صاحب‌خبر - شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان برای ساخت پالایشگاه سیراف مبلغ 1000 میلیارد تومان از انتشار اوراق اجاره تامین مالی کرد. این اولین تامین مالی ساخت پالایشگاه‌ها از بازار سرمایه است که در کنار ابزار سهام می‌تواند به طور موثرتری عمل کند. حراج سرمایه ملی با خام فروشی نفت و دور ماندن از عواید پالایش نفت و صادرات فرآورده‌ای نفتی از جمله مسائل کلان کشور است. یکی از گلوگاه‌های مهم توسعه پالایشگاه‌ها در ایران تامین مالی آن‌ها بوده ‌است. فاینانس یا تسهیلات خارجی همواره به عنوان اولین راه حل این مسئله مطرح بوده‌ که تقریباً در طول سال‌های اخیر با هیچ نمونه موفقی همراه نبود و صرفاً در حد رایزنی و تفاهم‌نامه باقی مانده ‌است. از جمله آن‌ها می‌توان به معطل ماندن پالایشگاه‌‌های بهمن گنو، آناهیتا و پارس پتروفیلد به دلیل تامین نشدن فاینانس خارجی اشاره کرد. در این راستا برای حل مشکل تامین مالی پالایشگاه‌ها طرح «حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه مردمی» توسط کمیسیون انرژی مجلس تدوین شد. پس از تصویب این طرح در صحن علنی مجلس در تیرماه 98، آیین‌نامه اجرایی این قانون توسط وزارت نفت و کمیسیون اقتصادی هیئت دولت تنظیم شد و سپس در تاریخ 29 دی‌ماه این آیین‌نامه در هیئت دولت تصویب و توسط رئیس جمهور جهت اجرای آن‌ ابلاغ شد. * سودآوری تضمینی طرح‌های احداث پتروپالایشگاه‌ با اعطای تنفس خوراک ایده اصلی این قانون برای حل مشکل تامین مالی پالایشگاه‌ها، اعطای «تنفس خوراک» به آنها است. در روش تنفس خوراک، ابتدا یک پتروپالایشگاه به کمک سازمان بورس و با استفاده از سرمایه‌های مردمی تامین مالی می‌شود و طی مدت 4 سال ساخته می شود. سپس به محض بهره‌برداری به اندازه میزان سرمایه‌گذاری انجام شده برای احداث پتروپالایشگاه از یک تا دو سال تنفس خوراک برخوردار می‌شود. به این معنا که پتروپالایشگاه یک تا دو سال خوراک نفت خام را از سهم صندوق توسعه ملی دریافت می‌کند، ولی هزینه خوراک را علی‌الحساب پرداخت نمی‌کند و جزء بدهی پتروپالایشگاه به حساب می‌آید و سپس در سال‌های آینده آن را به صورت قسطی به صندوق توسعه ملی بازپرداخت می‌کند. در این راستا علی بختیار عضو کمیسیون انرژی مجلس دهم با اشاره به جذابیت این قانون برای تامین مالی پروژه‌های پالایشی گفت: «فرض کنید شما یک سرمایه‌ای برای خرید سهام این پالایشگاه وارد بورس می‌کنید. علاوه بر اینکه در طول فرآیند احداث، سهام این پالایشگاه‌ها نسبت به مابقی طرح‌ها وضعیت بهتری خواهد داشت و رشد خواهد کرد، در سال بهره‌برداری از طرح نیز اصل پولی که وارد بورس کردید به عنوان سود به شما بازگردانده می‌شود ولی همچنان شما سهام خود را خواهید داشت. یعنی این طرح تا این حد برای مردم جذابیت خواهد داشت و از طرفی به هدایت نقدینگی به بخش مولد و رشد اقتصادی و بی‌اثرکردن تحریم‌های نفتی نیز کمک خواهد کرد». نکته جالب توجه اینکه قانون حمایت از صنایع پایین‌دستی مصوب مجلس، یک روش خاص تامین مالی پیشنهاد نداده است بلکه این قانون بستر بهتری برای فعال شدن انواع ابزارهای تامین مالی سرمایه‌گذار را ایجاد کرده ‌است. افزون بر این، مشکل مالیاتی که در تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری پروژه وجود داشت، در متن قانون برطرف شده‌ است. از این ‌رو شرکت‌های نوپا و تازه تاسیس می‌توانند در بازار سوم فرابورس اول پذیره‌نویسی کرده و پس از تبدیل به شرکت سهامی عام، گشایش نماد در بازار پایه را انجام دهند و از انواع ابزارهای تامین مالی مثل عرضه اولیه و افزایش سرمایه استفاده کنند. در نتیجه جذابیت‌های این قانون موجب شد تا بیش از 800 شرکت طرح‌های خود را برای گرفتن مجوز تنفس خوراک به وزارت نفت ارسال کنند. در نهایت پس از چند مرحله غربالگری، این وزارت‌خانه اسامی 8 طرح منتخب پیشنهادی احداث پالایشگاه‌های نفت خام و میعانات گازی را با مجموع ظرفیت 1460 هزار بشکه در روز و همچنین 12 طرح ارتقای فناوری پالایشگاه‌های موجود را مجموعاً به ظرفیت 430 هزار بشکه در روز را واجد شرایط دریافت تنفس خوراک اعلام کرد. *استفاده از ظرفیت انتشار اوراق جهت تامین مالی پروژه‌های پتروپالایشگاهی روش دیگر تامین مالی پروژه‌ها استفاده از انواع اوراق مالی همچون گواهی سپرده، اوراق مرابحه، اوراق اجاره و اوراق مشارکت است. براساس آمار منتشر شده توسط سازمان فرابورس تنها از انتشار اوراق در سال ۱۳۹۸ بیش از ۲۸ هزار میلیارد و ۴۰۸ میلیون تومان تامین مالی پروژه‌های مختلف انجام شده که نشان‌دهنده ظرفیت بالای بازار سرمایه برای تامین نقدینگی لازم پروژه‌های مختلف است. همچنین استفاده از انواع اوراق مالی از طرف بخش خصوصی در بازار سرمایه در سال‌های اخیر روندی صعودی داشته ‌است. نیروگاه پرند از نمونه‌های عملیاتی تامین مالی از بازار سرمایه است که سرمایه نزدیک به ۷ هزار میلیارد تومانی مورد نیاز این پروژه را تامین کرد. علاوه براین شرکت پتروشیمی تابان فردا در اسفندماه ۹۸ از طریق انتشار اوراق اجاره مبلغ 2 هزار میلیارد تومان را با نرخ اجاره بها ۱۸ درصد در مدت ۴ ساله منتشر کرد که طی 4 روز فروش رفت. طرح‌های پذیرفته شده ساخت پتروپالایشگاه از جمله پروژه‌های مهم نیازمند تامین مالی در کشور است که‌ افزایش جذابیت انتشار اوراق و همچنین بازگشت سرمایه کل پروژه در سال اول می‌تواند موجب مقبولیت بیشتر فروش اوراق نزد مردم شود. با این‌حال تاکنون از این ظرفیت برای تامین مالی طرح‌های پالایشگاهی در ایران استفاده نشده ‌است. *انتشار ۱۰۰۰ میلیارد تومان اوراق تامین مالی پالایشگاه سیراف شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان (سهامی عام) از زیرمجموعه‌های شرکت سرمایه‌گذاری غدیر است. این شرکت جهت تامین مالی ساخت پالایشگاه سیراف به مبلغ 1000 میلیارد تومان اوراق اجاره منتشر کرد که تمام آن فروش رفت. اوراق اجاره شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان در نماد «پارسا306» با شرایط مدت اوراق 4 سال، مواعد پرداخت اجاره بها هر 6 ماه یکبار، نرخ اجاره بهای اوراق 16 درصد به فروش رفت. متعهد پذیره نویسی این اوراق نیز شرکت تامین سرمایه تمدن است. شرکت سرمایه گذاری غدیر جهت تضمین 50 درصد از اصل اوراق و کل اجاره بها و توثیق سهام جهت تضمین 50 درصد مبلغ اصل اوراق تعداد 46038940 سهام شرکت پتروشیمی شیراز، تعداد 55362793 سهام شرکت صنایع پتروشیمی کرمانشاه و تعداد 140852834 سهام پالایش نفت بندرعباس را ارائه کرد. تامین مالی بخشی از پروژه ساخت پالایشگاه سیراف از بازار سرمایه می‌تواند نقطه شروعی بر جبران عقب ماندگی توسعه ظرفیت پالایشی ایران به دلیل عدم تامین مالی باشد. پروژه‌های پالایشی که مجوز اعطای تنفس خوراک را دریافت کرده‌اند از آنجایی که پس از ساخت کل هزینه سرمایه آن‌ها در سال اول باز می‌گردد ظرفیت خوبی برای تامین مالی از بازار سرمایه دارند که افزایش جذابیت انتشار اوراق نیز می‌تواند به این مهم کمک کند. نکته پایانی اینکه انتقادات خبرگزاری فارس به طرح پالایشی سیراف همچنان پابرجاست و هدف از این گزارش نشان دادن ظرفیت‌های موجود برای حل مشکل تامین مالی پالایشگاه‌ها بوده است.∎​