زهره صفاری
خبرنگار
سه هفته پس از استعفای «حسان دیاب» از نخست وزیری لبنان، سفیر این کشور در آلمان که گزینه پیشنهادی «سعد حریری» و سه نفر از اسلافش به رئیس جمهوری لبنان بود با کسب 90 رأی موافق از 128 نماینده پارلمان و با چراغ سبز احزاب بزرگ شیعه و مسیحی، مأموریت خود برای تشکیل دولت جدید و ایجاد اصلاحات را آغاز کرد.
به گزارش «گلوب اند میل»، «میشل عون» پس از ملاقات با «مصطفی ادیب» در کاخ بعبدا، او را مکلف به تشکیل کابینه کرد. «ادیب» که تنها دو ساعت پیش از رسیدن رئیس جمهوری فرانسه، پست نخست وزیری را تحویل گرفت، در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «وقت حرف و وعده تمام شده است حالا زمان عمل است. اولویت اول من تشکیل کابینه‌ای در کوتاه‌ترین زمان خواهد بود که بتواند از پس اصلاحات حیاتی برای جذب اعتماد مردم کشور و جهان برآید. کابینه من همه کارشناس و متخصص خواهند بود و در کنار پارلمان برای ارتقای کشور و پایان بحران اقتصادی، سیاسی و اجتماعی آن تلاش خواهد کرد. فرصت پیش روی کشور ما محدود و انجام مأموریت من به احزاب وابسته است. دولت باید هر چه سریع‌تر ایجاد شود.» به گزارش شبکه خبری «الجزیره»، «سعد حریری»، «نجیب میقاتی»، «تمام سلام» و «فؤاد سنیوره»، نخست وزیران اسبق لبنان که خود نماینده احزاب بزرگ اهل تسنن در پارلمان هستند، در حالی نام «مصطفی ادیب» را به عنوان جانشین «دیاب» اعلام کردند که این سفیر 48 ساله بیش از آنکه مرد سیاست باشد، چهره‌ای دانشگاهی به شمار می‌رود. حمایت چهار نخست وزیر پیشین لبنان به عنوان نمایندگان احزاب اهل سنت پارلمان لبنان از «ادیب» در حالی است که «دیاب»، نخست وزیر مستعفی این کشور تنها از سوی 27 نفر از نمایندگان اهل تسنن مورد تأیید بود، ضمن اینکه «ادیب» نی زهمچون «دیاب» از حمایت احزاب بزرگ شیعی همچون حزب‌الله لبنان و احزاب مسیحی برخوردار است.
فرصت سازی مکرون برای لبنان؟
معرفی «ادیب» به عنوان گزینه نخست وزیری جدید لبنان در آستانه دومین سفر ماه اخیر «امانوئل مکرون»، رئیس جمهوری فرانسه به این کشور، همان طور که او خواسته بود با هدف ایجاد اصلاحات در راستای جذب حمایت‌های خارجی انجام شد. موضوعی که «کریم مقدیسی»، تحلیلگر لبنانی در توئیتر خود درباره‌اش نوشت: «هدیه‌ای برای مکرون. امیدواریم دوست داشته باشد.»
در حال حاضر لبنان بدترین شرایط اقتصادی چند دهه اخیر را دارد؛ وضعیتی که بیش از نیمی از مردم کشور را زیر خط فقر قرار داده و بنا به اعلام سازمان ملل با بحران غذا روبه‌رو کرده است. گرچه این بحران محصول عملکرد غربی‌ها و در رأس آنها امریکا است، اما می‌تواند روزنه امیدی برای از سرگیری مذاکرات معلق مانده با صندوق بین‌المللی جهانی پول و دریافت وام 10 میلیارد دلاری و همچنین جذب کمک‌های بین‌المللی باشد.
امیدهای کمرنگ
در نظام فرقه‌ای و حزبی لبنان، «دیاب» و کابینه تکنوکراتش نتوانستند در میان مخالفت‌های تمام نشدنی کاری برای لبنان از پیش ببرند. حالا با تکرار سناریوی استعفای یک نخست وزیر و انتخاب گزینه‌ای جایگزین، دولت جدید گرچه تحت فشار بین‌المللی در مسیر اصلاحات قرار می‌گیرد اما با این حال به باور کارشناسان سیاسی چندان تفاوت عملکردی نسبت به دولت‌های سابق نخواهد داشت و حتی برخی «ادیب» را همراستا با «دیاب» می‌دانند. در همین ارتباط دیروز «رامز داجر»، تحلیلگر لبنانی نوشت: «ادیب، دیابی دیگر است.» شاید علت این استدلال‌ها، تشابهات رزومه آنها است. دو چهره دانشگاهی که تا پیش از نزدیک شدن به کرسی نخست وزیری شهرتی نداشتند. «ادیب» دکترای حقوق و علوم سیاسی دارد و از سال 2010 در دانشگاه دولتی لبنان تدریس می‌کند. او نیز مانند «دیاب» از نزدیکان نخست وزیر سابق «نجیب میقاتی» بوده و از سال 2000 در قامت مشاور با او همکاری داشته است. وی از سال 2013 به عنوان سفیر لبنان با همسر فرانسوی و سه فرزندش در آلمان زندگی می‌کند. «دیاب» نیز وزیر آموزش و پرورش «میقاتی» بود.
لزوم تغییر ساختار لبنان
«میشل عون» که آخرین حرف را در نشست مشورتی برای انتخاب نخست وزیر زد، به صراحت از ضرورت ایجاد تغییرات ساختاری در لبنان خبر داد و به تشکیل دولتی سکولار اذعان کرد. به نوشته «نهار نت»، «عون» گفت: «لبنان یک جامعه مدنی است و من از همه مقامات سیاسی و مذهبی تقاضا دارم برای ایجاد تغییرات قابل قبول وارد عمل شوند تا بتوانیم بهترین اصلاحات را در قانون اساسی ایجاد کنیم. ساختار فرقه گرای فعلی دیگر کاربردی ندارد و حتی می‌تواند در روند تغییرات نیز خلل ایجاد کند، بنابراین باید راه دیگری به جز احزاب برای این توافق جدید پیدا کنیم.»
گرچه «عون» جزئیات بیشتری از این ساختار جدید فاش نکرد اما «فرانس پرس» نوشت «سید حسن نصرالله» رهبر مقاومت لبنان در حالی که موضع مخالفی در این راستا نداشت، شرطی برای رئیس جمهوری گذاشت: «این تغییرات در صورتی که به خواست و رضایت همه احزاب لبنان برسد از نظر ما قابل قبول خواهد بود.»