سرویس تجسمی هنرآنلاین: «طوبای زرین» نام بخش اصلی جشنواره هنرهای تجسمی فجر است که به شکل رقابتی برگزار می‌شود. هنرمندان سراسر کشور با ارسال آثار خود در شاخه‌های ده‌گانه هنرهای تجسمی، برای شرکت در این مسابقه بزرگ اقدام کردند و پس از بررسی آثار توسط شورای هنری، آثار منتخب برای نمایش در جشنواره معرفی شدند. در این گزارش نگاهی داریم به دو شاخه نقاشی و عکاسی.
شاخه نقاشی بخش "طوبای زرین" سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر میزبان ۸۳ اثر از ۶۴ هنرمند است. بخش نقاشی معمولاً در رویدادها و جشنواره‌های مختلف بیشترین تعداد شرکت‌کننده را دارد، اما در این دوره از جشنواره هنرهای تجسمی فجر رتبه دوم را از نظر تعداد شرکت‌کننده به خود اختصاص داده است. با نگاهی به آثار به نمایش درآمده در موسسه صبا می‌توان نقاشی‌های بسیار متنوعی با رویکردهای مختلف را دید.
در این نمایشگاه به‌ندرت با اثری انتزاعی مواجه بودیم، اما آثار فیگوراتیو و پرداختن به انسان، جایگاه قابل‌توجهی در این مجموعه دارد. علی راشکی قلعه نو از زاهدان اثری را به نمایش گذاشته است که در آن عده‌ای از آدم‌ها در شکل و شمایلی غیر طبیعی دیده می‌شوند. بدن‌های دفرمه شده و صورت‌هایی شبیه اسکلت، همراه با لکه‌های مرکب، افرادی رنجور و ترس‌خورده را نشان می‌دهد که در محیطی خالی از زندگی حضور دارند. علیرضا میرزا رضایی هم افرادی را با تاش‌های قلم، آزادانه و بدون پرداختن به جزییات به تصویر کشیده است، اما این بار به نظر می‌رسد آدم‌ها در محیط راحتی مانند خانه قرار دارند و مشغول گذران وقت هستند. حامد نورایی از زاهدان با ایربراش و پاشیدن قطرات رنگ روی مقوا، فیگوری مبهم از انسان را در پس قاب‌های متعدد به تصویر کشیده است و امیر انصاریان تصویری واقع‌گرایانه از مردی کهن‌سال را با آبرنگ نمایش داده است، درحالی‌که فیگوری از خود نقاش در حال تماشای اثرش نیز در تصویر دیده می‌شود. نگار عباسی‌فر در یک نقاشی فیگوراتیو به بازنمایی عکسی سیاه و سفید و قدیمی پرداخته و محمدرضا فیروزنیا از فیروزکوه تابلوهایی واقع‌گرایانه از زنانی در حال تفکر یا استراحت را ارائه کرده است.
توجه به فضای داخلی خانه یا مناظر شهری و طبیعی هم در آثار مختلف دیده می‌شود. هانیه دوامی از ری، تابلویی واقع‌گرایانه از راه‌پله خانه‌ای را ارائه کرده است که خاکستری‌های رنگی و لکه‌های رنگ نشان‌دهنده قدیمی بودن فضا است. مریم صفری در تابلویی با عنوان «گسل زمان» داخل حیاط جایی مانند یک اداره را به تصویر کشیده است که کمدهای فلزی اسناد و مدارک در آن رها شده‌اند. ندا رضوی جراح هم در تابلوی خودنمایی از یک ساختمان یک طبقه و قدیمی را نقاشی کرده است که احتمالاً در سال‌های آینده اثری از آن باقی نخواهد ماند. فاطمه نمازی از مشهد در تابلویی با عنوان «تخریب» منظره‌ای از شاخه‌های قطع‌شده درختان را به تصویر کشیده است. حامد رفاهتی خناچاهی از رشت با استفاده از لکه‌های رنگی که با کاردک روی بوم قرار گرفته‌اند، منظره‌ای طبیعی را نشان داده است و سامیه بختیار از ایذه در تابلوهای خود اسب‌ها و میش‌ها را با استفاده از فرم‌های هندسی رنگارنگ نمایش داده است. مهدی طوایی حمیدی از کرج با رنگ‌هایی درهم‌رفته، منظره‌ای فراخ را به تصویر کشیده است و علیرضا نیکزاده از مشهد منظره طبیعی بکر و وحشی را با استفاده از لکه‌های ضخیم رنگ به نمایش گذاشته است.
در بعضی از آثار متریال‌های رایج نقاشی به کار نرفته است و هنرمند از مواد و ابزار گوناگون برای خلق اثر خود استفاده کرده است. سارا جولایی بر روی بومی که با استفاده از مواد مختلف دارای بافتی برجسته شده است، سوراخی را ایجاد کرده و با استفاده از سیم‌های تلفن که به رنگ سفید درآمده‌اند، دریچه‌ای در میان کادر گشوده است. بهزاد آقاپور نهر، تابلوی خود را با استفاده از گِل به وجود آورده و روی این سطح گلی با استفاده از قالب‌هایی به ایجاد نقوش تکرارشونده پرداخته است. حسن کارگری آغمیونی از کرج نیز در اثری با عنوان «انتزاع بازیافت» با استفاده از قطعات فلزی و مواد دیگر و کلاژ آن‌ها روی بوم، فرم‌هایی را به وجود آورده است.
بهناز آزادنیا، بهزاد آقاپورنهر، کیانا آقاربی، آمنه اسفندیاری، فاطمه اسکندری جهمانی، علیرضا اصفهانی زاده، سروناز امتیازی، امیر انصاریان، محسن تقی زاده، عاطفه تکرار، سارا جولایی، زهرا حاءری، علیرضا حسینی صدر، عبدالرسول حکیم، عباس خنجر، روزبه دبیری، هانیه دوامی، علی راشکی قلعه نو، ندا رضوی جراح، حامد رفاهتی خناچاهی، پردیس رهبر، سعیده زارعی، ساحل سادات تولایی، بختیار سامه، الیاس ستاری، الهام سلطانمحمدی، صدف سادات سید رضایی، غلامرضا شاملو، فائزه شاهرخی فرد، عبدالرسول شریفی، مهسا شهبازی، سپیده صادقی، سمیه صادقی، مریم صفری، فاطمه طراح، مهدی طوایی حمیدی، مریم عابدی، محبوبه عبادی، نگار عباسی فر، دلارام عسکری زاده جورشری، محمدرضا فیروزنیا، فاطمه فیلی، احمدرضا قائم امیری، مریم قزوینه، ثمین قوچی، سینا گله‌داری، سجاد گمار، مهدی گودینی، سمانه محمدی، مریم مدنی فرد، یعقوب مشفقی فر، حدیثه مظاهری، زهره منتظری، هما منصوری، فاطمه السادات مؤمنی، علیرضا میرزارضایی، ابوالفضل نظری، مریم نظری، فاطمه نمازی، حامد نورائی، علیرضا نیکزاده، حسن کارگری آغمیونی، زهرا کریمی و سمانه کریمی هنرمندان شرکت‌کننده در بخش نقاشی سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر هستند.
شاخه عکاسی بخش "طوبای زرین" سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر میزبان ۶۲ اثر از ۶۰ هنرمند است. در این بخش هنرمندان با تک عکس یا مجموعه عکس‌ها حضور دارند و موضوع‌های مختلف را سوژه کار خود کرده‌اند.
با توجه به شیوع کرونا در یک سال گذشته، بسیاری از عکاسان تلاش کردند با ثبت تصاویری مستند، تأثیرات این بیماری بر زندگی انسان را نشان دهند. در تعدادی از آثار حاضر در جشنواره نیز این رویکرد به چشم می‌آید. محمد رضایی از ساری در عکسی با عنوان "مشایعت" نحوه دفن بیماران کرونایی را نشان داده که همراه با رعایت شدید نکات ایمنی است. احمد صالحی از شاهین‌شهر در عکسی با عنوان «میان سنگرهای آبی» یکی از کارکنان بیمارستان را پوشیده در لباس محافظ سرتاسری، تنها در میان‌پرده‌های پوشاننده تخت‌های بیمارستان نشان می‌دهد و داود ایزدپناه لحظه بازدید پزشکان از بیمار را که در شیشه پنجره منعکس شده است ثبت کرده، درحالی‌که در دوردست چراغ‌های شهر دیده می‌شود.
در سایر تک عکس‌ها نیز شاهد نگاه‌های مختلف عکاسان هستیم. حامد موقتی مقدم از رشت تصویری از خانه‌هایی با دیوارهای رنگی و انعکاس آن‌ها در آب را ثبت کرده است و امیر بدر عظیمی تماشاگران آثار هنری یک موزه را به تصویر کشیده است. وحید مؤمن زاده خولنجانی از اصفهان، اسب سفیدی را تنها درون اسطبل نشان داده و سید میلاد موسوی شاد در عکسی مونتاژ شده با عنوان «اسکیزوفرنی» سر یک ماهی را بر بدن زنی قرار داده است. علی احمدی از اراک تصویری طبیعی از یک خیابان را ثبت کرده است، درحالی‌که در روزی برفی یک زن با چتر در حال گذر از خیابان است و بر روی دیوار پشت سر او نیز تصویری از چترهای رنگارنگ دیده می‌شود. سید محمود حسینی در یک قاب تصویری از آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو را نشان داده و تلاش آتش‌نشانان در میان دود و آتش را به تصویر کشیده است.
در مجموعه‌های عکس با آثاری مواجه هستیم که پیرامون یک موضوع شکل گرفته‌اند و استیتمنت عکاس را همراه خود دارند. هدایت علیپور از قائم‌شهر در مجموعه‌ای با عنوان «کیفیت بی‌نام» به تصاویر چهره شهیدانی پرداخته است که ۳۰ یا ۴۰ سال پیش با استفاده از شابلون و اسپری بر دیوار شهرها نقش می‌بست. این تصاویر که در گذر زمان رنگ باخته و محو شده‌اند، دیگر قابل شناسایی نیستد، اما هنوز بخشی از تاریخ این سرزمین را زنده نگه می‌دارند.
الهه عبداله‌آبادی از نیشابور، که برگزیده یازدهمین دوره جشنواره نیز بوده است نیز در مجموعه‌ای با عنوان «شهرنوشته‌ها» به نقوش و نوشته‌های روی دیوارها توجه داشته و آن‌ها را به‌عنوان زمینه‌ای برای گرفتن عکس یادگاری در نظر گرفته است. او برخلاف روال معمول ثبت عکس‌های یادگاری در مقابل منظره‌ای زیبا یا زمینه‌ای خالی، آدم‌ها را در مقابل دیوارنوشته‌ها و روی زمینه‌ای شلوغ قرار داده و از آن‌ها عکاسی کرده است تا حل شدن افراد در این آشفتگی را نشان دهد.
پژمان مولایی از اندیمشک برگزیده دوازدهمین دوره جشنواره است که با حضور درون معدن سنگ و نارچ، به ثبت شرایط دشوار زندگی کارگران معدن پرداخته است و عابد جلیلان پوران، برگزیده یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز در مجموعه «جستجو برای نجات» مراحل جست‌وجوی مردم و امدادگران در میان برف، برای یافتن فرهاد کولبر ۱۴ ساله کرد را به تصویر کشیده است.
پویا بیات از زنجان در مجموعه «سایه شوم» به ثبت تصاویری از کسانی پرداخته که به دلیل انفجار مین دچار معلولیت شده‌اند و اثرات مخرب جنگ را که تا سال‌ها پس از پایان آن همچنان قربانی می‌گیرد، به نمایش گذاشته است. سودابه شایگان نیز در مجموعه «گیرنده ضعیف» به مسئله وفور اخبار ناراحت‌کننده در انواع رسانه‌ها پرداخته است، اما با ارائه عکس‌هایی پر از نویز و ناواضح، این مسئله را بیان می‌کند که هیچ تصویر و خبری نمی‌تواند درد و رنج واقعی را نشان دهد و تماشاگران هیچ‌گاه قدرت درک عمق فاجعه را ندارند.
اسحاق آقایی، علی احمدی، سید محمود اریب، فائق اشترابه، داود ایزدپناه، امیر بدرعظیمی، بهرام بیات، یحیی پاریاو، سید محسن پیروی نژاد، احمد تاجی، پوریا ترابی، مریم توکلی، احسان چراغی، سالار چرمی، سید محمود حسینی، فرناز دمنابی، حسن دهقاندوست، محمد رضایی، میلاد رضایی، سعید رنجبر دهبنه، زهرا شاه محمدی، علی شهسواری، احمد صالحی، محمدرضا صالحی، محمد حسن صلواتی، ایمان صمدی ارونقی، هه ژار ظاهری، امیر مسعود عربشاهی، قاسم فتحی، اکبر قاسم پور، سیده الهه قاسمی، نوید محمدی ترازک، علیرضا معصومی، شبنم ملکی، سید میلاد موسوی شاد، حامد موقتی مقدم، وحید مؤمن زاده خولنجانی، سید علی میرعمادی، امیرمهدی نجفلو شهپر، امیر علی نواده شهلا، مرتضی نورمحمدی، سپهر نویدفرد، بابک کنعانی، محمدرضا آقایی، مهدی بلوریان، پویا بیات، عارف تفرجی فر، عابد جلیل پوران، ثنا حسینی، عبداله حیدری، سودابه شایگان، اکبر ظاهری، الهه عبداله آبادی، هدایت علیپور، مرضیه قاضی زاده، پرستو قهرمانی فرد، پژمان مولایی، سید علی میرعمادی، محسن کابلی، عرفان کوچاری و غلامرضا یزدانی شرکت‌کنندگان بخش عکس جشنواره هستند.
سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر تا ۳۰ بهمن‌ماه در موسسه صبا برپاست.