۳۷صفحه و تقریبا دو ماه پیش و در خصوص طرح دغدغه‌ها در مورد آینده انقلاب و کشور و پیشنهاد راه‌حل‌‌هایی در این زمینه، به رشته تحریر در آمده و خدمت رهبری ارسال شده است.
این در حالی است که با وجود اعلان رسمی ارسال این نامه از سوی برخی رسانهها و تایید بعضی شخصیت‌‌های سیاسی از مفاد آن، دفتر رئیس دولت اصلاحات، محتوای ادعا شده درباره چنین نامهای را تابید نکرده و آن را تنها یک گمانه زنی رسانهای می‌داند.
اين اقدام خاتمي اما فارغ از كيفيت و محتوا، در حالي انجام مي‌شود كه بسياري از چهره‌هاي اصلاح‌طلب معتقدند در دو انتخابات پيش‌رو، مشكل اساسي، «مشاركت شهروندان» است و چنانچه اقدامي جدي از جانب حاكميت براي رفع اين مشكل و مشخصا ايجاد فضاي گشوده سياسي صورت نگيرد، مشاركت در انتخابات 1400 نيز مانند انتخابات مجلس يازدهم حداقلي خواهد بود. اصلاحطلبان در عين حال تاكيد دارند كه قصدشان حمايت از كانديدايي به اصطلاح «تماما اصلاح‌طلب» است اما اينكه اين خواست اصلاح‌طلبانه، تا چه ميزان ممكن و چقدر محتمل است كه اين كانديدا از سد نظارت استصوابي شوراي نگهبان به سلامت بگذرد، محل ابهام و پرسش است.
البته نامه‌اي كه ديروز رسانهها از آن نوشتند، چندان هم تر و تازه نبود و در ادامه معلوم شد اين نامه مربوط به 2ماه پيش است؛ نامه‌اي كه ظاهرا خاتمي در آن از موضوعات و دغدغه‌هاي مدنظر خود درباره آينده ايران گفته است.
به هر روی در این زمینه پایگاه خبری رویداد24، گزارش داده است که نامه سیدمحمد خاتمی به مقام رهبری، نامه بلندی است که با بیان سابقه و گذشته سیدمحمد خاتمی و خانواده او و این‌که «من که بودم و که هستم» آغاز شده و با دغدغه‌هایش برای انقلاب ادامه یافته است. او در نامه خود، با طرح این سوابق تاکید کرده است که «هیچ‌گاه علیه انقلاب، رهبری و حاکمیت» نبوده و نخواهد بود. بر اساس این گزارش، رئیس دولت اصلاحات در ادامه نامه از نقش مهم آیت‌الله خامنه‌ای در محوریت انقلاب سخن گفته و خواسته که رهبری از این نقش برای حضور همه نیروهای سیاسی استفاده کند. بر این اساس، در این نامه اصلاحطلبان، نیروهایی وفادار به رهبر و نظام معرفی شده‌اند که توان خود را برای حفظ نظام گذاشته‌اند.
بنا بر ادعای این گزارش در این نامه خاتمی، همچنین چالش‌ها و موضوعات پیش روی نظام مطرح شده و از مقام رهبری در مورد آنها رهنمود خواسته شده است. ظاهرا در نامه به مسائلی همچون مذاکرات با آمریکا و انتخابات ۱۴۰۰ و حصر نیز اشاراتی شده و از آیت‌الله خامنه‌ای درخواست شده که این مسائل در دوره کنونی حل شود، زیرا اگر این مسائل به صورت حل نشده به آینده موکول شود، مشکلات سختی برای جمهوری اسلامی به جا خواهد گذاشت. طبق این گزارش، این نامه چند ده صفحه‌ای به دستخط خود سیدمحمد خاتمی بوده است و ظاهرا او خواسته فقط خودش در جریان باشد، به همین دلیل است که خیلی اطرافیان خاتمی از جزئیات نامه باخبر نیستند. اما پایگاه خبری رویداد۲۴ ادعا کرده که توانسته است تایید ارسال این نامه را از سوی چند فرد نزدیک به سیدمحمد خاتمی، دریافت کند. بر اساس این اطلاعات، این نامه توسط سیدعلی خاتمی برادر بزرگ‌تر سیدمحمد خاتمی که زمانی رئیس دفتر رئیس جمهور بود به یکی از مقامات عالی‌رتبه در بیت رهبری تحویل داده شده است.
بر اساس گزارش‌‌ها، محتویات این نامه نشان از حسن نیت سیدمحمد خاتمی دارد و او خواسته است تا گذشته خود را در چارچوب انقلاب و حاکمیت حفظ کند و با توجه به نزدیکی به انتخابات ۱۴۰۰، باعث شود تا موضوع مشارکت بالای مردم در دستور کار همه جریان‌های سیاسی به ویژه اصلاحطلبان قرار بگیرد. خاتمی پس از اعتراضات آبان ۹۸ هم گفته بود: «دولت باید بسیار سپاسگزار رهبری باشد که با موضع‌گیری خود، امواج مخرب سازمان داده شده علیه دولت و ملت را به محاق بردند.»
37 صفحه درباره آينده ايران
محمدجواد حق‌شناس، عضو ارشد حزب اعتماد ملي ديروز با تاييد شايعاتي كه در رابطه با نامه خاتمي به رهبري منتشر شده بود، به خبرگزاری «ايلنا» گفت: «خبر نامه سيدمحمد خاتمي خطاب به رهبري را شنيدم كه البته تقريبا براي 2ماه گذشته و در مجموع ۳۷ صفحه است. در اين نامه در خصوص دغدغه‌ها و آينده انقلاب و كشور با رهبري صحبت كرده‌اند و براي دهه پيش‌رو راه‌حل‌هايي ارايه كرده‌اند. به نظر من وجود ارتباط مستمر و برنامه‌ريزي شده و بدون انقطاع با رهبر انقلاب يكي از نيازهاي جامعه و جريان اصلاح‌طلب است؛ زيرا از آنجا كه رهبري مسووليت عام نسبت به جامعه دارد، نمي‌تواند از ديدگاه‌هاي جريانات مختلف بي‌نياز باشد.»
حق‌شناس در بخش ديگري از گفته‌هايش درباره روابط اصلاحطلبان و راس حاكميت گفته است: «نشست‌ها و ديدارهاي اصلاحطلبان با رهبري بايد حضورا پيگيري مي‌شد كه متاسفانه در اين سال‌ها اين اقدام صورت نگرفت و به نظر من يك نقيصه بوده كه بايد به آن توجه شود و اگر اين امكان حضوري فراهم نمي‌شد، حداقل بايد به صورت مكتوب ديدگاه‌ها و نظرات را به رهبري منعكس مي‌كرديم؛ به نظر من اين موضوع بسيار ارزشمند است.»
سیدمحمد خاتمی پیشتر هم نامه‌نگاری‌‌هایی کرده بود. خاتمی، در زمان افزایش تهدیدهای ترامپ، با پیشنهاد طرحی به نام آشتی ملی، سعی کرد تا با ایجاد هم‌افزایی بین همه نیروهای کشور، جبهه‌ای واحد در مقابل آمریکا تدارک ببیند.
شرحي از «گمانه‌زني‌هاي رسانه‌اي»
روزنامه اعتماد هم در این رابطه نوشت: دفتر رييس دولت اصلاحات ديروز در اطلاعيه‌اي درباره آنچه در برخي منابع رسانه‌اي به عنوان محتواي نامه خاتمي خطاب به رهبري منتشر شده بود، واكنش نشان داد و در حالي به‌طور ضمني اين اخبار را تكذيب كرد، اصل نامه‌نگاري را به‌طور تلويحي تاييد كرد. در اطلاعيه دفتر سيدمحمد خاتمي آمده است: «آنچه پيرامون ارسال نامه جناب آقاي سيدمحمد خاتمي به رهبري معظم انقلاب در رسانهها منتشر شده، تنها گمانه‌زني رسانه‌اي است. همه كساني كه به كشور و مردم و انقلاب مي‌انديشند، نسبت به سرنوشت ميهن اسلامي و ملت و نيز اصلاح امور دغدغه دارند. جناب آقاي خاتمي نيز از جمله هر جا و هر مناسبتي اقتضاء كند، دغدغه‌هاي خود را عملا به دور از تبليغات دنبال مي‌كنند؛ ولي آنچه به اين مقدار راجع به محتواي نامه بيان مي‌شود ناشي از حدسيات و گمانه‌زني است.»
واكنش تند اصولگرايان به نامه خاتمي
شايد نخستين واكنش از جريان اصولگرا به اين نامه از جانب عليرضا مرندي، عضو شوراي مركزي جبهه مردمي نيروهاي انقلاب اسلامي صورت گرفت. آنجا كه مرندي در گفت‌وگويي كه به عنوان مطلب اصلي روي خروجي خبرگزاري «فارس» رفت، با يادآوري حوادث پس از انتخابات سال 88 گفت: «خام شدن مقابل اين قبيل نامه‌نگاري‌ها و اين اظهارات قابل قبول نيست و مردم هم هوشيار هستند، گروه‌هاي سياسي داخلي بايد متفقا و به وضوح مواضع خودشان را در حمايت از مردم و رهبري اعلام كنند و اين را مطالبه كنند كه نويسنده اين نامه بايد به وضوح به اشتباهات‌شان اعتراف كند و در مراحل بعد، مراجع قانوني راجع به آنها تصميم بگيرند.»
حمله کیهان به سید محمد خاتمی
* رفتارهای سالوسانه خاتمی در حالی است که وی یک عذرخواهی رسمی به خاطر حوادث سال 88، به نظام و مردم بدهکار است. خاتمی اگر واقعا قصد ابراز ندامت و عذرخواهی دارد، باید این کار را علنی و با صراحت انجام دهد، از نظام و مردم طلب عفو نماید. توبه این‌چنینی و قول اصلاح و جبران، شرط ادعای اصلاح‌طلبی است.
فرهیختگان: مشکل خاتمی با نامه‌نگاری حل می‌شود؟!
* رفتار مغایر با عقل، منطق و قانون این گروه در سال88 نوعی بی‌اعتمادی نسبت به جریان اصلاحات و حتی شخص سیدمحمد خاتمی میان مردم و حاکمیت ایجاد کرد و البته عدم تلاش برای جبران آن چالش را تشدید کرد و حالا یعنی پس از11 سال همچنان آثار آن قابل مشاهده است. از طرفی اگر عبارت «هیچ‌گاه علیه انقلاب و رهبری و حاکمیت نبوده‌ام» قرین واقعیت بوده و در نامه یادشده درج شده باشد، به‌هیچ‌عنوان جبران‌کننده عملیات انتحاری در اتاق دموکراسی سال88 نیست؛ چراکه اصلاح آن فرآیند حداقل 8ماهه نیازمند اقدامات عملی و علنی بیشتری است. از این‌رو باید گفت که قبل از هرگونه نامه‌نگاری، رئیس دولت اصلاحات باید با پرداختن به وقایع88 و جبران خطای آن روز رابطه خود و جناحش را با حاکمیت و مردم اصلاح کند.
روزنامه جوان: اصلاح رابطه با رهبری عمل می‌خواهد نه نامه
* گرچه از محتوای این نامه نکته قابل تاملی ذکر نشده و دفتر خاتمی، دانستن را حق مردم ندانسته است، اما می‌توان ابراز امیدواری کرد که شاید خاتمی متوجه روال غلط خود در سال ۸۸ شده باشد و در صدد اصلاح برآمده باشد. مطالبه نظام از خاتمی روشن است؛ او همان‌طور که در جلسه خصوصی بر عدم تقلب در انتخابات ۸۸ اذعان کرد، آن را علنی کند. آنچه نباید می‌شد، شد و خاتمی گرچه می‌توانست، مانع نشد، اما حداقل اکنون برای سربلندی در تاریخ، از مسیر غلط برگردد و ابتدا و قبل از عملی «عذرخواهی» کند. آن وقت شاید این نامه‌نگاری‌ها ثمر دهد و ابراز وفاداری‌ها مورد باور قرار گیرد، وگرنه تفاوت حرف و عمل و اختلاف موضع خصوصی و عمومی، نشانه نفاق است.
سابقه نامه‌نگاری محمد خاتمی
سیدمحمد خاتمی، پیشتر و چند ماه قبل از انتخابات مجلس دهم نیز نامهای در عذرخواهی از مردم نوشته بود و در آن به مواردی چون رفع حصر، تغییر نگاه رسانه ملی، آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی و ایجاد فضای باز، امن و آزاد سیاسی اشاره کرده بود. در آن زمان بخشی از اصول‌گرایان، نوشتن چنین نامهای را باز کردن راه برای اصلاحطلبان در انتخابات مجلس، خوانده بودند؛ از جمله سایت جهان نیوز که در مصاحبه‌ای به نقل از سروری نوشت:«خاتمی و اصلاحطلبان قصد دارند تا با اقداماتی از این دست، به بازسازی وجهه ازدست‌رفته خود بپردازند.»
حمیدرضا ترقی عضو موتلفه اسلامی هم در این مورد بیان کرد: «هدف اصلاحطلبان این است که با مهندسی کردن افکار عمومی جامعه و رسانهای کردن این‌گونه نامه‌ها خودشان را بر نظام تحمیل کنند.» همچنین روزنامه رسالت نیز در این مورد خطاب به خاتمی نوشت: «خیرخواهانه و از سر دلسوزی از شما می‌خواهیم به این رویه یکی به نعل و یکی به میخ زدن پایان دهید و با این دست رفتار‌ها، شیپور بازگشت به دامان نظام را از سرگشاد آن نزنید.»
با این وجود، اگرچه اصول‌گرایان ادعا می‌کنندکه نگاه رهبری به سیدمحمد خاتمی، مثبت نیست، اما اسحاق جهانگیری در گفت‌وگویی چنین مسئله‌ای را رد کرده و عنوان کرده است که نگاه کلی رهبری به خاتمی، نگاهی مثبت است. او در این زمینه اشاره کرده است که مقام معظم رهبری، آقای خاتمی را یک روحانی تمیز می‌دانند که نه آلودگی مالی دارد و نه آلودگی اخلاقی، هر چند انتقاداتی را هم بر ایشان وارد می‌دانند. جهانگیری حتی در این گفت‌وگو تلویحا تایید کرده که سردار سلیمانی قرار بوده برای حل برخی مشکلات، میانجی‌گری کند، اما با ترور و شهادت او، این موضوع متوقف شده است. در این مورد در رسانهها تعبیری هم درباره یکی از نامه‌‌های خاتمی، به نقل از رهبر انقلاب منتشر شد، با این مضمون که «نامه خاتمی را دو بار خواندم، نامه نجیبانه نوشته شده بود، اما آقای خاتمی ناآگاهی دارد که باید به او اطلاعات صحیح داده شود.»