گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو-امید فعال؛ مناقشه نظامی در منطقه قره‌باغ، مجدداً از سرگرفته شده است. هر دو کشور یکدیگر را به آغاز حمله‌های مرزی متهم می‌کنند، آذربایجان می‌گوید که ارمنستان خط مرزی را گلوله‌باران کرده است. ارمنستان می‌گوید آذربایجان حمله هوایی و توپخانه‌ای انجام داده است. اختلاف بر سر مالکیت منطقه قره باغ میان ارمنستان و آذربایجان، به کانونی برای ایجاد ناامنی در مرز‌های شمالی ایران تبدیل شده است.

پیشینه
قره‌باغ در جنوب جمهوری آذربایجان واقع شده است و عمده جمعیت آن ارمنی هستند. در سال ۱۹۸۸ میلادی، اختلاف میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ کوهستانی آغاز و در سال ۱۹۹۲ به درگیری نظامی منجر شد.

 

این مناقشه به حدود ۶ سال به طول انجامید که طی آن حدود ۳۵ هزار نفر کشته و بیش از ۸۰۰ هزار نفر نیز از منازل خود آواره شدند.

حضور بازیگران خارجی در مناقشه قره‌باغ
در عرصه بین‌المللی، هیچ یک از بازیگران خواهان حل و فصل این مناقشه نیستند و از ترکیه تا رژیم صهیونیستی به دنبال بهره‌برداری حداکثری از این اختلاف هستند. ترکیه یکی از بازیگران اصلی در مسئله قره‌باغ است که استراژی گسترش ‏نفوذ سیاسی خود را در منطقه قفقاز درپی گرفته است.

 

رجب طیب اردوغان «رئیس جمهور»، ژنرال خلوصی آکار «وزیر دفاع»، ابراهیم کالن «مشاور سیاست خارجی رئیس جمهور»، از مهم‌ترین شخصیت‌های سیاسی ترکیه بودند که در حمایت از آذربایجان موضع‌گیری کردند.  

اردوغان در رشته توییت‌هایی نوشت: «ملت ترکیه با همه امکاناتی که در اختیار دارد در کنار کشور برادر، آذربایجان می‌ایستد.»

در فضای‌های مجازی، تصاویر حضور نیرو‌های مسلح وابسته به ترکیه در راه اعزام به آذربایجان دست به دست می‌شود. در همین رابطه، «رادیو شام اف ام» در گزارشی عنوان کرد که ترکیه شبه نظامیان سوری را به خدمت می‌گیرد تا به عنوان مزدور برای نیرو‌های نظامی آذربایجان علیه ارتش ارمنستان بجنگد.

این رادیو با استناد به منابع آگاه گفت: نیرو‌های ترکیه یک مرکز جذب نیرو برای این منظور را در شهر اشغالی عفرین در شمال حلب افتتاح کردند. گفته می‌شود آنکارا حقوق بالایی به این شبه نظامیان پرداخت می‌کند.

 

«تصاویر اجساد نظامیان کشته شده آذربایجانی در جریان نبردهای روز گذشته»

ترکیه در این مناقشه چه می‌خواهد؟
حال در این میان نکته مهمی که ذهن مخاطب را به خود مشغول می‌کند علت دخالت ترکیه در این مناقشه است که در این باره باید گفت که پیوند نژادی و قومی ترکیه و آذربایجان موضوع بسیار مهمی است و با توجه به اختلافات تاریخی عمیقی که بین ترکیه و ارمنستان وجود دارد، آنکارا همواره از آذربایجان حمایت کرده که در این میان با توجه به اطلاعات منتشر شده در برخی رسانه‌های خارجی ، حرکت ارمنستان نیز که در چندین مقطع تاریخی، سلاح و امکانات در اختیار پ‌ ک‌ ک گذاشته است، آتش این اختلاف را افروخته‌تر کرده است.

اما در پس تمام این پیوست‌های قومی و نژادی، ترکیه همانند بسیاری از کشورهای جهان بیشتر به دنبال منافع اقتصادی خود نییز است که ظرفیت گازی آذربایجان و موضوع انتقال گاز آذربایجان به ترکیه که در دوران حزب عدالت و توسعه انجام شده، یکی از مهمترین این منافع اقتصادی است که آنکارا و باکو را به یکدیگر، نزدیک و نزدیک‌تر می‌کند و تداوم آن برای ترکیه اهمیت بسیاری دارد.

 

حال نکته دیگری که در حوزه بین‌الملل برای ترکیه مهم است تقویت جایگاه این کشور در آسیای میانه و اهمیت تحقق ایده تاسیس ارتش کشور‌های ترک زبان است که در گرو تداوم روابط استراتژیک ترکیه و آذربایجان است.

رژیم صهیونیستی در ماجرای قره‌باغ چه می‌خواهد؟
در کنار دخالت‌های ترکیه در این مناقشه، نقش رژیم صهیونیستی در گسترش این نزاع نیز بسیار پر رنگ است. محسن پاک‌آیین دیپلمات سابق و سفیر اسبق ایران در کشور‌های ازبکستان و جمهوری آذربایجان در این باره می‌گوید: «حقیقت این است که هدف تل‌آویو فروش تسلیحات به آذربایجان و ارمنستان با محوریت صرفه اقتصادی است.

 

این رژیم در صدد گسترش حوزه نفوذ خود در قفقاز جنوبی است و قصد دارد با سوء‌استفاده از روابط نزدیک با آذربایجان و ارمنستان و دادن تجهیزات نظامی به این دو کشور، منافع نظامی امنیتی خود را تأمین کند و طبعاً معاملات تسلیحاتی همزمان اسرائیل با باکو و ایروان می‌تواند به افزایش درگیری‌های نظامی دو کشور منجر شده و کشتار افراد نظامی و غیرنظامی و ویرانی شهر‌ها و روستا‌ها را درپی داشته باشد. از سوی دیگر افزایش خرید‌های تسلیحاتی آذربایجان و ارمنستان، موجب تقویت توان مالی اسرائیل برای تداوم نظامی‌گری علیه مردم مظلوم فلسطین است و باکو و ایروان در این مسیر همراه رژیم صهیونیستی خواهند بود.»

 

بر همین اساس، تصاویر ویدئویی منتشر شده، یک پهپاد انتحاری «هاروپ» ساخت رژیم صهیونستی را نشان می‌دهد، که بر فراز منطقه تحت مناقشه قره‌باغ در حال پرواز بوده است. به نوشته روزنامه «هاآرتص» چاپ رژیم صهیونیستی، یک مقام ارشد اسرائیلی می‌گوید که ارمنی‌ها نسبت به اینکه تل‌آویو چنین تسلیحاتی را در اختیار آذربایجان قرار داده تا علیه ارتش این کشور استفاده کند، مراتب اعتراض خود را اعلام کرده است.

اما رژیم منحوس صهیونیستی برای تضعیف آذربایجان نیز برنامه‌هایی در نظر گرفته است. شواهد موجود حاکی از آن است که تل‌آویو بسیاری از کدها، ‏اطلاعات تماس و رمزگذاری تجهیزاتی را که در طول سال‌های گذشته به جمهوری آذربایجان فروخته بود در اختیار ارمنستان ‏قرار داد.

از دهه ۱۹۹۰ به بعد، به دنبال آزادسازی تجارت جمهوری آذربایجان، شرکت‌های رژیم صهیونیستی  در این کشور به‌صورت تدریجی و آرام‌آرام نفوذ کردند. شرکت «Bezeq» که یک شرکت بزرگ ارائه سرویس‌های مخابراتی در سرزمین‌های اشغالی است، در سال ۱۹۹۴ موفق شد بخش عمده‌ای از سیستم‌های مخابراتی جمهوری آذربایجان را خریداری کند.

گشایش سفارت جمهوری ارمنستان در سرزمین‌های اشغالی فلسطین، امتیازی بود که ارمنستان به ازای خدمات رژیم ‏صهیونیستی داد.

اسرائیل بزرگترین تهدید امنیتی علیه جهان اسلام است و دشمن آشکار مسلمانان تلقی می‌شود. مردم آذربایجان مسلمان و شیعه هستند و از رژیم صهیونیستی متنفرند و این قبیل جنگ‌ها می‌تواند این کشور شیعه مذهب را تضعیف کند.

جریان صهیونیستی-وهابی با بهره‌گیری از دلار‌های سعودی و نهاد‌های امنیتی مانند موساد، به دنبال سرکوب شیعیان آذربایجان هستند و از توانمند شدن و به قدرت رسیدن جریان ضدصهیونیستی در این کشور بیمناک‌اند.

همواره ایران نیز در قبال مناقشه آذربایجان و ارمنستان به عنوان کشور‌های همسایه خود، سیاست صلح و پایان نزاع را برعهده گرفته است. محمدجواد ظریف با انتشار یک پیام توئیتری به زبان انگلیسی نوشت: «ایران به دقت خشونت هشدارآمیز در منطقه قره باغ را زیر نظر دارد. ما از همه طرف‌ها خواستار پایان سریع خصومت‌ها و گفتگو برای حل اختلافات هستیم. همسایگان ما اولویت ما هستند و ما آماده فراهم کردن شرایطی خوب برای گفتگو‌ها هستیم. منطقه ما اکنون به صلح و آرامش نیاز دارد.»