بورس اوراق بهادار تهران از ابتدای سال جدید و پس از تعطیلات نوروز شاهد افزایش نرخ شاخص کل برخلاف سایر بورس‌های معتبر جهانی باتوجه به رکود اقتصادی ناشی از افت نرخ نفت، شیوع بیماری کووید-۱۹ و در نهایت کاهش تقاضای مواد اولیه در جهان بوده است.
دلیل اصلی رشد شاخص به‌طور میانگین در ۵ ماه ابتدایی سال در کشور، سرازیر شدن سرمایه‌های سرگردان برای حفظ منابع و دارایی مردم در برابر نرخ تنزیل در کشور بوده است؛ به‌طوری که میزان قابل‌توجهی کد اقتصادی و ثبت‌نام در سامانه سجام انجام شد. باتوجه به کنترل دولت‌ها به‌واسطه تصمیمات و وضع قوانینی که روی دارایی جاری اثر مستقیم دارد (پول نقد، ارز، سکه و اوراق بهادار مثل چک موعددار، سهام بورس، سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه)، تمایل عمومی مردم به سرمایه‌گذاری روی دارایی ثابت (مسکن و ماشین‌آلات) که دولت‌ها کنترل کمتری بر آنها دارند، بوده است. قیمت معاملاتی روی دارایی ثابت از حل معادله عرضه و تقاضا پیروی می‌کند. باتوجه به این نکته که حجم سرمایه مورد نیاز برای دادوستد در دارایی ثابت به‌مراتب بیشتر از دارایی جاری است، به انضمام این نکته که دارایی جاری قابلیت نقل و انتقال به‌مراتب سریع‌تری نسبت به دارایی ثابت دارد، شاهد سرازیر شدن سرمایه‌های سرگردان به بازار سرمایه در ارز، سکه و بورس اوراق بهادار بوده‌ایم. به‌طور مثال در ۲۳ شهریور شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، فولاد مبارکه اصفهان و صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر مثبت و در مقابل ملی صنایع مس ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، گروه مپنا و شرکت ارتباطات سیار ایران نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر منفی را روی بازار گذاشتند.
نمادهای پربیننده این بازار از بانک تجارت، ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان، بانک صادرات ایران، معدنی دماوند، گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو و سرمایه‌گذاری غدیر تشکیل شده است. شاخص کل فرابورس نیز با ۱۳ واحد رشد به رقم ۱۶ هزار و ۷۸۳ واحد رسید. معامله‌گران این بازار ۳۳۳ هزار معامله به ارزش ۲۷ هزار و ۳۶۴ میلیارد ریال انجام دادند. پتروشیمی مارون، پلیمر آریا ساسول و فولاد هرمزگان جنوب نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر مثبت و در مقابل سهامی ذوب‌آهن اصفهان، پتروشیمی تندگویان، هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه و توسعه مسیر برق گیلان نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر منفی را روی فرابورس گذاشتند. بانک دی، پلیمر آریا ساسول، توسعه مسیر برق گیلان، پتروشیمی تندگویان، سهامی ذوب‌آهن اصفهان، پتروشیمی زاگرس و کشت و صنعت شهداب ناب خراسان نمادهای پربیننده فرابورس بودند. اما نکته حائزاهمیت در افت شاخص کل بورس در هفته میانی و روزهای ابتدایی هفته سوم شهریور، چیزی جز اصلاح قیمت‌ها نبود.
سوالی که این روزها بیشتر مورد پرسش است، اینکه آیا سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه برای حفظ منابع در دست عموم توصیه می‌شود یا خیر. باتوجه به نقش مثبت بورس اوراق بهادر تهران در کنترل نقدینگی و کنترل تورم ناشی از افزایش نرخ ارز بر اثر افزایش تقاضا، سیاست دولت در حمایت از بازار سرمایه است؛ به‌طور مثال هفته گذشته، خداداد غریب‌پور در حاشیه نشست با نمایندگان شرکت‌ها و صنایع معدنی با رئیس سازمان بورس و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت این نشست به تشکیل صندوق‌های بازارگردانی و الزام بنگاه‌ها به داشتن صندوق‌های بازارگردانی ازسوی سازمان بورس منجر خواهد شد. همچنین در این جلسه، رئیس هیات عامل ایمیدرو بیان کرد ۶۰ میلیون سهامدار در بورس حضور دارند که وظیفه ما حمایت از آنهاست. از سوی دیگر، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت، جعفر سرقینی در حاشیه گشایش بیستمین نمایشگاه صنعت ساختمان بیان کرد انتظار می‌رود با ایده بازارگردانی ایمیدرو و حمایت نهاد بورس، بازار سرمایه تحرکی دوباره به خود ببیند. ضمن اینکه این امیدواری وجود دارد که ارزش بنیادی سهام شرکت‌های معدنی و صنایع معدنی و پروژه‌های توسعه‌ای این گروه تقویت شود.
لازم به ذکر است در بورس اوراق بهادار تهران، گروه سیمان دارای ۴۰ شرکت، گروه فلزی دارای ۳۹ شرکت و سایر صنایع معدنی داری ۱۲ شرکت هستند که سهام آنها در بازار سرمایه دادوستد می‌شود که نشانه اهمیت و نقش محوری بخش معدن در بازار سرمایه است.
امید است جای خالی شرکت‌های تولیدکننده سنگ ساختمانی در بورس اوراق بهادار پر شود که این خود نیاز تغییر نگرش سنتی صاحبان این صنعت به سمت بازار-سرمایه‌محور به‌جای بازار-پول‌محور است.
امیربیژن یثربی- برگزیده بنیاد ملی نخبگان کشور در علوم زمین
نظر شما