• پایانی بر پرونده پرماجرای مش قربانعلی / از خصوصی‌سازی ماشین‌سازی تبریز تا واگذاری به ایدرو

در سال ۸۳ مجموعه صنعتی ماشین سازی و ریخته گری دارای بیش از ۳۰۰۰ نفر کارگر و کارمند بود که به دلیل شروع خصوصی سازی دیگر حق گرفتن نیرو بعد از آن را نداشت. در نتیجه سال به سال تعداد این نیرو‌ها کاهش پیدا کرد تا در سال ۹۷ به کمترین مقدار خود رسید.

جالب است بدانیم آخرین دستگاه وارد شده به مجموعه صنعتی، مربوط به حدود ۱۹ سال پیش است (یک دستگاه) و از آن به بعد دستگاهی وارد مجموعه نشد. به همین دلیل همه دستگاه‌های موجود در کارخانه حالا بشدت فرسوده اند. در دهه ۸۰ شاهد رکود و به وجود آمدن بدهی‌های زیادی در کارخانه بودیم طوری که در سال ۸۵ مدیرعامل وقت، مجید خدابخش برای رد بدهی‌های کارخانه به بیمه مجبور به فروش مجتمع بزرگ ماشین سازی در تهران شد که این مجتمع ۱۰ طبقه با ضرر بسیاری به فروش رسید.

نگاهی به خریداران ماشین سازی نشان می‌دهد که در شروط خصوصی سازی ماشین سازی شرطی با عنوان اهلیت و سنخیت وجود نداشت و این مسئله باعث شد که هر کسی از هر صنفی و بدون هیچگونه تخصصی ادعای خریداری کارخانه را داشته باشد. نبود نظارت کافی در فروش کارخانه باعث شد تا در اردیبهشت ماه سال ۹۷ یک شبه ماشین سازی تبریز بدون اطلاع قبلی به شخصی به نام قربانعلی فرخ زاد با قیمت سال ۹۴ فروخته شود؛ فردی که نه تنها سواد تحصیلی نداشت (ششم ابتدایی!) بلکه سابقه نامعلومی نیز در حوزه صنعت داشت.

 

قربانعلی فرخزاد پس از خریداری مجموعه، اقدام به استخدام ۳۰۰ نفر نیروی جدید کرد و مجموع تعداد افراد مشغول در ماشین سازی و ریخته‌گری به حدود ۱۲۰۰ نفر رسید. وضعیت مبهم این واگذاری تا حدی بود که برخی نمایندگان مجلس از این واگذاری اظهار نگرانی و بی اطلاعی کردند و درخواست شفاف سازی داشتند.

تمامی این انتقادات با این استدلال و بهانه که منتقدین قضاوت نابجا می‌کنند، به کنار گذاشته شد و عملا هیچ شخصی نه در سازمان خصوصی سازی و نه در کارخانه، پاسخگوی واگذاری و وضعیت نامطلوب کارخانه نبود. گزارشات مستقیم از کارخانه حاکی از وضعیت اسفبار تولیدات و مطالبات کارگران داشت. این روند گذشت تا اینکه تحصنی در کارخانه اتفاق افتاد و برای اولین بار از روال سابق تحصن‌ها خارج بود و شعار‌هایی به شدت رادیکال مطرح شد.

اما مدت زیادی از خرید این کارخانه و حمایت برخی مسئولین از اهلیت وی نگذشته بود که قربانعلی فرخ‌زاد به اتهام اخلال در نظام ارزی بازداشت شد. هرچند که شنیدن این خبر برای کسانی که حتی از دور هم با فرخزاد آشنایی داشتند ، دور از انتظار نبود.

شنیده‌های حاکی از این است که قربانعلی فرخزاد  ۴۴۶ میلیون‌و پنج‌ هزار و ۳۳۲ دلار ارز دولتی چهارهزار و ۲۰۰ تومانی از بانک مرکزی می‌گیرد و ۲۰۱ میلیون دلار از این ارز‌ها را در بازار آزاد می‌فروشد و با پولی که به دست می‌آورد، ماشین‌سازی تبریز را از دولت می‌خرد.

 

تمام این اتفاقات باعث شد تا بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی سهند اسفندماه سال ۹۶ پیرو حرکت عدالتخواهانه و همزمان با یکی از اعتصابات کارگری کارخانه، نسبت به اتفاقات ماشین سازی حساس و وارد قضیه شود. تحقیق و تفحص پیرامون اهمیت و موقعیت و آمار کارخانه انجام گرفت، در این مسیرِ پژوهشی با ارتباط گیری با اکثر مسئولین، مدیران و تعدادی از کارگران قدیمی و جدید کارخانه در پنجاه سال اخیر نکات مهمی مشخص و بسیاری از ابهامات رفع شد و وضعیت شفافی از روند فعالیت کارخانه بدست آمد و این یقین بعد از سه ماه (اردیبهشت ۹۷) برای دانشجویان بوجود آمد که قصدی وجود دارد که اجازه سامان گرفتن به ماشین سازی را نمیدهد.

نقطه اوج این حرکات، حضور مطالبه گرانه در راهپیمایی ۲۲ بهمن سال ۹۸  بود که بسیج دانشجویی دانشگاه با برپایی غرفه و پوشیدن لباس‌های کارگران، ضمن تبیین اتفاقاتی که برای ماشین سازی تبریز افتاده، به بیان درد قشر مستضغف جامعه پرداخت که نتیجه آن حساس شدن مردم شرکت کننده در راهپیمایی به این موضوع بود. بسیاری از مسئولین استانی و قشر نخبگانی جامعه پس از این نسبت به ماشین سازی تبریز حساس‌تر شدند.

 

 

بعد از ۲۲ بهمن سال ۹۸ شاهد اقدام به فروش دوباره ماشین سازی توسط سازمان خصوصی سازی بودیم که در کمال ناباوری باز هم قیمت این مجموعه قیمت سال ۹۴ گذاشته شده بود که با انتشار بیانیه و فرستادن پیام، دانشجویان استان به تمامی نمایندگان استان، نسبت به این اتفاق ابراز نگرانی کردند و هشدار دادند که قطعا نخواهند گذاشت که ماشین سازی دوباره مثل قبل واگذار شود که با فشار افکار عمومی این مزایده لغو شد.

 

بار دیگر در اواسط اسفند ماه سازمان خصوصی سازی این بار قصد فروش با مذاکره را داشت که منجر به اعتصاب کارگران شد و این اقدام نیز در نطفه خفه شد.

 

بعد از این اتفاقات در اواسط تیر ماه ۹۸ یکی از معاونین وزارت تعاون در مصاحبه‌ای با تاکید بر لغو قرارداد با قربانعلی فرخزاد گفت: ماشین سازی تبریز به صندوق بازنشستگی فولاد عودت داده شد.

با تلاش و پیگیری‌های بسیج دانشجویی دانشگاه سهند،  در سیصد و پنجاه و هفتمین جلسه هیئت واگذاری که دی‌ماه ۹۸ در محل سالن جهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی تشکیل شد، در مورد بازگشت سهام گروه ماشین سازی تبریز به ایدرو و تعیین وضعیت واگذاری چند شرکت دولتی دیگر از جمله شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان تصمیم گیری شد و در نهایت ماشین سازی تبریز از خصوصی سازی اشتباه نجات یافت.

در این راستا،  احمد علیرضا بیگی در نشست علنی امروز یکشنبه ۱۶ شهریورماه مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی خود  در صحن مجلی می‌گوید: سرانجام با مرارت‌های بسیار مش قربانعلی از مالکیت ماشین‌سازی خلع و به اتهام اخلال در نظام ارزی کشور راهی زندان شد.