تبعات ارز چند نرخی به بازار مرغ سرایت کرد
6 دلیل آشفتگی بازار نهاده
تخصیص ارز با نرخ دولتی ۴۲۰۰ تومانی برای واردات خوراک طیور باعث شده است اختلاف قیمت بیش از ۴ برابری بین قیمت واقعی این خوراک در بازار و قیمت تمامشده واردات با ارز ۴۲۰۰ به وجود بیاید و این مساله به تشدید گرانی در بازار مرغ و تخم مرغ دامن زده است.
صاحبخبر - این روزها بازار نهادهها نگرانکننده است کنجاله به 5 برابر قیمت مصوب در بازارهای سیاه به فروش میرود، قیمت ذرت به کیلویی 5 هزار تومان رسیده ومرغداران هم می گویند پیدا کردن این نهاده ها در بازار مانند سوزن در کاهدان است. برخی مهمترین دلیل این آشفتگی بازار را انحصار در واردات و فساد در شبکه توزیع می دانند. به طوری که رئیس دفتر رئیس جمهوری به تازگی اعلام کرد: «متاسفانه شبکه توزیع و افرادی که کالا وارد می کنند با دلال بازی واسطه گریهای متعدد باعث شده اند قیمت کالایی که با ارز 4200 تومانی وارد می شود افزایش یابد.» در این میان عدم نظارت بر توزیع هم مزید بر علت شده و نهادهها به جای بازارگاه وزارت جهادکشاورزی که برای توزیع نهاده ایجاد شده است سر از انبارهای شخصی و بازار سیاه در می آورد. مرغداران هم از سامانه بازارگاه وزارت جهاد دل خوشی ندارند و می گویند ایرادات زیادی دارد و به رغم قول های وزیر جهاد کشاورزی هنوز این ایرادها اصلاح نشده است. مرغداران به دنبال شفاف سازی توزیع از سوی وزارت جهاد کشاوزری هستند و اعتراض دارند که چرا فهرست شفافی را که مشخص میکند نهاده ها به کدام تولیدکنندگان و شرکتها و به چه میزان داده شده است منتشر نمی شود. هرچند مرغداران می گویند نهاده های وارداتی مسیر قانونی توزیع را طی نمی کند و در دست دلالان و واسطه ها است اما البته وزیر جهاد کشاورزی تاکید می کند که برنامه مفصلی برای توزیع نهادههای دامی وجود دارد. ایران جزو بزرگترین وارد کنندگان نهادهای دامی است و بیش از 70 درصد خوراک دام مورد نیاز کشور را وارد می کند به همین دلیل قیمت های داخل به راحتی قابل کنترل نیست، و از آنجایی که قیمت محصولات پروتئینی مانند گوشت، مرغ و تخم مرغ تا 70 درصد وابسته به خوراک دام و طیور است، هر گونه نوسان قیمت در بازار باعث افزایش قیمت اینگونه محصولات می شود. به عنوان مثال به رغم اینکه طبق گفته دامداران مازاد تولید وجود دارد اما قیمت گوشت گوسفندی از کیلویی 100 هزار تومان پایین نمیآید. هم چنین قیمت مرغ از کیلویی 12 هزار تومان به 19 هزار تومان رسیده وقیمت تخم مرغ هم به شانه ای 38 هزار تومان رسیده است. بر اساس گزارش ها سال گذشته ارزش واردات نهادههای دامی بیش از ۴.۱ میلیارد دلار بود که در مقایسه با ارزش ۳.۳ میلیارد دلاری واردات نهادههای دام و طیور در سال ۹۷، رشد ۲۳ درصدی را نشان میدهد. آمارهای تفکیکی واردات نهادههای دام و طیور نشان میدهد در سال گذشته بیش از ۸.۹ میلیون تن ذرت به ارزش ۲.۱ میلیارد دلار وارد کشور شده که در مقایسه با سال ۹۷ به لحاظ وزنی رشدی نداشته اما از لحاظ ارزشی افزایش چهار درصدی را تجربه کرده است.» در سال گذشته بیش از چهار میلیون تن جو به ارزش بیش از یک میلیارد دلار وارد کشور شده است که این آمار در مقایسه با واردات ۲.۶ میلیون تنی جو به ارزش ۶۰۲ میلیون دلار در سال ۹۷ رشد ۵۱ درصدی به لحاظ وزنی و رشد ۶۸ درصدی به لحاظ ارزشی را نشان میدهد. سال گذشته بیش از ۲.۲ میلیون تن کنجاله سویا به ارزش بیش از ۹۵۸ میلیون دلار وارد کشور شده است که این رقم در مقایسه با واردات حدود ۱.۵ میلیون تنی کنجاله سویا به ارزش ۶۶۵ میلیون دلار در سال ۹۷ رشد ۵۰ درصدی به لحاظ وزنی و رشد ۴۴ درصدی به لحاظ ارزشی را نشان میدهد. اگرچه میزان اختصاص ارز نسبت به سال گذشته برای واردات خوراک دام وطیور بیشتر بوده اما میزان خوراکی که وارد کشور شده نسبت به سال گذشته کمتر بوده است. مجید موافق قدیری، رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان درباره چرایی کمبود کنجاله سویا در بازار و کنجاله سویای ۱۵۰۰۰ تومانی در بازار غیررسمی به فارس گفت: «ثبت سفارش کنجاله سویا در سال ٩٩ معادل ٩٥٠ هزار تن و در سال ٩٨ معادل ٩١٤ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ٤ درصد بیشتر شده است، تخصیص ارز هم ٧ درصد رشد داشته اما ارزش ترخیص به نسبت مدت مشابه سال قبل ٦٣ درصد و ترخیص وزنی ٦٠ درصد کاهش داشته است. »وی همچنین گفت: «توزیع کنجاله سویا در کشور از ابتدای سال حدود 1.3 میلیون تن بوده اما نیاز کشور به کنجاله سویا از ابتدای سال 2.4 میلیون تن است در ماه مرداد هم توزیع کنجاله سویا ١٧٠ هزار تن در کشور بوده اما نیاز کشور در همین مدت ۵۰۰ هزار تن بود.» وی افزود: «بنابراین همانطور که مشاهده می شود به دلیل بالا رفتن قیمت جهانی اگرچه میزان تخصیص ارز بیشتر بوده اما میزان واردات کمتری نسبت به سال گذشته داشتهایم و به همین دلیل است که به رغم قیمت مصوب دولتی ۲۹۰۰ تومان اما کنجاله سویا در بازار سیاه به کیلویی 15 هزارتومان رسیده است.» این تفاوت قیمت باعث شده که واردکنندگان مفسد این کالاها را درانبارهای خود ذخیره کرده وبه 5 برابر قیمت در بازار می فروشند. درباره ذرت هم وضع به همین روال است قیمت مصوب هر کیلو ذرت دامی 1400 تومان است که به گفته رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان قیمت آن در بازار روز گذشته 3800 تومان بوده اما گزارش مرغداران از استانها حکایت از رسیدن این نهاده به قیمت کیلویی 5000 تومان است. نکته دیگر اینکه شرکت پشتیبانی امور دام کشور که واردکننده خوراک دام و طیور است تنها 20 درصد در بازار نقش دارد بنابراین اگر سهم 20 درصد هم در سامانه بازارگاه توزیع شود تاثیر خاصی در بازار نخواهد داشت. با اینکه مسئولان وزارت جهاد می گویند که همه وارد کنندگان ملزم هستند گرم به گرم نهاده وارداتی را در این بازارگاه دولتی عرضه کنند اما مرغداران معتقدند این اتفاق به هیچ وجه رخ نمیدهد. در این خصوص اما وزیر جهاد کشاورزی روز گذشته گفت: «تغییرات اساسی در سامانه بازارگاه اتفاق افتاده و ملاحظات نهادهای نظارتی و تشکلهای صنفی در خصوص اعمال و مشکلات آن برطرف شده است و به این ترتیب نهاده دامی که وارد میشود لحظه به لحظ مصرف مورد پایش قرار میگیرد.» با توجه به اهمیت خوراک دام و طیور و نقش آن در تولید محصولات پروتئینی ضروری است تا با اصلاح سیاست ها و سازوکارها از انحصار در شبکه توزیع جلوگیری شود تا به این وسیله در شرایط تحریم امنیت غذایی کشور به مخاطره نیفتد.∎
نظر شما