به گزارش خبرنگار ایلنا، به موجب ماده ۱۰ قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی، تمامی کارگران ساختمانی بیمه شده باید ۳۵ سال سابقه بیمه داشته باشند که بتوانند با دریافت ۳۰ روز مستمری بازنشسته شوند، این درحالیست که سایر بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی به شرط داشتن حداقل ۳۰ سال پرداخت حق بیمه می‌توانند با دریافت ماهانه ۳۰ روز مستمری بازنشسته شوند.
اگرچه بازنشستگی با سابقه ۳۵ ساله یکی از مشکلات اساسی کارگران ساختمانی است ولی آنها با مشکلاتی دیگر در ارتباط با بیمه خود روبرو هستند. کارگران بیمه شده صنوف دیگر، از مقرری بیمه بیکاری و غرامت دستمزد ایام بیماری برخوردار هستند ولی کارگران ساختمانی از این مولفه‌ها برخوردار نیستند.
یکی دیگر از چالش‌های کارگران ساختمانی، فرصت زمان پرداخت ۳ ماهه حق بیمه قبل از قطع شدن است که با گسترش کرونا و رکود ساخت و ساز در کشور، این مساله بیش از پیش مشکل‌آفرین شده است.
رحیم جاویدان (رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی همدان) و اسعد صالحی (فعال کارگری و عضو هیئت مدیره کانون انجمن‌های اسلامی کارگران ساختمانی استان کرمانشاه) از وضعیت نامساعد کارگران ساختمانی می‌گویند. این دو فعال کارگری بررسی ترمیم وضعیت بیمه کارگران این صنف را مطالبه می‌کنند.
بسیاری از کارگران ساختمانی بیکار هستند
صالحی درباره وضعیت کاری کارگران ساختمانی می‌گوید: وضعیت ساخت و ساز در دولت فعلی با رکود همراه است و به دلیل معیشت کارگران نیز زیر سوال رفته است. متاسفانه کار و معیشت دیگر برای کارگران ساختمانی معنا و مفهومی ندارد و تنها دلخوشی آنها پرداخت وام یک میلیون تومانی از سوی دولت است. کارگرانی که با بحران کار و معیشتی روبرو هستند با وام یک میلیون تومانی چه کاری می‌توانند انجام دهند؟ یک میلیون تومان چه دردی از کارگران درمان می‌کند؟
جاویدان با بیان اینکه آمار دقیقی از وضعیت بیکاری کارگران این صنف در دسترس نیست، توضیح داد: آمار دقیقی درباره بیکاری کارگران ساختمان وجود ندارد ولی مسلم است تعداد زیادی از کارگران در این صنف بیکار شده‌اند. تاخیر در تحویل یک ساختمان، برای سازنده چندان معنا و مفهومی ندارد و در این روزهای کرونایی سازندگان ساخت یک بنا را تعطیل می‌کنند. نه تنها ساخت و ساز تعطیل شده بلکه تخریب و تعمیر جزئی هم از رونق افتاده است.
این فعال کارگری ادامه داد: بسیاری از کارگران ساختمانی به کارهایی مثل تخریب و تعمیرات جزئی مشغول بودند ولی گسترش کرونا و مشکلات اقتصادی، این کارها را نیز تعطیل کرده است. با تمام این تفاسیر، کارگران زیادی بیکار شده‌اند.
سامانه مشکلی به مشکلات کارگران افزوده است
عضو هیئت مدیره کانون انجمن‌های اسلامی کار استان کرمانشاه درباره حق بیمه کارگران ساختمانی توضیح داد: متاسفانه بسیاری از کارگران ساختمانی توانایی پرداخت حق بیمه خود را ندارند. اگرچه ما کارگران برای این بیمه خون دل‌ها خورده‌ایم ولی این بیمه نه تنها مقرری بیمه بیکاری ندارد بلکه دوران بازنشستگی این بیمه نیز بر اساس عرف تامین اجتماعی نیست. کارگران ساختمانی با ۳۰ سال سابقه کاری بازنشسته نمی‌شوند بلکه با ۳۵ سال سابقه بازنشسته می‌شوند.
این فعال کارگری در ادامه داد: سامانه‌ای رفاهی در سال ۹۴ با هدف تسریع بیمه کارگران و صرفه‌جویی در وقت، تاسیس شده ولی این سامانه، مشکلی به مشکلات کارگران اضافه کرده است. کارگران ساختمانی که خواهان بیمه شدن هستند باید از فیلتر انجمن صنفی کارگران ساختمانی عبور کنند. پس از تاییدیه انجمن به کارگزاری‌های تامین اجتماعی معرفی شوند و پس از انجام امور اداری در آنجا، باید به تامین اجتماعی مراجعه کنند و بیمه شوند. هنگامی که کارگری گواهینامه سازمان فنی حرفه‌ای را در دست دارد چه نیازی به تایید انجمن صنفی دارد، مگر انجمن صنفی از یک سازمان کشوری بالاتر است؟ ملاک تامین اجتماعی پروانه اشتغال یعنی مدرک فنی و حرفه‌ای است. طبق قانون کسی که مدرک دارد باید با مراجعه به تامین اجتماعی، بیمه شود.
صالحی توضیح داد: کارگری ساختمانی در شهر بانه، ۱۳ ماه در صف انتظار بیمه بود ولی دچار برق‌گرفتگی شد و جان خود را از دست داد. متاسفانه خانواده او بیمه نیستند و مستمری دریافت نمی‌کنند. از این دست مسائل تا دلتان بخواهد وجود دارد.
وی تشریح کرد: انجمن صنفی در سال گذشته حدود ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار کارگر ساختمانی با بیمه داشت که از این تعداد حدود ۵۳۰ هزار نفر ریزش کردند. کارگران معیشت نامساعدی دارند و تنها دلخوشی آنها مستمری بازنشستگی است، با این وصف می‌خواهیم تنها دلخوشی آنهارا نیز بگیریم.
چرا کارگران ساختمان باید با سابقه ۳۵ سال بازنشسته شوند؟
جاویدان درباره روند بیمه شدن کارگران در همدان می‌گوید: روند بیمه شدن کارگران ساختمانی مثل قبل است.
این فعال کارگری در همدان گفت: مشکل بیمه کارگران ساختمانی این است که آنها از دو مولفه بیمه‌های دیگر محروم هستند. یکی از این مولفه‌ها، غرامت دستمزد ایام بیماری است یعنی اگر کارگری بیمار و در خانه بستری شود مثل کارگران صنوف دیگر دستمزد دریافت نمی‌کند. معضل دوم بیمه کارگران ساختمانی این است که آنها از مقرری بیمه بیکاری محروم هستند.
او ادامه داد: ما فعالان کارگری مشکلی با تامین اجتماعی استان نداریم ولی با سازمان کشوری مشکل داربم. بسیاری از کارگران از بیمه تامین اجتماعی برخوردار نیستند. حدود ۵ هزار کارگر که کارت فنی‌حرفه‌ای خود را گرفته‌اند در صف انتظار بیمه هستند ولی هیچ ظرفیت خالی برای آنها وجود ندارد. اگرچه کارگران ساختمانی باید سختی کار داشته باشند ولی آنها با ۳۵ سال سابقه بازنشسته می‌شوند، آنهم کارگران که در ارتفاع روی داربست مشغول به کار هستند یا جوشکاری می‌کند. بسیاری از کارگران با مشکلات بدنی روبرو می‌شوند حتی زمانی که کمتر از ۳۰ سال کار کرده‌اند، اگر آنها ۳۵ سال کار کنند به طور قطع وضعیت جسمانی نامناسبی خواهند داشت.
تامین اجتماعی درک درستی از وضعیت کارگران ساختمانی ندارد
اگر کارگران ساختمانی موفق به پرداخت حق بیمه خود برای سه ماه نشوند، پرونده آنها باطل و لغو خواهد شد. عضو هیئت مدیره کانون انجمن‌های اسلامی کار استان کرمانشاه درباره این موضوع گفت: متاسفانه تامین اجتماعی، بیکار بودن کارگران و ناتوانی در پرداخت بیمه را درک نمی‌کند و فرصت زمانی سه ماهه در اختیار کارگران قرار می‌دهد. این فرصت زمانی در واقع ضرب‌العجلی برای کارگران است. عملکرد تامین اجتماعی درخصوص کارگران ساختمانی این معنا و مفهوم را دارد که شما کارگران ساختمانی سربار سازمان هستید و شما را نمی‌خواهیم. اینطور به نظر می‌رسد سرنوشت کارگران ساختمانی نیز مثل کارگران قالیبافی خواهد شد، سازمان تامین اجتماعی کارگران قالیباف را رها کرد و آنها به صندوق بیمه روستاییان و عشایر واگذار کرد. به نظر می‌رسد کارگران ساختمانی به سرنوشت قالیبافان دچار شوند.
جاویدان نیز گفت: اگر کارگران بیمه خود را برای سه ماه پرداخت نکنند، بیمه قطع خواهد شد و از طرفی دیگر سهیمه خالی برای آنها وجود ندارد به همین دلیل کارگران با چالش‌های بسیاری روبرو خواهند شد. این قانون به تازگی تصویب شده است و در حال حاضر کارگران همدانی با مشکل روبرو نشده‌اند؛ شاید دوره زمانی سه ماهه، هنوز طی نشده است. متاسفانه بسیاری از کارگران ساختمانی در استان‌های دیگر این مشکل را دارند.
تامین اجتماعی، حداقل‌ها را به کارگران ساختمانی بدهد
رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی همدان در پایان اظهار کرد: بازار پیرو عرضه و تقاضا است، ما نمی‌توانیم درخواست زیادی داشته باشیم چون رکود در بخش ساخت و ساز حاکم است. ما فعالان کارگری از دولت می‌خواهیم به کارگران ساختمانی در این شرایط کمک کنند تا از حداقل‌ها برخوردار باشند. اگر کارمندی در خانه خود بماند، حقوق می‌گیرد ولی اگر کارگری در خانه بماند هیچ دستمزدی دریافت نخواهد کرد، پس در این شرایط تکلیف خانواده آنها چه می‌شود؟ ما از دولت می‌خواهیم تا به کارگران کمک کند.
صالحی نیز در پایان گفت: من حدود سه هفته گذشته، به نهادهای مرتبط رفتهام و برای کارگران ساختمانی بسته معیشتی درخواست کرده‌ام؛ نهادهای بسیاری در کشور با هدف کمک به اقشار فرودست ایجاد شده‌اند و باید در این شرایط بحرانی، به داد کارگران کم درآمد برسند.
با این اوصاف، به نظر می‌رسد طرحی جامع برای حمایت از کارگران ساختمانی در دستور کار مسئولان مربوطه نیست و کارگران در شرایط بحرانی، توانایی تامین نیازهای اولیه زندگی خود را ندارند. اگر امروزه کارگران ساختمانی از حقوقی مثل مقرری بیمه بیکاری یا غرامت ایام بیماری برخوردار بودند؛ شاید می‌توانستند برخی از مشکلات معیشتی خود را حل کنند. در عین حال، بررسی فرصت زمانی سه ماهه برای پرداخت حق بیمه نه تنها عادلانه نیست بلکه موجب نگرانی کارگران شده است.
گزارش: علی خسروجردی
∎