به مناسبت شهادت میرزا کوچک‌خان جنگلی

چند روایت‌ معتبر از سردار جنگل در ادبیات و سینما

میرزا کوچک خان جنگلی‌، رهبر نام آشنای جنبش جنگل یکی از بیشمار دلاوران این مرز و بوم است که شرح حماسه‌آفرینی او نسل به نسل منتقل می‌شود‌. در این سال‌ها آثار هنری زیادی درباره دلاوری‌های او و یارانش تولید شده که بخشی از کتاب‌ها، فیلم‌ها و سریال‌هایی که به روایت ماجرای سردار جنگل می‌پردازند را مرور می‌کنیم.

صاحب‌خبر -

• به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ میرزا کوچک خان جنگلی، رهبر نام آشنای جنبش جنگل یکی از بیشمار دلاوران این مرز و بوم است که شرح حماسه‌آفرینی او نسل به نسل منتقل می‌شود. در این سال‌ها آثار هنری زیادی درباره دلاوری‌های او و یارانش تولید شده که بخشی از کتاب‌ها، فیلم‌ها و سریال‌هایی که به روایت ماجرای سردار جنگل می‌پردازند را مرور می‌کنیم.
  
  
• کتاب‌

سردار جنگل
سردار جنگل، معروف‌ترین کتاب در مورد میرزا کوچک خان جنگلی و نهضت جنگل می‌باشد که برای سالیانی طولانی مرجعی موثق شناخته می‌شد. این کتاب توسط ابراهیم فخرایی که خود از همراهان نهضت بود و در دوره‌ای که حکومت پهلوی، میرزا کوچک خان را یک مجرم می‌دانست در ۴۹۰ صفحه منتشر شد. کتاب سردار جنگل منتقدانی دارد که آن را از نظر تاریخی ضعیف و کم اعتبار می‌دانند. حق نشر این کتاب متعلق به انتشارات جاویدان است.

مردی از جنگل
کتاب مردی از جنگل، به قلم احمد احرار و به همت نشر نوین در ۵۸۸ صفحه با درون‌مایه تاثیرات تاریخی و اجتماعی میرزا کوچک خان جنگلی به نگارش درآمد. این کتاب، نوشته‌های شبه رمانسی است که نخست به شکل پاورقی در یکی از مجلات دوره پهلوی منتشر شد و صحت و سقم وقایع تاریخی آن مورد شک و شبهه می‌باشد.

زندگینامه میرزا کوچک خان جنگلی در یک نگاه
این کتاب به قلم نوید رحیمی و شاه مراد مرادی در سال ۱۳۹۷ توسط انتشارات فرزانگان دانشگاه منتشر شد. نویسندگان کتاب به شرح زندگانی میرزا کوچک خان جنگلی تا لحظه وداع وبه تفصیل رابطه او با قیام جنگل پرداخته‌اند.

 کتاب نهضت جنگل؛ از ظهور تا افول
کتاب نهضت جنگل؛ از ظهور تا افول به قلم کوروش اسدالله پور و توسط انتشارات نظام‌الملک منتشر شد. در نگارش این کتاب تلاش بر این بوده‌است که به بیان و تحلیل نهضت جنگل و وقایع مربوط به آن با استفاده از منابع موثق و با سندیت ایرانی و خارجی پرداخته شود.

 

 

• فیلم‌

میرزا کوچک خان
فیلم میرزا کوچک‌خان اولین فیلمی است که در مورد میرزا کوچک خان جنگلی ساخته شد. این فیلم به کارگردانی امیر قویدل در سال ۱۳۶۲ و در ۱۲۱ دقیقه به نمایش درآمد. امیر قویدل فیلم میرزا کوچک خان را بر اساس کتاب سردار جنگل از ابراهیم فخرایی ساخته‌است و در آن به شرح شجاعت‌ها و رشادت‌های میرزا کوچک خان و جنبش قهرمانانه او می‌پردازد.

 سردار جنگل
پس از فیلم میرزا کوچک خان، فیلم سردار جنگل در سال ۱۳۶۲ و به کارگردانی همان کارگردان؛ امیر قویدل، در ۹۵ دقیقه ساخته شد. این فیلم نیزهمچون فیلم میرزا کوچک خان، بر اساس کتاب سردار جنگل اثرابراهیم فخرایی می‌باشد و همان درون‌مایه را داراست. در هردوی این فیلم‌ها، ولی‌الله مومنی که از بازیگران به نام فیلم‌های حماسی است به ایفای نقش میرزا کوچک خان پرداخته‌است.

• سریال‌

 کوچک جنگلی
این سریال، یکی از مجموعه‌های تلویزیونی محبوب در دهه شصت ایران است. سریال کوچک جنگلی، به کارگردانی بهروز افخمی و با جمعی از هنرمندان مشهور دیگر در سال ۶۳ کلید خورد و اولین قسمت آن پس از سه سال در سال ۶۶ به نمایش درآمد. فیلمنامه این مجموعه با نگاه به کتاب مردی از جنگل اثراحمد احرار نوشته شده‌است و به شرح قیام میرزا کوچک خان جنگلی و حال و هوای گیلان در آن دوره می‌پردازد.

 

گیله‌وا
گیله‌وا نوترین اثری است که در رابطه با دلاوری‌های میرزا کوچک‌خان جنگلی آفریده شده‌است. این سریال به کارگردانی و نویسندگی اردلان عاشوری؛ هنرمند جوان و دغدغه‌مند ایران، در سال ۹۶ تولید شد و در سال ۹۸ در هفت قسمت از شبکه سوم سیما به نمایش درآمد. در سریال گیله‌وا سبک زندگی مردم گیلان با نگاه به وقایع اجتماعی و تاریخی یک سده قبل روایت می‌شود و بهروز شعیبی در نقش میرزا کوچک خان ظاهر شده‌است.

عمارت فرنگی
سریال عمارت فرنگی در سال ۸۸ به کارگردانی محمدرضا ورزی از شبکه دوم سیما به نمایش درآمد. این مجموعه تلویزیونی در ۱۵ قسمت، وقایع سیاسی ایران در دوره رضاشاه پهلوی از سال ۱۲۹۶ تا ۱۳۲۰ را روایت می‌کند و شامل اعتراضاتی است که جنبش‌های مردمی در این دوره به حکومت کرده‌اند. میرزا کوچک خان جنگلی حضور کمرنگی درسریال عمارت فرنگی دارد و محمد صادقی به ایفای نقش آن پرداخته‌است.

∎​