شقایق فرشته
تولید و پخش تله‌تئاتر که دو دهه از برنامه‌های روتین صداوسیما بوده و بینندگان بسیاری نیز به خود جذب کرده بود، بیش از یک دهه است که در کنداکتور تلویزیون، ردی از آن دیده نمی‌شود. دو هفته پیش در اقدامی متعجبانه شبکه چهارسیما اقدام به بازپخش تعدادی تئاتر تلویزیونی کرد که متاسفانه این حرکت با وجود تائید و تمجید بسیاری از هنرمندان در گفت‌وگو با رسانه‌ها به یک باره متوقف شد و ادامه‌دار نبود. حال این سوال مطرح است که چرا مسئولان تلویزیون ملی تا این حد نسبت به تولید تئاتر تلویزیونی که رکن اساسی فرهنگ‌سازی در مملکت است، بی‌توجهی نشان می‌دهند، آن هم در شرایطی که شمار بسیاری از اهالی تئاتر به دلیل تعطیلی سالن‌های نمایش نزدیک به 10 ماه است که بیکار هستند و فضایی به منظور اجرای آثارشان ندارند؟ به گفته بسیاری از هنرمندان مگر همین تله‌تئاتر نبود که بازیگران و کارگردان‌های بسیاری را به سینما و تلویزیون معرفی کرد؟ مگر پخش همین تله‌تئاترها در دهه‌ها 70 و 80 جذب تماشاگران به سمت سالن‌های نمایش را رقم نزد؟ آیا تولید یک تله‌تئاتر که مکتب فرهنگسازی در یک جامعه است، به نسبت تولید برخی از سریال‌ها و برنامه‌هایی که هیچ بار فرهنگی ندارند و حتی بیننده را به خود جذب نمی‌کنند، چه میزان هزینه برای تلویزیون دارد که از آن سر باز می‌زنند؟ ضمن اینکه تولید تله‌تئاتر در شرایطی که جامعه درگیر شیوع ویروس کرونا است، بی‌خطرتر و کم ریسک‌تر است چراکه هم عوامل کمتری دارد و هم از لوکیشن‌های کمتری به منظور تولید آن استفاده می‌شود. آنچه که جای بسی تعجب دارد این موضوع است که چرا مسئولان تلویزیونی هیچ واکنشی نسبت به پیشنهادات اهالی هنر در این خصوص نشان نمی‌دهند. 
به گزارش هنر آنلاین، در ادامه این مطلب گفت‌وگویی با تعدادی از هنرمندان در این خصوص داشته‌ایم و نظرات آن‌ها را جویا شده‌ایم که می‌خوانید:
 تله‌تئاتر می‌تواند حرفه‌ای‌ترین تولید فرهنگی هنری تلویزیون باشد
داریوش مودبیان نویسنده، کارگردان، مترجم و پژوهشگر تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره نبود توجه نسبت به تولید تله‌تئاتر خصوصاً در شرایط کنونی که در پی شیوع ویروس کرونا، سالن‌های نمایش تعطیل است، اظهار کرد: این سوال باید از مدیران پرسیده شود چرا که تا 4- 5 سال گذشته، به شخصه به دنبال تولید تله‌تئاترهایی در صدا و سیما بودم اما درخواست‌هایم مورد قبول قرار نگرفت در صورتی‌که تله‌تئاتر می‌تواند حرفه‌ای‌ترین تولید فرهنگی هنری تلویزیون باشد؛ چراکه در آن از آثار شاخص و عوامل حرفه‌ای استفاده می‌شود.  
مودبیان با بیان اینکه تولید تله‌تئاتر از نظر اقتصادی برای تلویزیون کم هزینه‌تر از تولید دیگر برنامه‌ها و سریال‌هاست، تصریح کرد: در تولید تله‌تئاتر از بازیگران تئاتری استفاده می‌شود که دستمزد کمتری نسبت به بازیگران سریال‌ها دارند ضمن اینکه تله‌تئاتر تک لوکیشن است و از این رو به صرفه‌تر است.
او ضمن اشاره به اینکه از بعد از انقلاب اسلامی حدود 55 اثر تلویزیونی تولید کرده است که بارها پخش شده‌اند، یادآور شد: در صورتی‌که سیاست‌گذاری فرهنگی وجود داشت اکنون در عصر کرونا که تئاتر تعطیل است و خیل عظیمی از هنرمندان آن بیکار هستند باید به افرادی که آثار موفقی داشته‌اند نگاهی شود و از مشورت آن‌ها در این شرایط استفاده شود. اکنون تولید تله‌تئاتر بیشتر از دیگر مجموعه‌ها کمک‌کننده است چراکه ارزان‌تر، سریع‌تر و آسان‌تر است در عین حال که از گستره ادبیات دراماتیک بهره‌مند است.  
 پیشنهاد به مسئولان کمی جنبه شوخی دارد!
منیژه محامدی نویسنده، کارگردان، مترجم و مدرس تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره بازپخش برخی از تله‌تئاترها از طریق شبکه چهار سیما گفت: به اعتقادم این موضوع در شرایط فعلی اتفاق خوبی است. سال‌ها بود که تئاتر در تلویزیون فراموش شده بود در صورتی‌که در این شرایط نامطلوب ترتیبی اتخاذ شود تا تله‌تئاترهای جدیدی تولید شود؛ ضمن اینکه در روحیه بد تماشاگران تئاتری تاثیر مثبتی دارد، زمینه فعالیت برای هنرمندان تئاتر که این روزها زندگی سختی را پشت سر می‌گذارند را فراهم می‌کند. هرچند که پیشنهاد به مسئولان کمی جنبه شوخی دارد چراکه آن‌ها گوش‌ ناشنوایی برای شنیدن حرف‌های هنرمندان دارند و سال‌هاست که ما می‌گوییم و آن‌ها وانمود می‌کنند که نشنیدند.
او تصریح کرد: مگر پیشنهاد و انتقادی هم مانده که هنرمندان در این روزها نداده باشند؟ مسئولان ترجیح می‌دهند سکوت کنند و گفتنی‌ها هم که هزار بار گفته شده اما چه حاصل!     
 از دستگاه عریض و طویل تلویزیون توقع می‌رود که به تئاتر و هنر توجه کنند
بهروز غریب‌پور، نمایشنامه‌نویس و کارگردان درباره بازپخش تله‌تئاترهای قدیمی از شبکه چهار سیما بیان کرد: یکی از وظایف قطعی صداوسیما توجه به تئاتر است و مسبوق به سابقه هم هست. از دوره‌ای که تلویزیون را بخش خصوصی اداره می‌کرد ابتدا یک‌بار در هفته و سپس دو بار در هفته تئاتر حتی ضبط نشده و زنده به روی آنتن می‌رفت و ما سابقه‌اش را داریم.
این استاد نمایش عروسکی عنوان کرد: زمانی‌که عباس جوانمرد سازمان تئاتری تلویزیون را تشکیل داد، پخش تئاتر از تلویزیون روال دائمی پیدا کرد و چقدر هم به مردم کمک کرد. شما تصور کنید که «گاو» و «هالو» به‌عنوان آثار شاخص دراماتیک ما ابتدا در تلویزیون معرفی شدند و بعد تبدیل به فیلم شدند. حتی هنرمندان ما، عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، جعفر والی، رکن‌الدین خسروی، آقای دیلمقانی و خود عباس جوانمرد و بسیاری دیگر از هنرمندان تئاتر به مدد همین برنامه در سراسر کشور شناخته شدند. در حالی‌که همیشه تئاتر این‌طور بوده که یک ظرفیت محدودی دارد و تله‌تئاتر هم برای خانواده تئاتر و هم برای تماشاگران نجات‌بخش است.  بهروز غریب‌پور تأکید کرد: شبکه‌های تلویزیونی مختلف دنیا بلافاصله پس از پاندمی کرونا تله‌تئاترهایشان را پخش کردند. گنجینه‌های خودشان را به روی مخاطبان باز کردند و میلیون‌ها نفر این آثار را دیدند. هم در حوزه موسیقی و هم در حوزه تئاتر این اتفاق افتاد. من نمی‌دانم لجاجت سیمای جمهوری اسلامی با تئاتر چه زمانی به پایان می‌رسد، اما به هر حال پخش تله‌تئاتر در کشور ما نزدیک 60 تا 70 سال سابقه دارد. بنابراین پخش تله‌تئاتر قطعاً از نظر اقتصادی به خانواده تئاتر کمک می‌کند و برای مخاطبینی که عادت داشتند ماهی یک‌دفعه یک تئاتر ببینند هم اتفاق خوبی خواهد بود.  غریب‌پور با تأکید بر این‌که پخش تله‌تئاتر جز کم مشکل‌ترین برنامه‌ها است، افزود: من فکر می‌کنم که تله‌تئاتر از گزارشات تخلفات مالی باشگاه‌های ورزشی، به خصوص باشگاه‌هایی که تیم‌های فوتبال دارند، ضرر و زیانش خیلی کمتر است. آدم وقتی برنامه «فوتبال برتر» را می‌بیند آنقدر که آدم‌ها همدیگر را به دزدی کردن، عقد قراردادهای غیراصولی و پرداخت میلیون‌ها دلار از جیب مردم به مربیان شکست‌خورده خارجی متهم می‌کنند، همه از همدیگر بیزار می‌شوند. وی ادامه داد: من فکر می‌کنم که اندیشه تئاتری یک هزارم این ضررها را که ندارد هیچ، وقتی شما یک اثر هنری را می‌بینید لذت می‌برید. غالباً هیچ نمایشنامه‌ای در دنیا نیست که حاوی یک اندیشه ولو ضعیف هم نباشد. بنابراین  از دستگاه عریض و طویل تلویزیون توقع می‌رود که به تئاتر و هنر توجه کنند. بهروز غریب‌پور در جمع‌بندی سخنان خود گفت: اعتقاد من این است که تله‌تئاتر هم در دوران کرونا و هم پیش و پس از آن یک راه‌حل خوب بوده و مطمئناً راهگشا خواهد بود. من تصور می‌کنم که حرف‌های ما شنیده نمی‌شود و اگر شنیده هم شود با پوزخند از این حرف‌ها عبور می‌کنند. اصلاً اینجا قدرت و نظر کارشناسی کارکردی ندارد.
 با تولید تله‌تئاتر باید جای خالی تئاتر را پر کنیم
هادی مرزبان نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره توجه صدا و سیما به بازپخش تله‌تئاترها در این روزها که تئاتر و فعالیت‌های نمایشی تعطیل است، گفت: طی مصاحبه‌هایی بارها و بارها تاکید داشتم که ما نباید دست روی دست بگذاریم و کاری انجام ندهیم. در این شرایط تماشای تئاتر ممکن است سلامت مردم را به خطر بیندازد اما باید به دنبال راهکاری باشیم و اقدامی انجام دهیم. در همان زمان پیشنهاد دادم که تلویزیون باید وارد ماجرا شود.
مرزبان همچنین عنوان کرد: به اعتقاد من، یا تلویزیون با تئاتر دچار عناد است و یا به دلیل ناآگاهی و شناخت نادرست از این هنر در جریان نیست که تئاتر چه امکاناتی دارد و چگونه می‌تواند مسائل و مشکلات جامعه را از نظر فرهنگی اجتماعی حل کند. تلویزیون باید بداند که هدف از تئاتر، تربیت و اصلاح جامعه است و این رویکرد هنر نمایش در این روزها کارکرد بسیاری دارد.
این کارگردان تئاتر ضمن اشاره به اینکه در بدو مدیریت قادر آشنا در اداره کل هنرهای نمایشی پیشنهاداتی را با او مطرح کردم، اظهار کرد: پیشنهاد من این بود تا با پا در میانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تلویزیون، تئاترها را به صورت تله‌تئاتر پخش کند تا ببیندگان در خانه بتوانند پای تماشای آن بنشینند. 
هادی مرزبان ضمن اشاره به اینکه  ویروس کرونا ممکن است مدت‌‌ها با ما بماند و در صورتی‌که فکر درستی به منظور گذر از این شرایط برای تئاتر و اهالی تئاتر نشود، ممکن است تا 3- 4 سال آینده از این هنر تنها نامی در کتاب‌ها بماند، تصریح کرد: بازپخش تعدادی تله‌تئاتر از تلویزیون اتفاق زیبایی است که این روزها انجام می‌شود، اما کافی نیست. تلویزیون باید آستین‌ها را بالا زده و از هنرمندان به منظور تولید تله‌تئاترهایی دعوت کند. خصوصا در این شب‌ها که مردم در خانه‌ها حبس هستند و در کنار فرهنگسازی نیازمند سرگرمی نیز هستند.
او در ادامه گفت: قرار بر این بوده که تلویزیون دانشگاه باشد و براین اساس باید امروز در این مسیر هزینه کند. تله‌تئاتر تولیدی ارزانی است و با بودجه یک سریال که گاهی از کمترین کیفیت برخورددار است این امکان وجود دارد تا 30 تله تئاتر تولید شود. تلویزیون باید باور داشته باشد که تئاتر چه کارکردهایی در کنار سرگرمی در جامعه دارد. چرا مردم نباید به جای اینکه شب‌ها پای شبکه‌های خارجی بنشینند، تماشاگر تله‌تئاترهای خودمان باشند؟
مرزبان با بیان اینکه با تولید تله‌تئاتر باید جای خالی تئاتر را پر کنیم، یادآور شد: تئاتر دچار معضل شده است و باید به فریاد آن برسیم. بسیاری از هنرمندان تئاتر این روزها با سیلی صورت خورد را سرخ نگاه می‌دارند و گلایه‌ای نمی‌کنند و در صورتی‌که به سمت تولید تله‌تئاتر سوق داده شوند درآمدی در این روزهای سیاه کسب خواهند کرد. در پایان امیدوارم تلویزیون تولید تله تئاترها را آغاز کند.  
ساخت تله‌تئاترها کم هزینه‌تر از سریال‌ها هستند
ایرج راد رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره بازپخش تله‌تئاترهایی که اخیراً از شبکه چهار سیما پخش می‌شود گفت: من خوشحال هستم که بالأخره تلویزیون تصمیم گرفت به‌گونه‌ای تله‌تئاترهایی که قبلاً ضبط کرده بود را مجدد پخش کند.
وی ادامه داد: در طی سال‌های اخیر من بارها از سازمان صداوسیما خواهش کرده‌ام تا در شبکه‌های مختلف تئاتر پخش کند. اگر هر شبکه در طول هر ماه یک تئاتر پخش کند، هم از نظر گسترش و اشاعه تئاتر تأثیرگذار خواهد بود و هم اینکه می‌تواند بسیاری از مشکلات اشتغال‌زایی هنرمندان تئاتر را سر و سامان بدهد ولی متأسفانه این کار را نمی‌کنند.
رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر عنوان کرد: اگر امکاناتی فراهم بیاید که بشود به نوعی برای ضبط کارهای جدید نیز در زمان کرونا اقدام کرد اتفاق خوبی می‌افتد. من امیدوار هستم که کرونا هر چه زودتر شرش را از جهان کم کرده و همچنین پخش تله‌تئاتر بتواند در دل تلویزیون ادامه پیدا کند. امیدوارم این کارها از شبکه‌های دیگر نیز پخش شود تا مردم از طریق صداوسیما بتوانند ارتباط بیشتری با تئاتر بگیرند. ایرج راد در پاسخ به این سوال که چرا در سال‌های قبل این اتفاق در تلویزیون نمی‌افتاد، تصریح کرد: ما در سال‌های گذشته نیز پیگیر بودیم. در زمانی که آقای لاریجانی رئیس سازمان صداوسیما بودند، یادم است با دکتر رفیعی به خدمت ایشان رفتیم و یک گفت‌وگویی با هم انجام دادیم. ایشان در آن جلسه پذیرفتند که شبکه چهار متولی ضبط تئاترهای تلویزیونی باشد و از آن طریق به شبکه‌های دیگر نیز فیلم تئاتر بدهد تا پخش کنند.