افزایش برنامهها و اهداف جدید در سالهای اخیر در غالب واژگانی همچون ترویج و فرهنگسازی دوچرخهسواری نیز نتوانسته است تردد میلیونی خودرو و موتورسیکلت در شهر تهران را کاهش دهد. ظواهر امر نشان از خودرومحور بودن این کلانشهر دارد.
در سالهای اخیر هریک از مسئولان به نحوی سعی در ترویج دوچرخهسواری داشتند تا جایی که مدتها عکس رفتوآمد شهردار با دوچرخه سوژه بسیاری از شبکههای اجتماعی بود، اما چرا با وجود این دست از اقدامات مردمی، بازهم این فرهنگ آنطور که بایدوشاید در میان مردم رواج نیافته است؟
توسعه دوچرخهسواری در شهر تهران
دو سال پیش سند توسعه دوچرخهسواری در تهران به پیشنهاد گروهی هلندی (NBP) با استقبال شهرداری مواجه شد. این سند که برای نخستین بار در این کلانشهر تدوین شد، نشان میدهد که در پنج سال آینده باید چه گامهایی در جهت رشد و توسعه دوچرخهسواری برداشته شود. شهرداری تهران بر مبنای این سند اقداماتی را در جهت گسترش زیرساختها، ارتقا فرهنگ دوچرخهسواری و انجام هماهنگیهای لازم با سایر سازمانها انجام داده است؛ که ازجمله آن میتوان به برنامهریزی برای استفاده از دوچرخههای اشتراکی در محدوده مرکزی شهر تهران اشاره کرد. طرحهای متعددی در راستای توسعه این نوع از حملونقل شهری اجرایی شد. بیدود و سهشنبههای بدون خودرو از این قبیل اقدامات بودند.
بیدود
در سال ۹۷ به دنبال فعال شدن این سند، شرکت پاک چرخ ایرانیان که با نام تجاری «بیدود» شناخته میشود بهعنوان اولین شرکت ارائهدهنده خدمات دوچرخه اشتراکی وارد عرصه ارائه خدمات دوچرخه اشتراکی هوشمند در شهر تهران شد اما پس از گذشت دو سال هنوز نتوانسته است، انتظارات شهروندان و کارشناسان را برآورده کند. هزینه گزاف، محدود بودن تعداد دوچرخههای اشتراکی و عدم تناسب دوچرخههای انتخابی این شرکت با شرایط جغرافیایی پایتخت از کوچکترین انتقاداتی است که از سوی شهروندان مطرح میشود. در کنار این مسائل به نظر میرسد انحصار فعالیت باعث کند شدن مسیر توسعه این مُد از حملونقل پاک در کلانشهر تهران بوده است.
پویش سهشنبههای بدون خودرو
در ایــن پـویش هرچنـــد کــــه بـــا هـدف مشخص دوچرخهسواری انجام نگرفت، دوچرخه یکی از مناسبترین جایگزینها برای خودرو به شمار آمد. این پویش در سال ۱۳۹۴ از اراک با استقبال خوبی شروع شد و پس از گذشت ۱۹۰ هفته به ۲۵۰ شهر دیگر سرایت یافت. عکسهای پیروز حناچی، شهردار تهران نیز از شرکت در همین کمپین بود که منتشر شد. هدف این پویش از ابتدا کم کردن رفتوآمد با خودروهای تکسرنشین و جایگزین کردن استفاده از خودروی شخصی و تکسرنشین با وسایل نقلیه اشتراکی، وسایل نقلیه عمومی، دوچرخه و حتی پیادهروی بوده که افرادی که از این پویش حمایت میکنند سعی در اجرای قوانینش دارند.
دوچرخهسواری خوب است اما چیزهای بیشتری لازم است
بر اساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی سالانه حداقل ۳۵ هزار نفر در کشور براثر آلودگی هوا دچار مرگ زودرس میشوند که این رقم در تهران حدود ۵ هزار و ۵۰۰ نفر اعلام شده است. همیشه یکی از نخستین پیشنهادها برای حل معضلات ناشی از آلودگی هوا، بعد از حملونقل عمومی، گسترش دوچرخهسواری بوده است. بر اساس صحبتهای فرمانده انتظامی تهران بزرگ ۷۵ درصد کشتههای ما در خیابانها موتورسواران و عابران هستند و این نشان میدهد که فرهنگ استفاده از موتور و دوچرخه در کشور ما مناسب نیست؛ اما به گمان من نمیتوان همه تقصیرها را بر گردن فرهنگ و فرهنگسازی انداخت، شاید چون فرهنگ ساختنی یا آموزش دادنی نیست که بتوان با برگزاری چند دوره آن را ترویج کرد.
زمان زیادی از دورانی که دوچرخه مهمترین وسیله نقلیه به شمار میآمد نگذشته است و ردپای حضور این وسیله هنوز هم از میان سنگفرشهای مناطق بااصالت تهران دیده میشود و حالا ظاهرا ارادهای جدی در راه است تا دوچرخه دوباره به پایتخت برگردد و این بار جدیتر.
ارائه تسهیلات
مدتی قبل مدیر واحد توسعه سیستمهای حملونقل پاک شهرداری تهران درباره سرانجام وام دوچرخه توسط شهرداری و دلایل تأخیر در اجرای این کار توضیحاتی داد. «وام دوچرخه» اصطلاحی که از سال ۹۸ به کار برده شد و البته فراز و فرودهایی هم داشت. چندی پیش مدیر واحد توسعه سیستمهای حملو نقل پاک سازمان حملونقل و ترافیک از ارائه تسهیلات به دوچرخهسواران در مدت زمان یک ماه خبر داد.
و حالا ظاهرا ارائه وام دوچرخه توسط شهرداری به سرانجام رسیده است. یعقوب آزادهدل، مدیر واحد توسعه سیستمهای حمل و نقل پاک سازمان حملونقل و ترافیک شهرداری تهران، درباره سرانجام ارائه آن توسط شهرداری تهران اظهار داشت: «ارائه وام دوچرخه دارای فرآیندهای خاصی است که هنوز در حال طی کردن این فرآیند هستیم.» او افزود: هر چند که ارائه آن نهایی شده است ولی به دلیل شرایط اقتصادی و افزایش قیمت دوچرخه، فروشندگان دوچرخه دارای مشکلاتی جهت تأمین دوچرخههای مورد نیاز شدهاند.
نرخ تعرفه گمرکی واردات دوچرخه
مدیر واحد توسعه سیستمهای حمل و نقل پاک شهرداری تهران ادامه داد: «بالا بودن نرخ تعرفه گمرکی واردات دوچرخه و مشکلات اقتصادی فروشندگان دوچرخه دو علت عمده تأخیر در ارائه وام دوچرخه توسط شهرداری تهران بوده است ولی با این وجود سعی میکنیم که این موضوع را دنبال کنیم. »آزادهدل اعلام کرد: «به دنبال راهکارهایی هستیم تا بتوانیم مشارکت بانکها و فروشندگان دوچرخه را جهت ارائه وام دوچرخه جلب کنیم.» او تصریح کرد: «موضوع وام دوچرخه منتفی نشده است و شهرداری همچنان پیگیر این موضوع است.» معاونان سابق حملونقل و ترافیک شهرداری تهران از جمله محسن پورسیدآقایی و یوسف حجت طی دو سال گذشته وعده ارائه وام دوچرخه به برخی از شهروندان تهرانی از جمله کارمندان و اهالی رسانه داده بودند، همچنین سال گذشته معاونت حملونقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرد خبرنگاران در صورت حذف درخواست طرح ترافیک از کارت بلیت رایگان اتوبوس و مترو و وام دوچرخه برخوردار خواهند شد.
نظر شما