وزیر نفت روز گذشته یکی از کلیدی‌ترین سخنرانی‌های 8 سال اخیر را در آیین افتتاح بیست‌وپنجمین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران داشت. از سست شدن تحریم‌های امریکا و افزایش صادرات نفت و بازگشت ارز حاصل از آن خبر داد و یک نقشه راه برای آینده صنعت ترسیم کرد که شاید مهمترین محور آن را بتوان تقویت حضور بخش خصوصی داخلی و شرکت‌های دانش بنیان در صنعت و بهینه‌سازی مصرف در کنار توسعه دانست.
در این رابطه بیژن زنگنه با اشاره به شعار «نفت ملی، کالا و خدمات ایرانی» بیان کرد: شعار نمایشگاه امسال هوشمندانه است. امسال در آستانه هفتادمین سالروز ملی شدن صنعت نفت هستیم و این ملی شدن جز با تکمیل توانمندی در ارکان اقتدار این صنعت تکمیل نمی‌شود. در این نمایشگاه درخصوص حمایت جدی از شرکت‌های دانش‌بنیان و تکیه بر آنها برای توسعه صنعت نفت بسیار تلاش شده است. مهم‌ترین رکن برای تقویت فناوری و بومی کردن فناوری ملی، شرکت‌های پیمانکار عمومی (GC) است، ‌اکنون شرکت‌های اکتشاف و تولید (E&P) را هم اضافه می‌کنم که اگر این شرکت‌ها فعال شوند و کار کنند، همه زیردست‌های آنها هم فعال می‌شوند.
وزیر نفت با اشاره به سیاست‌های وزارت نفت برای حمایت از تولید کالاها و خدمات مهندسی مورد نیاز صنعت نفت، اظهار کرد: این شرکت‌ها محرک و مولد تقاضا هستند. مهم‌ترین عاملی که صنعت و شاخه‌های مختلف تولید داخلی نفت و کالاها و تجهیزات مورد نیاز را فعال می‌کند، تقاضاست. این شرکت‌ها می‌توانند مولد ده‌ها هزار میلیارد کالا و خدمات در شاخه‌های مختلفی که شما کار می‌کنید باشند، هم می‌توانند تأمین مالی کنند و هم این پروژه‌ها را می‌توانند بگیرند و میان پیمانکاران تقسیم کنند و نظارت و مدیریت کلان در اجرا دارند و بازگشت پولشان نیز تا حدودی تضمین شده است. این شرکت‌ها به معنای واقعی از دانش‌بنیان‌ها هستند، زیرا ‌دانش‌بنیان، شرکتی است که تکیه اصلی آن بر دانش فنی و توانایی مدیریتی و راهبری است.
ابتکار برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها
وزیر نفت می‌گوید«بیش از یک سال است که از دانش‌بنیان‌ها حمایت و این روند را دنبال می‌کنیم و امروز بخشی از ثمره آن واضح و نقشه راه آن خیلی مشخص تدوین می‌شود. نشانه آن ایجاد پارک فناوری نفت و گاز ری در زمینی به وسعت ۲۵ هکتار در نزدیک پالایشگاه تهران است و همه کارهایش انجام و تصویب شده و رئیس آن هم تعیین شده و فعال است.»
وزیر نفت با اشاره به اینکه با ایجاد این پارک، ارتباط و بابی جدید و دوطرفه با دانش‌بنیان‌ها از جمله استارتاپ‌ها باز می‌شود، تصریح کرد: امیدواریم که نه‌تنها در تهران، بلکه در کشور این پارک بتواند ایفای نقش کند، زیرا ما در حال همکاری با دانشگاه‌های تهران، شریف، امیرکبیر، علم و صنعت، صنعتی اصفهان، چمران، صنعت نفت و پژوهشگاه صنعت نفت برای احداث مراکز نوآوری یا کارخانه‌های نوآوری با هدف ارتقای فناوری هستیم و اگر امکان آن در محل‌های دیگر نیز وجود داشته باشد، حمایت خواهیم کرد و این همان هدفی است که مقام معظم رهبری بر آن تأکید دارند.
زنگنه به تأسیس صندوق پژوهش و فناوری نفت اشاره و تصریح کرد: این صندوق بسیار مهم است و می‌تواند بسیاری از ضمانت‌ها را به شرکت‌ها بدهد و حمایت‌های مالی کند.
وی گفت: امسال در لایحه بودجه ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای پرداخت از منابع داخلی شرکت‌های تابع نفت به‌منظور کمک به سرمایه‌گذاری شرکت‌های خطرپذیر، حمایت از ساخت داخل و طرح‌های توسعه‌ای اشتغال‌آفرین، تولید بار نخست و کمک‌های بلاعوض و وجوه اداره‌ شده و تسهیلات ارزی پیشنهاد کردیم که امیدواریم در مجلس شورای اسلامی تصویب شود. البته شاید این ۸۰۰ میلیارد تومان هفت تا هشت برابر بتواند آثار مالی داشته باشد. زنگنه با اشاره به کمک برای ایجاد شتاب‌دهنده‌ها با هدف توسعه استارتاپ‌ها اظهار کرد: برای استقرار استارتاپ‌ها در مراکز فناوری در پارک‌های نوآوری و در پارک ری، امکانات لازم داریم و دعوت می‌کنیم شرکت‌های دانش‌بنیان در این پارک فناوری نفت و گاز ری مستقر شوند. وی افزود: بیش از ۲۰۰ موضوع فناورانه از کالا و خدمات در بخش بالادستی نفت برای واگذاری به شرکت‌های دانش‌بنیان تعریف و مشخص شده است.
بهره‌مندی از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها در دو طرح مهم
وزیر نفت با تأکید بر ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و شتاب‌دهنده‌ها در صنعت نفت گفت: به این منظور، برای استفاده از این ظرفیت در دو طرح مهم برنامه‌ریزی کرده‌ایم. یکی طرح احیای چاه‌های کم بازده است که برای آن ۵۰۰ میلیون دلار اعتبار پیش‌بینی شده و دیگری بحث بهینه‌سازی مصرف سوخت که شتاب‌دهنده‌ها در این زمینه هم می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشند.
وی به برنامه تضمین خرید از محل صندوق پژوهش و فناوری نفت هم به‌عنوان دیگر برنامه برای حمایت از سازندگان ایرانی اشاره کرد و افزود: اتفاق مهم دیگری که افتاده، صدور گواهی کیفیت برای نخستین بار توسط یک مرجع ایرانی تأیید شده از سوی سازمان استاندارد است.
وزیر نفت با تأکید بر اهمیت مباحث بهینه‌سازی مصرف انرژی، محیط زیست و حمایت از ساخت داخل با تمرکز بر کالاهای اساسی مورد نیاز صنعت نفت، گفت: در همین زمینه ساخت فناورانه تجهیزات راهبردی و اولویت‌دار صنعت نفت را در ۱۰ گروه کالایی دنبال کرده‌ایم که در بخش‌هایی بسیار خوب پیش رفته و در بخش‌هایی هنوز کارهای زیادی باقی ‌مانده است.
زنگنه یکی از دستاوردهای اصلی اجرای قراردادهای نگهداشت و افزایش توان تولید را افزایش تقاضا برای تجهیزات ایرانی خواند و گفت: زمانی بود که به‌طور مثال کارخانه لوله‌سازی اسفراین برای ۲۰ هزار تن تقاضا به ما مراجعه می‌کرد، اما الان ظرفیت این کارخانه پر است و ما به ظرفیت‌های بیشتر نیاز داریم. این نشان می‌دهد ظرفیت‌های موجود برای ساخت لوله‌های بدون درز کافی نیست یا در زمینه لوله‌های CRA نیز همچنان ضعف داریم. وی به ساخت لوله نیس مورد نیاز در خط لوله گوره جاسک برای نخستین بار در کشور اشاره کرد و گفت: قراردادهای ساخت دیگر تجهیزات و تأسیسات مانند اسکیدمانتد، دکل حفاری و... نیز در حال پیشروی است.
لزوم برندسازی و صادرات پس از ساخت
وزیر نفت درباره ساخت ماشین‌های دوار، کمپرسورها، توربین‌ها، الکتروموتورها و پمپ‌ها نیز به سفارش پمپ‌های مورد نیاز طرح گوره جاسک به سه پمپ‌ساز ایرانی اشاره کرد و گفت: نخستین پمپ‌های ساخته شده از سوی این شرکت‌ها تا پایان سال تحویل طرح می‌شود. زنگنه از امضای قرارداد برای ساخت تعدادی توربوکمپرسور ۱۶ مگاواتی و همچنین سفارش ساخت کمپرسورهایی برای فشارافزایی در پارس جنوبی به مجموعه OTC خبر داد و افزود: نظامی که برای بهره‌برداری و تعمیرات سیستم‌های ماشین‌های دوار ابلاغ شده سبب تقویت ساخت داخل می‌شود و باید از این دستورالعمل تبعیت کرد که به نفع اقتصاد ملی است. وی یادآور شد: البته به این قانع نیستم که شرکت‌های ایرانی تنها کالایی را بسازند، بلکه باید برند ایجاد و با صادرات محصولات‌شان برای مردم ارزش‌آفرینی کنند.