دوره ریزش سنگین از 20 مرداد تا 20 آبان با افت 42 درصدی شاخص کل یکی از سخت ترین دوره های بازار سرمایه بود که سه ماه طول کشید و اکنون اهالی بازار در حال کشیدن یک نفس راحت و ترسیم چشم اندازی برای آینده هستند. طی 2.5  هفته اخیر (از 20 آبان تا انتهای هفته قبل) شاخص کل حدود 13 درصد رشد کرده است اما همه گروه ها به این اندازه رشد نکرده اند. برخی از گروه ها، حتی طی همین دوره هم به سهامداران خود زیان رسانده اند. ویژگی مهم دیگر دوره اخیر آن است که بازارهای موازی به شدت راکد شده و چشم انداز سودآوری در طلا، ارز و حتی مسکن و خودرو به شدت پایین آمده است. خودرو حدود 20 درصد افت کرده و طلای جهانی به 1800 دلار سقوط کرده است و دلار هم مجددا نزولی است. در این شرایط استراتژی درست سرمایه گذاری، به خصوص در بازار سرمایه چیست؟

بازدهی مثبت بورس در روزهای افول بازارهای موازی

بورس سه ماه جهنمی را با افت از 2078 واحد به 1212 واحد پشت سر گذاشت. اما از 20 آبان تاکنون 12.7 درصد رشد کرده و تقریبا از همه بازارهای موازی پیشی گرفته است. سکه از 13 میلیون تومان به کمتر از 11 میلیون تومان رسیده و دلار هم از محدوده 27 به 25 هزار تومان افت کرده است. در بازار خودرو هم قیمت ها بیش از 15 درصد افت کرده و برخی انتظار افت قیمت در بازار مسکن را هم دارند. برخی این تحولات را علت رشد بورس و عامل تداوم آن می دانند.

به خصوص آن که طی هفته اخیر شاهد ورود قابل توجه پول حقیقی به بازار سرمایه بودیم.برخی  این موضوع  را در کنار رشد مناسب حجم معاملات و شکسته شدن رکورد سه ماهه (ثبت حجم معاملات بیش از 20 هزار میلیارد تومانی) دلیل حرکت بازار سرمایه و  عامل تداوم رشد آن می دانند. این در حالی است که طی دوره ریزش بازار سرمایه از 20 مرداد تا 20 آبان، بیشتر بازارهای موازی صعودی بودند.

این نگاه جریان نقدینگی بین بازارهای مختلف را علت رشد اخیر بورس می داند و بر همین اساس تداوم رشد را در صورت تداوم افت دلار تجویز می کند. اما نگاه های دیگری هم وجود دارد.

رشد بورس بعد از یک وقفه با سیگنال بنیادی

اما نگاه بنیادین به بورس، صرف چرخش نقدینگی را به عنوان عامل تحرک بازار نمی پذیرد. طبق این نگاه بورس در اثر تحولات بنیادین و ارزنده شدن قیمت ها بعد از ریزش سه ماهه، تغییر جهت داد. گزارش های شش ماهه خوب، رشد نرخ ارز نیمایی و کاهش ریسک بازارهای جهانی در پی شکست ترامپ مهم ترین علل تحولات بنیادین در شرکت های بورسی است. طبق این نگاه بیشتر شرکت های صادراتی بازار با تحولات اخیر و به خصوص در پی افت شدید قیمت ها به نقطه ارزندگی رسیده اند و تغییر جهت حرکت آن ها اجتناب ناپذیر بود.

رفع نا اطمینانی ها و نگرانی ها

نظرگاه سوم علت رشد اخیر بورس را رفع نبود اطمینان بعد از انتخابات آمریکا، تثبیت نسبی نرخ ارز و سایر بازارهای موازی می داند. طبق این نگاه بازار سرمایه، حتی در بخش بنیادین و ارزنده اش، به دلیل  فضای ابهام و ترس ایجادشده تا اواسط آبان، در هر حالتی فروش را بر خرید ترجیح می داد. معامله گران همواره آماده فروش بودند و اخبار خوب را هم بد تفسیر می کردند! اما رفع این  نااطمینانی ها منجر به آن شد که بازار بتواند تحلیلی تر و منطقی تر رفتار کند و از اسارت هیجان منفی به درآید.

یک تحلیل ترکیبی

خاطرتان باشد در تحلیل های اخیر به همه موارد فوق به عنوان ظرفیت بازگشت بورس اشاره کرده بودیم. البته باید نکاتی اضافه کرد. مثلا در خصوص وضعیت بنیادین، بسیاری از تحلیل گران بنیادین انتظار بازگشت بورس از اواخر مهر را داشتند اما بازار همه گزارش های خوب شش ماهه را نادیده گرفت و یک موج ریزشی جدید از 20 مهر تا اواسط آبان  ایجاد شد. علت اصلی نبود نقدینگی برای خرید موثر، هراس از نااطمینانی ها و ... بود.

در واقع عوامل اول و سوم رشد بازار بر مبنای ماغیرهای بنیادین را یک ماه عقب انداختند. رشد قابل توجه برخی گروه ها موید این موضوع است. از جمله رشد 30 درصدی گروه پالایشی و رشد 20 درصدی گروه فلزات اساسی در دوره صعودی اخیر نشان می دهد که بازار به ارزنده شدن این گروه اعتقاد داشته و بعد از رفع نگرانی ها و نااطمینانی ها به آن ها اقبال نشان داده است.

چشم انداز چگونه خواهد بود؟

اگر تحلیل فوق را در خصوص علت رشد بازار معتبر بدانیم، باید اذعان کرد که در شرایط افت دلار، بازار نمی تواند به مبنای دوره  دو هفته گذشته صعودی شود. چرا که خواه ناخواه با افت دلار نیمایی چشم انداز صعودی شرکت های بزرگ هم تضعیف خواهد شد. اما جریان نقدینگی در مسیر بورس قرار دارد و بازارهای موازی هم هر روز ضعیف تر از قبل عمل می کنند. البته این موضوع هم واضح است که جریان نقدینگی گسیل شده به بورس بسیار ضعیف تر از وضعیت نیمه اول امسال است که بتواند تمام شرکت های کوچک و بزرگ را بدون محابا رشد دهد. در این شرایط برخی گروه های خاص که مزیت دارند می‌توانند در معرض رشد قرار بگیرند. چنان چه طی یک ماه اخیر نیز دو گروه بانکی-خودرویی جزو گروه های با بیشترین رشد قرار داشتند. چرا که انتظار تخفیف فشار تحریمی برای این دو گروه خبری مثبت است. گروه خودرو در کنار پالایشی ها با بیش از  50 درصد افت یکی از بدترین عملکردها را در دوره ریزش بازار ثبت کرده بود.

لذا در سناریوی تداوم افت دلار، کار برای گروه‌های صادراتی آسان نخواهد بود. اما برخی گروه های داخلی فروش و به خصوص گروه هایی که در معرض دریافت افزایش نرخ هستند می توانند صعودی شوند. گروه هایی که دو هفته اخیر هم خیلی جذاب نبوده اند. اما اگر دلار تثبیت شود و جریان نقدینگی هم در بازار بماند، انتظار رشد برای همه بازار ضعیف نخواهد بود. 

2323