دومین روز دور تازه مذاکرات دوجانبه میان ایران و آمریکا در لوزان سویس ادامه یافت. انتظار میرود که وزیرانخارجه کشورهای ۵+۱ از شنبه ۸ فروردین به این مذاکرات بپیوندند. لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه، پیش از سفر به لوزان در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک به خبرنگاران گفت که شرایط رسیدن به یک توافق هستهای با ایران هنوز فراهم نیست. وزیرخارجه فرانسه تصریح کرد: «ما یک پیمان هستهای را آرزو میکنیم و این ممکن است. با این همه ایران باید تلاشهای مضاعفی انجام دهد تا بتوان تا مهلت تعیین شده در روز سهشنبه آینده به توافق رسید.»
تضمین انرژیهستهای صلحآمیز و جلوگیری از سلاحاتمی
تا روز سهشنبه ۱۱ فروردین قرار است هیئتهای مذاکره کنندهی ایران و گروه ۵+۱ به توافق سیاسی اصولی برسند. در صورت دستیابی به این توافق، طرفین تا پایان ماه ژوئن امسال برای رسیدن به توافقنامهای جامع خواهند کوشید که به موجب آن حق ایران برای دستیابی به انرژی هستهای صلحآمیز مورد تایید قرار میگیرد و همزمان راه دستیابی این کشور به سلاح هستهای مسدود میشود.
در برابر، جهان غرب میپذیرد که تحریمهای اعمالشده از سوی شورای امنیت و آمریکا و اتحادیه اروپا را لغو کند. اما مراحل لغو این تحریمها هنوز روشن نشده است. بسیاری از کارشناسان ایرانی و غربی تصریح میکنند که لغو تحریمها ساده نخواهد بود، تدریجی است و میتواند تا بیش از ۱۵ سال طول بکشد. خبرگزاری فرانسه مذاکراتی را که از روز پنجشنبه (۶ فروردین) در لوزان آغاز شده، "تعیینکننده" میداند و به نقل از محمدجواد ظریف وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران مینویسد: «مذاکرات بسیار سخت و پیچیده است. احساس ما به طور مشخص این است که میتوانیم به یک توافق برسیم، اما این بستگی به خواست سیاسی طرف مقابل دارد.»
لوران فابیوس وزیرخارجه فرانسه که قرار است روز شنبه برای پیوستن به مذاکرات هستهای به لوزان پرواز کند، در نیویورک تعیین یک مهلت جدید در مذاکرات هستهای را برای رسیدن به توافق سیاسی پایه غیرمحتمل ندانست و گفت: «مهمتر از حفظ مهلتهای تعیین شده در پایان مارس و پایان ژوئن، محتوای توافقها است.» وی افزود: «ما به یک توافق محکم نیاز داریم. در غیر اینصورت وارد ریسک توسعه اتمی شدهایم.» فیلیپ هاموند وزیرخارجه بریتانیا نیز که هماکنون در واشنگتن بهسر میبرد، تصریح کرد که برای پیوستن به مذاکرات هستهای روز شنبه به لوزان خواهد رفت. ویگفت: «ما بسیار امیدواریم که ظرف ۴۸ ساعت آینده به پیشرفتهایی نایل شویم.»
تردیدها و امیدها در لوزان
همزمان با این تحولات، خبرگزاری آلمان گزارش داد که وزرای خارجه آمریکا و ایران در لوزان مشغول رایزنی درباره راهی هستند که بتواند مناقشه اتمی ۱۲ ساله را حل کند. بهگفته هر دوطرف نزدیکیها و پیشرفتهایی در مذاکرات حاصل شده، اما درباره توافق بر سر یک چارچوب سیاسی تا ۳۱ مارس به عنوان مرحله نخست راهحل جامع هنوز اطمینان ندارند. خبرگزاری آلمان همچنین نوشت که هنوز معلوم نیست فرانک والتر اشتاینمایر، وزیرخارجه آلمان، چه زمانی به مذاکرات خواهد پیوست.
وی روز جمعه در گفتوگو با روزنامه "بیلد" آلمان از یک "شانس تاریخی" سخن گفت و افزود:«برای نخستین بار پس از یک دهه رسیدن به یک توافق جامع در چشمانداز ما قرار گرفته است. ما خواستار توافقی هستیم که به صورت پایدار، قابلاعتماد و قابلکنترل مانع از دسترسی ایران به بمب اتمی شود.» همین خبرگزاری در ادامه گزارش خود پیرامون مذاکرات لوزان نوشت: «دامنه تحقیقات هستهای مجاز تهران، آینده مرکز زیرزمینی غنیسازی اورانیوم فوردو و تعداد سانتریفوژها، مهمترین چالشهای مذاکرات اخیر هستند. در برابر پذیرش محدودیتها، ایران خواستار رفع فوری تحریمهای اقتصادی است.»
پیشنهاد تازه آمریکا
از سوی دیگر خبرگزاری "مهر" به نقل از آسوشیتدپرس نوشت که ایالات متحده آمریکا پیشنهاد تازهای را در مذاکرات هستهای لوزان با هیئت ایرانی مطرح کرده است. مهر افزوده است: «آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام آمریکایی، که اشارهای به نام وی نکرده، مینویسد: آمریکا در نظر دارد به ایران اجازه دهد تا هزاران سانتریفوژ خود را به صورت فعال حفظ کند و در عوض تهران نیز با محدود کردن تحقیقات در دیگر سایتهای هستهای موافقت کند.
براساس این پیشنهاد، سانتریفوژهای فعال در فوردو بهجای تولید اورانیوم برای تولید ایزوتوپهای پزشکی، دارویی، علمی و صنعتی فعالیت خواهند داشت. در عوض ایران در مورد سانتریفوژهای نطنز نرمش بیشتری نشان داده و با بازرسیها و برخی محدودیتهای بیشتر موافقت میکند.» آسوشیتدپرس به نقل از مقام آمریکایی نوشته است که هدف از طرح این پیشنهاد تازه تغییر کاربری سایت فوردو بوده است. این خبرگزاری همچنین گزارش داده است که ایران در سایتهای خود دارای ۱۰ هزار سانتریفوژ فعال است که در صورت پذیرش پیشنهاد آمریکا تعداد آنها به ۶ هزار و ۹۰۰ عدد کاهش مییابد.
∎
تضمین انرژیهستهای صلحآمیز و جلوگیری از سلاحاتمی
تا روز سهشنبه ۱۱ فروردین قرار است هیئتهای مذاکره کنندهی ایران و گروه ۵+۱ به توافق سیاسی اصولی برسند. در صورت دستیابی به این توافق، طرفین تا پایان ماه ژوئن امسال برای رسیدن به توافقنامهای جامع خواهند کوشید که به موجب آن حق ایران برای دستیابی به انرژی هستهای صلحآمیز مورد تایید قرار میگیرد و همزمان راه دستیابی این کشور به سلاح هستهای مسدود میشود.
در برابر، جهان غرب میپذیرد که تحریمهای اعمالشده از سوی شورای امنیت و آمریکا و اتحادیه اروپا را لغو کند. اما مراحل لغو این تحریمها هنوز روشن نشده است. بسیاری از کارشناسان ایرانی و غربی تصریح میکنند که لغو تحریمها ساده نخواهد بود، تدریجی است و میتواند تا بیش از ۱۵ سال طول بکشد. خبرگزاری فرانسه مذاکراتی را که از روز پنجشنبه (۶ فروردین) در لوزان آغاز شده، "تعیینکننده" میداند و به نقل از محمدجواد ظریف وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران مینویسد: «مذاکرات بسیار سخت و پیچیده است. احساس ما به طور مشخص این است که میتوانیم به یک توافق برسیم، اما این بستگی به خواست سیاسی طرف مقابل دارد.»
لوران فابیوس وزیرخارجه فرانسه که قرار است روز شنبه برای پیوستن به مذاکرات هستهای به لوزان پرواز کند، در نیویورک تعیین یک مهلت جدید در مذاکرات هستهای را برای رسیدن به توافق سیاسی پایه غیرمحتمل ندانست و گفت: «مهمتر از حفظ مهلتهای تعیین شده در پایان مارس و پایان ژوئن، محتوای توافقها است.» وی افزود: «ما به یک توافق محکم نیاز داریم. در غیر اینصورت وارد ریسک توسعه اتمی شدهایم.» فیلیپ هاموند وزیرخارجه بریتانیا نیز که هماکنون در واشنگتن بهسر میبرد، تصریح کرد که برای پیوستن به مذاکرات هستهای روز شنبه به لوزان خواهد رفت. ویگفت: «ما بسیار امیدواریم که ظرف ۴۸ ساعت آینده به پیشرفتهایی نایل شویم.»
تردیدها و امیدها در لوزان
همزمان با این تحولات، خبرگزاری آلمان گزارش داد که وزرای خارجه آمریکا و ایران در لوزان مشغول رایزنی درباره راهی هستند که بتواند مناقشه اتمی ۱۲ ساله را حل کند. بهگفته هر دوطرف نزدیکیها و پیشرفتهایی در مذاکرات حاصل شده، اما درباره توافق بر سر یک چارچوب سیاسی تا ۳۱ مارس به عنوان مرحله نخست راهحل جامع هنوز اطمینان ندارند. خبرگزاری آلمان همچنین نوشت که هنوز معلوم نیست فرانک والتر اشتاینمایر، وزیرخارجه آلمان، چه زمانی به مذاکرات خواهد پیوست.
وی روز جمعه در گفتوگو با روزنامه "بیلد" آلمان از یک "شانس تاریخی" سخن گفت و افزود:«برای نخستین بار پس از یک دهه رسیدن به یک توافق جامع در چشمانداز ما قرار گرفته است. ما خواستار توافقی هستیم که به صورت پایدار، قابلاعتماد و قابلکنترل مانع از دسترسی ایران به بمب اتمی شود.» همین خبرگزاری در ادامه گزارش خود پیرامون مذاکرات لوزان نوشت: «دامنه تحقیقات هستهای مجاز تهران، آینده مرکز زیرزمینی غنیسازی اورانیوم فوردو و تعداد سانتریفوژها، مهمترین چالشهای مذاکرات اخیر هستند. در برابر پذیرش محدودیتها، ایران خواستار رفع فوری تحریمهای اقتصادی است.»
پیشنهاد تازه آمریکا
از سوی دیگر خبرگزاری "مهر" به نقل از آسوشیتدپرس نوشت که ایالات متحده آمریکا پیشنهاد تازهای را در مذاکرات هستهای لوزان با هیئت ایرانی مطرح کرده است. مهر افزوده است: «آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام آمریکایی، که اشارهای به نام وی نکرده، مینویسد: آمریکا در نظر دارد به ایران اجازه دهد تا هزاران سانتریفوژ خود را به صورت فعال حفظ کند و در عوض تهران نیز با محدود کردن تحقیقات در دیگر سایتهای هستهای موافقت کند.
براساس این پیشنهاد، سانتریفوژهای فعال در فوردو بهجای تولید اورانیوم برای تولید ایزوتوپهای پزشکی، دارویی، علمی و صنعتی فعالیت خواهند داشت. در عوض ایران در مورد سانتریفوژهای نطنز نرمش بیشتری نشان داده و با بازرسیها و برخی محدودیتهای بیشتر موافقت میکند.» آسوشیتدپرس به نقل از مقام آمریکایی نوشته است که هدف از طرح این پیشنهاد تازه تغییر کاربری سایت فوردو بوده است. این خبرگزاری همچنین گزارش داده است که ایران در سایتهای خود دارای ۱۰ هزار سانتریفوژ فعال است که در صورت پذیرش پیشنهاد آمریکا تعداد آنها به ۶ هزار و ۹۰۰ عدد کاهش مییابد.