نزديك به يك ماه از آغاز حملات هوايي عربستان سعودي به يمن مي‌گذرد و حالا پس از ويران شدن كامل اين كشور، كم‌كم صداهايي از طرف‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي شنيده مي‌شود كه نشان‌دهنده نزديك شدن ناظران به اجماع درباره بازگشت به مذاكره و راه‌حل سياسي در يمن است. تركيه و پاكستان از يك سو مدعي‌اند كه تحركات ديپلماتيك خود براي بازگرداندن طرف‌هاي جنگ يمن به ميز مذاكره را آغاز كرده‌اند و از سوي ديگر
بان كي‌مون، دبيركل سازمان ملل نيز پس از يك ماه درخواست پايان جنگ را مطرح كرده است.
اما ظاهرا با وجود همه تحليل‌هايي كه درباره خطرات ناشي از اعزام نيروي زميني عربستان به يمن وجود دارد، برخي نشانه‌ها از عزم رياض براي تدارك زمينه‌ها براي كشاندن جنگ به زمين حكايت دارد.
طرح‌هاي مذاكره
قبلا در برخي رسانه‌ها گزارش‌هايي مبني بر وجود طرح‌هاي ايراني، تركي براي آتش بس و توافق سياسي منتشر شده بود. اما حالا منابع عربي از جمله الشرق الاوسط عربستان، از وجود يك طرح يمني براي پايان جنگ در اين كشور خبر مي‌دهند. به گزارش اين منبع عربي اين طرح از سوي علي عبدالله صالح، رييس‌جمهور قبلي يمن طرح شده است. علي عبدالله صالح كسي است كه پس از اعتراض‌هاي يمن در سال 2011 به پشتوانه طرح عربستان از قدرت بركنار شد و جاي خود را به عبدربه منصور هادي، معاون خود داد. اكنون نيز صالح با حوثي‌ها در يك جبهه عليه نيروهاي هادي و ائتلاف عربي مي‌جنگند. الشرق‌الاوسط گزارش مي‌دهد كه يك منبع كه خواستار مخفي ماندن نامش شده است، گفته است كه صالح ابوبكر قربي، وزير خارجه سابق يمن را در يك ماموريت خارجي به كشورهاي عربي اعزام كرده است. وي حامل پيش‌نويس ابتكار صلح صالح براي پايان جنگ در يمن بوده است. اما ظاهرا اين طرح توفيقي نداشته است.
هر چند بر اساس طرح صالح، حوثي‌ها بايد به ترك عدن، خروج از نهادهاي دولتي و تحويل سلاح‌ها به ارتش متعهد مي‌شدند. البته ناگفته پيداست كه احتمالا اين طرح يا اصلا وجود خارجي ندارد و تنها از سوي منابع سعودي براي ايجاد شكاف بين حوثي‌ها و نيروهاي صالح منتشر شده است يا اينكه در هر صورت به دليل اصرار حوثي‌ها بر حفظ تسليحات نظامي خود، توفيقي نمي‌توانست داشته باشد.
رايزني رياض با اسلام‌آباد
با وجود آنكه پارلمان پاكستان با پيوستن اين كشور به ائتلاف ضد يمن به رهبري عربستان مخالفت كرده اما خبرگزاري‌ها از سفر گروهي از وزيران عربستاني به اسلام‌آباد براي مذاكره در اين رابطه خبر داده‌اند. شينهوا در خبري در اين باره اشاره‌اي به نام وزيراني كه عربستان آنها را مامور كرده با مقامات پاكستاني مذاكره كنند نكرده است اما گزارش مي‌دهد سخنگوي اين هيات عربستاني پس از ورود به اسلام‌آباد اعلام كرد كه رياض انتظار دارد پاكستان بهترين عملكرد خود را در اين رابطه نشان دهد.
لازم به ذكر است هفته گذشته وزير دفاع پاكستان اعلام كرد كه عربستان خواستار اعزام ناوها، جنگنده‌ها و نيروهاي ارتش پاكستان براي شركت در حملات يمن شده است اما پارلمان پاكستان پس از چند روز بحث در مورد اين درخواست، به اتفاق آرا با آن مخالفت كرد. گفته مي‌شود در ارتش پاكستان يك اختلاف عميق درباره همكاري نظامي با عربستان در جنگ يمن وجود دارد. برخي نيز از اختلاف بين ارتش و دولت اسلام‌آباد سخن مي‌گويند. ضمن اينكه برخي ناظران بر اين باورند كه اگر چه جمعيت 50 ميليون شيعي پاكستان در برابر جمعيت 130 ميليوني سني اين كشور در اقليت قرار دارند اما بخش قابل توجهي را تشكيل مي‌دهند و مشاركت پاكستان در حمله به يك گروه شيعي در يمن مي‌تواند پيامدهاي داخلي براي اين كشور داشته باشد.
پاسخ اسلام‌آباد
چودري نثار علي خان، وزير كشور پاكستان اظهارات تهديدآميز انور قرقاش، وزير مشاور در امور خارجه امارات عليه اسلام‌آباد را برخلاف قواعد ديپلماتيك دانست. وزير مشاور در امور خارجه امارات گفته بود اسلام‌آباد براي خودداري از ورود به جنگ در يمن بهاي سنگيني مي‌پردازد.
درخواست بان كي‌مون
دبيركل سازمان ملل با بيان اينكه تجاوز عربستان به يمن بيش از 600 كشته و 6000 زخمي برجاي گذاشته است خواهان توقف عمليات نظامي در سريع‌ترين زمان ممكن و آغاز مذاكرات و از سرگيري روند مسالمت‌آميز در اين كشور شد. به گزارش الجزيره،
بان كي‌مون، دبيركل سازمان ملل در كنفرانس خبري مشترك با عبدالله بن ناصر بن خليفه آل ثاني، نخست وزير و وزير كشور قطر گفت، بحران داخلي در يمن نبايد وخيم شده و به بحراني تبديل شود كه منطقه را در بر بگيرد. ما نيازمند اين امر هستيم كه آتش درگيري‌ها را خاموش ساخته و به ميز مذاكرات برگرديم. وي عنوان كرد: مذاكراتي كه سازمان ملل بر آن نظارت دارد بهترين فرصت براي جلوگيري از ادامه اين درگيري‌ها است و ما خواهان تمركز بر تلاش‌هاي جمال بن عمر، فرستاده سازمان ملل به يمن هستيم. بان كي‌مون همچنين اعتراض شديد خود را نسبت به تلاش حوثي‌ها براي تحت كنترل گرفتن يمن نشان داده و نگراني شديد خود را نيز نسبت به افزايش قربانيان غيرنظامي و تخريب زيرساخت‌هاي اصلي در اين كشور ابراز كرد.
گزينه سياسي
ملك عبدالله دوم، پادشاه اردن طي سخناني در حالي كه مي‌گفت: مشاركت اردن در ائتلاف عربي در يمن بنا به درخواست رسمي و قانوني صورت گرفته است، افزود: تنها راه‌حل بحران كنوني يمن راه‌حل سياسي است كه همه تشكل‌هاي يمني بر سر آن توافق داشته باشند و به واسطه آن وحدت و ثبات يمن حفظ شود.
∎