نتایج دیپلماسی ایرانی و تبعات دیپلماسی عربی برای پاکستان
اسلام آباد – 'وزیر مشاور در امور خارجی امارات متحده عربی باید برای یاد گرفتن آداب سخن گفتن به ویژه با ملت پاکستان، دوباره به مدرسه برگردد.' این جمله آغازین سرمقاله روز دوشنبه روزنامه دیلی تایمز پاکستان با عنوان 'تهدید غیرقابل قبول' است.
'انور محمد قرقاش' روز شنبه گذشته در مصاحبه ای، از تصمیم قاطع پارلمان پاکستان درباره مساله یمن مبنی بر ضرورت اتخاذ موضع بیطرفی از سوی اسلام آباد و وارد نشدن به جنگ یمن، به شدت انتقاد کرد و با مبهم، غیرقابل انتظار و خطرناک خواندن این قطعنامه، مدعی شده است که پاکستان هزینه سنگینی را بابت اتخاذ موضع مبهم در قبال این مساله خواهد پرداخت.
این سرمقاله اظهارات تهدیدآمیز 'انور محمد قرقاش' را مداخله دیپلماتیک در امور داخلی پاکستان توصیف کرده و آورده است: این دیپلمات اماراتی حتی سعی نکرد اظهارات تهدید آمیز و غیرقابل قبول خود را کمی با ملایمت و در لفافه بیان کند.
کشورهای عربی حوزه خلیج فارس که مدعی هم پیمانی و روابطی دوستانه با پاکستان هستند، تنها به خاطر یک قطعنامه پارلمان پاکستان، اظهارات تهدیدآمیز علیه این کشور مطرح کردند؛ قطعنامه ای که به دلیل لحاظ کردن منافع ملی پاکستان و جهان اسلام، مورد استقبال اکثریت قاطع مردم، شخصیت ها و کارشناسان این کشور قرار گرفته است.
در مقایسه ای ساده و کوتاه بین اظهاراتی که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سفر اخیر خود به اسلام آباد درباه مسایل یمن مطرح کرد، با اظهارات دیپلمات های عربی، به راحتی می توان به فاصله میان هنر و صداقت دیپلماسی ایرانی و نفاق و بی ثباتی دیپلماسی برخی اعراب به ویژه در قبال پاکستان و منطقه پی برد.
اظهارات منطقی ظریف برای حل مساله یمن شامل ضرورت آتش بس، ارسال کمک های انسان دوستانه، کمک به ایجاد فضای گفت و گو میان گروه های یمنی و تشکیل دولت فراگیر در این کشور، جایی برای اعتراض مقامات پاکستانی نگذاشت و مصداق حقیقی این ضرب المثل معروف بود که 'حرف حساب جواب ندارد'.
پاسخ های منطقی همراه با لبخند و خوشرویی، دقت و ظرافت ظریف به خبرنگاران رسانه های پاکستانی و خارجی که در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با سرتاج عزیز همتای پاکستانی وی مطرح شد، کاملا قانع کننده بود به گونه ای که این سخنان ظریف بود که فردای روز کنفرانس مطبوعاتی، بیش از هر موضوع دیگر مورد توجه رسانه های پاکستان قرار گرفت و تیتر یک مطبوعات و رسانه های این کشور شد.
اکنون، کارشناسان اذعان دارند که بسیاری از مفاد ذکر شده در قطعنامه پارلمان پاکستان از جلمه ضرورت توقف جنگ در یمن، ارسال کمک های انسان دوستانه، تسهیل گفت و گو میان گروه های یمنی و ضرورت مداخله نکردن پاکستان در این جنگ، همان مطالبی بود که ظریف بر آنها تاکید داشت. لذا قطعنامه پارلمان پاکستان را می توان تا حدود زیادی منطبق بر دیپلماسی منطقی ایران دانست؛ دیپلماسی که همواره مبتنی بر صلح و تنش زدایی، تقویت امنیت و ثبات در منطقه و تقویت وحدت در جهان اسلام استوار بوده و هست.
براساس سرمقاله دیلی تایمز، اگرچه وزارت امور خارجه پاکستان حاضر به اتخاذ موضع مشخص درقبال اظهارات تهدید آمیز مقام عالی اماراتی علیه اسلام آباد نشد در واقع موضع 'سکوت دیپلماتیک' اتخاذ کرد، اما چودری نثار علی خان وزیر کشور پاکستان در پاسخ به این دیپلمات عالی امارات، اظهارات وی را کنایه آمیز، غیرقابل قبول و نقض عرف دپیلماتیک دانست. قطعا هیچ کشوری چنین لحن توهین آمیزی را برنمی تابد.
البته ساعاتی پس از این اظهارات وزیر کشور، خانم تسنیم اسلم سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در مصاحبه با یکی از رسانه ها اعلام کرد که وزیر کشور عضوی از حکومت است و اظهارات او، اظهارات رسمی و موضع رسمی دولت پاکستان است.
این سرمقاله به نقل از تحلیل گران آگاه به مسایل خاورمیانه نوشته است: تحلیل گران و کارشناسان هشدار داده اند که هرگونه دخالت خارجی درجنگ یمن باعث خواهد شد تا آتش بحران یمن دامن عربستان را نیز بگیرد . اما موضوع مهمی که در حملات عربستان به یمن مغفول مانده و توجه کافی به آن نمی شود، حمایت گسترده آمریکا از این حملات است و این حمایت به حدی مستقیم و آشکار است که آمریکا به صراحت به سوخت رسانی هوایی به جنگنده های عربستان برای تقویت بمباران یمن اذعان کرده است.
این سرمقاله با قدردانی از اقدام پارلمان پاکستان در تصویب قطعنامه و مخالف با ورود این کشور به جنگ یمن، نوشته است: درصورتی که پاکستان به حمله عربستان به یمن ملحق می شد، این دخالت می توانست عواقب ناخوشایندی برای مردم و دولت پاکستان به همراه داشته باشد ضمن اینکه می توانست نارضایتی ایران را به عنوان یک کشور مهم منطقه و همسایه کلیدی پاکستان به دنبال داشته باشد.
در پایان این سرمقاله آمده است: پاکستان باید از اشتباهات گذشته و دخالت در جنگ های خارجی درس بگیرد و بجای توجه به مسایل خارجی، توجه و تلاش خود را برای حل مسایل داخلی این کشور متمرکز کند.
بسیاری از سیاستمداران و شخصیت های برجسته پاکستان از جمله پرویز مشرف و آصف علی زرداری روسای جمهوری این کشور و نیز شناخته شده ترین چهرهای سیاسی مخالف دولت از جمله عمران خان رهبر حزب تحریک انصاف به دولت کنونی پاکستان توصیه کرده اند کشور را درگیر جنگ یمن نکند. این شخصیت ها از قطعنامه اخیر پارلمان استقبال کرده اند.
عربستان از پاکستان خواسته است تا ظرفیت نیروی هوایی، دریایی و زمینی ارتش خود را برای حمله به یمن، در اختیار ریاض قرار دهد.
قطعنامه پارلمان پاکستان که در آن بر ضرورت توقف جنگ یمن، اتخاذ موضع بیطرفانه از سوی پاکستان، ارسال کمک های انسان دوستانه به یمن و انجام گفت و گو میان گروه های یمنی تاکید شده است، روز جمعه گذشته و تنها کمتر از یک روز بعد از سفر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به اسلام آباد و رایزنی های وی با مقامات عالی پاکستان تصویب شد.
در این قطعنامه، هیچ توجهی به درخواست عربستان سعودی از پاکستان برای پیوستن به حمله به یمن نشده است که این حاکی از مخالفت پارلمان با ورود پاکستان به این جنگ است. در طول جلسات رسیدگی به مساله یمن، بسیاری از نمایندگان ارشد و چهره های سرشناس پاکستان به صراحت با مشارکت کشورشان در جنگ یمن مخالفت کردند. افکار عمومی پاکستان نیز به شدت مخالف دخالت این کشور در مساله یمن است.
∎