ستاره صبح-پیشنویس توافقنامه اقتصادی و امنیتی بین جمهوری کمونیست خلق چین و جمهوری اسلامی ایران همچنان در رسانههای بینالمللی بازتاب دارد. ماهان عابدین، تحلیلگر سیاسی ایرانی، جنجال موجود را بیشتر ناشی از مطرحشدن تغییر سمتگیری استراتژیک ایران به سمت شرق ارزیابی میکند. در این سند 18 صفحهای، سرمایهگذاری چند میلیارد دلاری چینیها در اقتصاد ایران و همچنین تخفیف نفتی برای جمهوری خلق چین پیشبینیشده است. این توافقنامه همچنین شامل همکاریهای امنیتی، به اشتراکگذاری اطلاعات و تمرینهای مشترک نظامی است. دراینارتباط فارین پالیسی ادعا کرد که این توافق «خبر بدی برای غرب» است. غرب این اتفاق را یک تغییر ژئوپلیتیک در خاورمیانه و آسیا ارزیابی و مینویسد: چین جایگاه خود در یکی از مکانهای مهم استراتژیک را تقویت میکند. نشریه «وار آن راکس» بهنوبه خود این توافقنامه را زیر سؤال میبرد و ادعا میکند كه اگرچه خطرات واقعی و زیانبار ناشی از همکاری بین چین و ایران برای غرب همچنان باقیمانده است، اما به نظر نمیرسد كه این طرح قابل اجرا باشد. در تاریخ 2 اوت، مایك پمپئو، وزیر امور خارجه آمریكا به گروه هشداردهندهها پیوست و در فاكس نیوز تأكید كرد كه ورود چین به ایران باعث «بیثباتی در خاورمیانه» میشود و درواقع منافع اسرائیل، عربستان سعودی و امارات را «در معرض خطر» قرار میدهد.ماهان عابدین، روزنامهنگار و تحلیلگر باسابقه سیاستهای ایران و خاورمیانه در ادامه تحلیل خود مینویسد: «مخالفت رسانههای جریان اصلی غربی و مخالفت دولتهای غربی با پیمان چین و ایران که نمادی از یک تغییر قاطع به سمت شرق توسط ایران است، جای تعجب ندارد. ایران برای تجارت، سرمایهگذاری، آموزش و تعامل جمعی نگاهش برای بیش از 150 سال به غرب و بهویژه اروپا بوده است؛ اما شکست توافق هستهای برجام، همراه با ناتوانی اروپا در برابر ایالاتمتحده، منجر به از دست دادن ایمان به غرب در ایران شده است». این تحلیلگر خاطرنشان کرد که اگرچه ممکن است این توافقنامه هنوز امضا نشده باشد، «بدون شک هر دو طرف ایران و چین، در مرحله رسمی سازی یک پیمان بلندمدت بهاحتمالزیاد برای یکچهارم قرن هستند».این کارشناس خاورمیانه در پاسخ به افراد مشکوک به جدی بودن پکن در توافقنامهاش با ایران میگوید: چین علیرغم ترس آشکارش در از دست دادن امارات و عربستان و تحریمهای آمریکا میداند که حضور ایران در پروژه استراتژیک کمربند و جاده چین از اهمیت حیاتی برخوردار است تا آنجا که به این کشور اجازه میدهد تا امنیت جناح خود در غرب آسیا را تأمین کند. موقعیت ایران برای دسترسی زمینی به اروپا حیاتی است و بهطورکلی موقعیت بسیار استراتژیك ایران (نزدیكی به آسیای میانه، دریای عرب، اروپا و حتی روسیه) این كشور را برای سرمایهگذاران چینی بسیار جذاب میکند».روزنامهنگار ایرانی با اشاره به تحریمهای یکجانبه واشنگتن علیه ایران تأکید میکند که سیاست «فشار حداکثری» دولت ترامپ بهوضوح کارساز نبوده است. عابدین میگوید: «ایران کشوری مقاوم با سیاست خارجی گسترده است. علاوه بر این، ایران چهار دهه است که به تحریم عادت کرده و دانش فنی برای دور زدن و شکست تحریمها را توسعه داده است. علاوه بر این، اقتصاد ایران در غیاب فروش نفت پیچیدهتر و خودکفاتر ازآنچه تصور میشد عمل میکند». به گفته عابدین، پیمان چین و ایران تأثیر بیشتری بر سیاست جهانی ایران خواهد داشت و سبب خواهد شد تا این کشور کمتر تحتفشار غرب و آمریکا قرارگرفته و فضای مانور بیشتری برای مذاکره با آنها پیدا کند. عابدین در بخش نتیجهگیری اینگونه به تحلیل خود پایان میدهد که خط اصلی مشارکت راهبردی چین و ایران با منافع ملی جمهوری اسلامی سازگار و به حفظ امنیت ملی کشور کمک میکند.
13 سپتامبر 2020تارنمای اسپوتنیکبرگردان- اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com
نظر شما