گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو؛ ديپلماسي اقتصادي مفهومي است كه به تدريج فعاليت اصلي روابط خارجي اكثر كشورها را تغییر مي دهد و بسياري از دولت ها از دستگاه هايي كه با فراسوي مرزها ارتباط دارند مي خواهند كه هر چه مي توانند روند صادرات ارز آور برای کشور را تقویت کنند. این روندی عادی برای کشورهایی است که در تحریم نیستند اما در خصوص ایران که در یک جنگ اقتصادی با دشمنان قوی قرار دارد، صد البته بیشتر به این مفهوم نیاز داریم.

در جنگ اقتصادي هر چه بيشتر بر صادرات كالاها و خدمات با ارزش افزوده بالاتر از كشور بيفزاييم خدمت بيشتری به كشور كرده ايم. طبعا این مهم نیازمند همکاری همه بخش های گوناگون کشور با یکدیگر است اما آنچه به فعالیت رسانه ای باز می گردد معرفی توانمندی های اقتصاد تولیدی کشور است که شبکه های برون مرزی صداوسیما می توانند انجام دهند. در حقیقت این قابلیت های بالقوه و البته کامل در این رسانه ها وجود دارد که ویژگی های موفق بخش های زاینده اقتصاد ایران را به نمایش بگذارند.

ایران علی رغم تحریم های غرب، دارای توانایی بالایی برای صادرات خدمات فنی و مهندسی، محصولات شیمیایی و شوینده، مصالح ساختمانی (از فولاد، سیمان تا شیرآلات، کاشی و سرامیک، و...)، محصولات معدنی، فراورده های کشاورزی و صنایع غذایی، لوازم خانگی و بسیاری از موارد دیگر است.

بخش تبادلات بانکی و یا استفاده از انواع معاملات غیر دلاری به فعالیت بخش دیپلماسی اقتصادی کشور باز می گردد که حرکتی بین سازمانی است و بخش عمده آن با سازمان های اقتصادی مانند بانک مرکزی، رایزن های سازمان توسعه تجارت و بخش های سياسي مانند وزارت خارجه مربوط است، اما يك بخش مهم كار معرفي و شناساندن توانمندي هاست. در همه تلويزيون هاي فراملي حتي شبكه هاي خبري جهان به بخش هاي اقتصادي و معرفي كالا و خدمات معطوف مي شود و براي مثال محصولاتي مانند موبايل و خودرو كره اي و اروپايي حتي در شبكه هاي عربستان و امارات نيز تبليغ مي شود.

خوشبختانه شبکه پرس تی وی با برنامه ((بازار)) توانست پیشگام کمک به اقتصاد کشور باشد و معرفی شرکت های تولیدی به ویژه در بخش صنعت و معدن را در دستور کار قرار داده است. معرفی این توانایی ها می تواند هم در بهبود آبروی کشور ما در خارج مفید باشد هم زمینه ای را برای رشد اقتصاد تولیدی فراهم آورد. موفقيت اين برنامه زمينه ساز حركت مشابه در ساير شبكه هاي برون مرزي ايران خواهد بود.

صد البته رسانه در ديپلماسي عمومي بايد فعاليت داشته باشد و آن بخش از اقتصاد را كه به عموم جوامع هدف بازمي گردد، وظيفه ذاتي خود بداند. اين حركتي بسيار خوب است كه توانايي هاي توليدي كشور با فعاليت هاي فرهنگي در يك رسانه برون مرزي پيوند زده شود اما تازه ابتداي يك راه طولاني است. روند هاي مشابهي در ساير شبكه هاي فراملي ديگر كشورها انجام شده و تركيه نمونه بسيار غليظ آن براي تبليغ كالاهاي صرفا تركيه است.

اقدامي كه پرس تي وي با برنامه «بازار» انجام مي دهد گام مهمي است تا كالا و خدمات با كيفيت عالي ولي مازاد بر نياز مصرف كنندگان ايراني به كشورهاي ديگر معرفي شود.

براي مثال صنعت كاشي و سراميك ايران تا قبل از تحريم هاي امريكا رتبه چهارم دنيا را در اختيار داشت ولی بعد آن در رتبه هاي هفتم تا نهم در نوسان است. این در حالیست که طراحی تولید این محصول در کشور برای هدف صادراتی بوده و بازار داخلی همواره برای این محصول اشباع خواهد بود درنتیجه اگر صادرات آن به صورت قوی انجام نشود از چنین ظرفیت بالایی نمی توان به صورت مطلوب سود برد. طبعا چنین صنعتی دارای رقبایی مانند چین، اروپا و ترکیه است از این رو اگر با دیپلماسی اقتصادی مورد حمایت قرار گیرد، می تواند با استفاده از روابط اقتصادی میان کشورها به شرایط قبل نزدیک شود.

همین مسئله برای بسیاری از کالاهای دیگر مانند صنایع غذایی، مقاطع فولادی و لوازم منزل نیز قابلیت تعمیم دارد. در حال حاضر بیشتر صادرات ایران به کشورهای همسایه اش مانند عراق انجام می شود و استفاده از رسانه های دوربرد مانند پرس تی وی برای شناساندن این محصولات به مصرف کنندگان دیگر کشورها می تواند دایره صادراتی چنین کالاهایی را افزایش دهد.

همانگونه که ارتباط میان صنعت و دانشگاه می تواند تضمین کننده تحقیق و توسعه هر واحد صنعتی بزرگ محسوب شود، همکاری میان رسانه های برون مرزی با عرضه کنندگان در بازارهای صادراتی نیز عامل مهمی برای قانع کردن خریداران و حفظ و تثبیت آن بازارها خواهد بود.

چنین روندی وقتی به محصولاتی با فناوری برتر مانند نانوتکنولوژی می رسد، یادآور توان علمی کشور هم خواهد بود و جایگاه آن را در مقایسه با کشورهای منطقه نشان می دهد. از این رو فعالیت رسانه در زمینه معرفی توانایی های صنعتی و خدماتی غیردولتی در جهان توسط پرس تی وی نوعی دیپلماسی عمومی هم محسوب می شود. در جهانی که در تسخیر ارتباطات قرار دارد، نمی توان جزیره ای عمل کردن و دوری از رسانه را پذیرفت.

از طرف دیگر پیوند خوردن رسانه و اقتصاد زمینه بسیار خوبی است تا هر یک توانايي هاي ديگر را هم افزايي كند و تاثيرگذاري هر دو را در عرصه های فراملی افزایش دهد . نه تنها تولید برنامه بازار اقدام درستی بود، بلکه در سایر شبکه ها به ویژه کانال های شبکه سحر نیز بهتر است این روند تکرار و تکثیر شود.