ابراهیم بهشتی

روز گذشته وقتی خبرنگاران پارلمانی بعد از جلسه غیر علنی مجلس اجازه یافتند وارد جایگاه خود شوند، هنوز محمد جواد ظریف و علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی، صحن پارلمان را ترک نکرده بودند.
تعدادی از نمایندگان لبخند بر لب، در حال گپ و گفت‌های غیر رسمی و بدرقه دیپلمات‌ها بودند که روز گذشته برای توضیح درباره بیاینه سوئیس در جلسه غیرعلنی حاضر شده بودند. همین چهره‌های بشاش ظریف و صالحی و لبخند‌های نمایندگان کافی بود تا خبرنگاران دریابند جلسه غیر علنی با خوبی و خوشی پایان یافته و خبری از اتفاقات و حاشیه‌هایی که برخی مخالفان در جلسه روز یکشنبه کمیسیون امنیت ملی ایجاد کرده بودند، نبوده است. هر چند بعدتر و در نتیجه پرس وجوهای خبرنگاران معلوم شد در جلسه دیروز هم تعداد انگشت شماری از مخالفان دیپلماسی هسته‌ای دولت مانوری داده‌اند و صدایی به اعتراض بلند کرده‌اند اما راه به جایی نبرده‌اند و اکثریت قریب به اتفاق نمایندگان توضیحات ظریف و صالحی را رضایت بخش و قانع کننده دانسته‌اند. دلواپسان البته تجمع غیر قانونی را نیز در مقابل مجلس برپا کرده بودند. تجمعی که خبرگزاری فارس روز قبل‌تر خبر آن را مخابره کرده و نوشته بود که فردا تعدادی از دانشجویان در اعتراض به بیانیه سوئیس مقابل مجلس تجمع خواهند کرد. بر همین اساس تعداد 300-200 نفر که خود را دانشجویان دانشگاه‌های تهران می‌خواندند، با در دست داشتن پلاکاردهایی اعتراض خود را به عملکرد تیم مذاکره کننده هسته‌ای و بیانیه سوئیس نشان دادند. برخی از نمایندگان منتقد دولت در مجلس همچون سید محمود نبویان، جواد کریمی قدوسی، اسماعیل کوثری، محمد صالح جوکار و حبیب آقاجری برای لحظاتی در جمع معترضان حاضر شدند. برگزاری این تجمع در حالی بود که صبح دیروز محمد یوسفی مدیرکل امور سیاسی و انتخابات استانداری تهران اعلام کرده بود هیچ گونه مجوزی برای این تجمع صادره نشده است. با وجود غیر قانونی بودن تجمع یاد شده هیچ گونه عکس العملی از سوی مقامات و نهادهای مسئول دیده نشد.
 برگزاری یک تجمع غیر قانونی در بیرون مجلس و فریادهای اعتراضی چند نماینده مخالف دولت، چیزی نبود که توضیحات مبسوط و فنی ظریف و صالحی در جلسه غیرعلنی را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.  با وجود آنکه علی لاریجانی از نمایندگان خواسته است جزئیات محرمانه مطرح شده در این جلسه غیر علنی رسانه‌ای نشود، اما برخی نمایندگان در گفت‌و‌گوهای خود با خبرنگاران اشاراتی به کلیات جلسه داشتند که حکایت از رضایت آنها از ابهام زدایی‌های ظریف و صالحی داشت.  چنانچه کاظم جلالی رئیس فراکسیون اکثریت مجلس در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» تأکید کرد که قاطبه نمایندگان از سخنان ظریف و صالحی راضی بودند. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی افزود: رئیس سازمان انرژی اتمی به لحاظ فنی توضیحات مبسوطی داد و تشریح کرد که چه دستاوردهایی به لحاظ هسته‌ای در مذاکرات داشته‌ایم و آقای ظریف هم اشاره‌ای داشتند به روند مذاکرات انجام شده در سوئیس و ادامه کار که در آینده باید انجام شود.  بهروز نعمتی سخنگوی هیأت رئیسه مجلس هم در جمع خبرنگاران گفت که اکثریت نمایندگان از مذاکرات اخیر هسته‌ای و دستاوردهای آن و گزارش‌های وزیر امور خارجه رضایت داشتند.
ابهام زدایی‌های فنی صالحی
روایت‌های نمایندگان حکایت از آن دارد که توضیحات فنی صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی که در مذاکرات سوئیس همراه تیم مذاکره کننده بود و گفت‌و‌گوهای فشرده‌ای با «ارنست مونیز» وزیر انرژی امریکا داشت، نقش چشم‌گیری‌در رفع بسیاری از ابهام‌ها داشته است. حسین دهدشتی نماینده آبادان به خبرنگار «ایران» گفت: آقای صالحی مروری داشتند به روند ایجاد تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز در ایران و مشقت‌ها و سختی‌هایی که از ابتدا تا کنون متحمل شده‌ایم. به گفته دهدشتی، صالحی همچنین توضیحات فنی درباره وضعیت هسته‌ای کشور، نیازمندی ها، ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود داده و تشریح کرده که به لحاظ دانش هسته‌ای و حفظ تحقیقات هسته‌ای در مذاکرات سوئیس چه اتفاقی افتاده است. این عضو کمیسیون انرژی ادامه داد: رئیس سازمان انرژی اتمی تأکید کردند که در مذاکرات بر حفظ تحقیقات و دانش هسته‌ای ایران تأکید و اهتمام بسیاری شده و به مصلحت است که در این مرحله برنامه هسته‌ای ما به روز و تقویت شد. البته در این مسیر محدودیت هایی هم هست که باید بپذیریم اما این محدودیت‌ها در حدی نیست که بخواهد به اصل دانش هسته‌ای و برنامه‌های صلح‌آمیز ما آسیب جدی وارد کند.
دهدشتی درباره برخی اعتراضات و مخالفت‌ها در جلسه دیروز هم گفت: طبیعی است که این موضوع مخالفانی هم داشته باشد اما مهم اکثریت مجلس، نخبگان جامعه و مردم هستند که پشتیبان تیم مذاکره کننده هستند بخصوص که رهبر معظم انقلاب هم در ریز قضایا هستند و اشراف دارند. غلامعلی جعفرزاده هم درباره توضیحات رئیس سازمان انرژی اتمی به ایرنا گفت: صالحی در این جلسه قدرت هسته‌ای ایران را با کشورهای دیگری مانند ژاپن، برزیل و آرژانتین مقایسه کرد و گفت که این قدرت نشان داده است که ایران نسبت به این کشورها از برتری بیشتری برخوردار است که همه آنها در اثر تلاش و خودباوری دانشمندان هسته‌ای کشورمان ایجاد شده است. وی به نقل از صالحی افزود: مذاکراتی که در سوئیس برگزار شد بیشتر روی زباله‌های هسته‌ای متمرکز بود و ما نیز پذیرفته‌ایم ایران در یک کنسرسیوم بین المللی عضو باشد تا این زباله‌ها را که خطر زیست محیطی برای ایران و جهان دارد بتوانیم از کشور خارج کنیم.
جزئیاتی از گزارش ظریف
به نظر می‌رسد محمد جواد ظریف علاوه بر یادآوری مواردی که پیش از این در تلویزیون و جلسه کمیسیون امنیت ملی گفته است، درباره برخی مسائل دیگر هم اشارات قابل توجهی داشته است که برطرف کننده برخی ابهام‌های موجود نزد نمایندگان بوده است؛  مواردی که در ابتدای جلسه غیرعلنی از سوی علی لاریجانی به عنوان موارد مبهم و شائبه‌های موجود در ذهن برخی نمایندگان یاد شده است مثل نصب دوربین‌های آنلاین، رفع تحریم‌ها و چگونگی بازگشت به گذشته در صورت عمل نکردن غربی‌ها به تعهداتشان. غلامعلی جعفرزاده گفت: ظریف تأکید کرد به هیچ عنوان نصب دوربین‌های آنلاین را در مراکز هسته‌ای نمی‌پذیریم و اجازه نخواهیم داد چنین اتفاقی رخ دهد چون تجربه تلخی درباره ترور دانشمندانمان داریم و در گذشته به دلیل شناسایی شدن این دانشمندان آنها شهید شدند. نماینده رشت به نقل از ظریف اظهارداشت که مهم ترین دستاورد این توافق این بود که غنی‌سازی اتمی در ایران مورد پذیرش جهانی قرار گرفته و تحریم‌ها لغو می‌شود در عین حال فردو و نطنز نیز تعطیل نخواهد شد ولی محدودیت آنها را می‌پذیریم و هر جایی که غربی‌ها از تعهدات خود عدول کنند ما نیز بازگشت خواهیم داشت.
کریمی قدوسی نماینده مخالف دولت هم به فارس گفته است که ظریف در این جلسه اعلام کرده بزودی فکت شیت هایی از سوی وزارت امور خارجه کشورمان منتشر خواهد شد.
او افزود: رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر امورخارجه توضیحات امیدوارکننده‌ای را در خصوص تحقیق و توسعه فناوری هسته‌ای در کشور که در مذاکرات بر روی آن توافق شده ارائه کردند و نیز عنوان کردند بعد از شروع توافق، تزریق گاز به سانتریفیوژهای IR8 انجام خواهد شد. کریمی قدوسی خاطرنشان کرد: توضیحاتی که وزیر امور خارجه در جلسه غیرعلنی در مورد لغو تحریم‌ها و نحوه نظارت آژانس و... ارائه کرد برای ما قابل قبول است اما این توضیحات حتماً باید در چارچوب «فکت‌شیت» ایران که در روزهای آینده منتشر می‌شود آورده شود.
تحلیل مطهری درمورد مخالفان مذاکرات هسته‌ای
علی مطهری نماینده تهران هم با تأکید بر این که ما در این جلسه اطلاعات فنی جدیدی کسب کردیم، درمورد نمایندگانی که مخالف صحبت‌های ظریف بودند، نیز به ایرنا گفت: این موضوع از دو حال خارج نیست یا این افراد فکر می‌کنند ما واقعاً به دنبال تولید بمب اتمی بودیم و هستیم و بنابراین در مذاکرات شکست خوردیم، یا این که اینها یک نگاه سیاسی به مسأله دارند و حب و بغض‌های سیاسی در قضاوت آنها تأثیر می‌گذارد. سید باقر حسینی عضو کمیسیون امنیت ملی هم درباره منتقدان به «ایران» گفت: منتقدان بعد از توضیحات کامل ظریف و صالحی دو دسته شدند عده‌ای ابهاماتشان رفع و قانع شدند و  عده‌ کم شمار دیگری، همچنان بر موضع مخالفت خود اصرار دارند.
مجلس درباره پروتکل الحاقی با دولت همراهی می‌کند
یکی از موضوع‌های دیگر محل بحث در مجلس اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی دولت یا ضرورت تصویب آن در مجلس است. ظریف در برنامه تلویزیونی شنبه شب در این باره توضیح داد که آنچه ایران در حال حاضر انجام می‌دهد شبیه اجرای داوطلبانه پروتکل است. او افزود:  زمانی پروتکل الحاقی برای کشور دائمی و الزام آور خواهد شد که مجلس شورای اسلامی آن را تصویب کند و ما یقیناً به مکانیسم‌های داخلی خودمان متعهد هستیم چرا که این دولت دولتی قانونمدار است.  آن‌گونه که جعفرزاده نماینده رشت گفته است، ظریف دیروز هم در جلسه غیر علنی اعلام کرده پروتکل الحاقی باید به تصویب مجلس برسد.
بهروز نعمتی  سخنگوی هیأت رئیسه مجلس هم در این باره گفت: ظریف در جلسه غیرعلنی تأکید کرد که اگر نیاز شد پروتکل الحاقی در مجلس به تصویب برسد حتماً رأی مجلس را خواهیم گرفت.
عباسعلی منصوری عضو کمیسیون امنیت ملی هم در این باره به خبرنگار «ایران» گفت: برای مجلس مهم حفظ منافع ملی است و اگر مسجل شود که گفت‌و‌گوها و تفاهم‌های سیاسی در چارچوب‌های نظام و با حفظ منافع ملی بوده است، حتماً مجلس همراه دولت خواهد بود. به گفته وی تا زمان امضای توافق نهایی 3 ماه فرصت هست و در این مدت مجلس همچنان با تیم مذاکره کننده همراهی  و تعامل دارد ضمن اینکه نظارت خود را نیز خواهد داشت. پیش از این علی لاریجانی رئیس مجلس هم در فراکسیون رهروان ولایت در خصوص اجرای پروتکل الحاقی گفته بود، دو بحث وجود دارد یکی اینکه پروتکل الحاقی به صورت قانونی اجرا شود و ما بپذیریم که این چارچوب را اجرا کنیم که باید به مجلس بیاید و این معاهده در مجلس تصویب شود اما صورت دوم این است که برخی از بندهای آن به صورت داوطلبانه اجرا شود که در زمان بنده و آقای جلیلی نیز انجام شد و برای حل برخی مسائل ورای NPT به صورت داوطلبانه اقداماتی را انجام می‌دادیم.