گروه سیاسی/ وزرای خارجه روسیه و امریکا در‌خصوص برگزاری نشست سران اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان و ایران بر سر مسائل مربوط به تهران رایزنی کردند. روز جمعه و همزمان با جلسه شورای امنیت درباره بررسی قطعنامه امریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، رئیس جمهوری روسیه هم پیشنهاد برگزاری یک نشست آنلاین بین اعضای دائمی شورای امنیت (روسیه، امریکا، فرانسه، انگلیس و چین) و ایران و آلمان را داد. درباره جزئیات این پیشنهاد اطلاعات زیادی منتشر نشده و در بیانیه کاخ کرملین به این بسنده شده بود که «پوتین خواستار برگزاری این نشست برای بحث و تبادل نظر درباره مسأله تحریم‌های تسلیحاتی ایران شده است.» بعدتر برخی رسانه‌ها هم اعلام کردند که در این جلسه قرار است درباره مسائل خلیج فارس و ایران و کاهش تنش‌ها بحث شود.
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه اولین مخاطب این پیشنهاد بود که در همان روز جمعه موافقت خود با حضور در این نشست را اعلام کرد. با این حال دونالد ترامپ بعد از شکست فاحشی که در شورای امنیت و عدم تصویب قطعنامه پیشنهادی این کشور علیه ایران به‌دست آورده بود، در کنفرانس مطبوعاتی و در پاسخ به این سؤال که آیا دعوت ولادیمیر پوتین را می‌پذیرد یا نه، گفت: «هنوز چیزی در این باره به من گفته نشده است. چیزهایی در این باره شنیده‌ام اما هنوز چیزی به من اطلاع داده نشده است.»
با این وجود رسانه‌ها از مخالفت ترامپ برای شرکت در چنین نشستی خبر دادند. اما سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه تأکید کرد: «پیشنهاد مسکو برای نشست شورای امنیت سازمان ملل با مشارکت ایران و آلمان حتی پس از اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا روی میز باقی است و وضعیت و شرایط ایجاب می‌کند که این نشست به تعویق نیفتد.» حالا همزمان با اعلام گفت‌و‌گوهای وزرای خارجه روسیه و امریکا در‌این‌باره، مشاور امنیت ملی ترامپ اعلام کرده که در نشست پیشنهادی پوتین با حضور ایران شرکت نمی‌کنیم. به گزارش ایسنا به نقل از هفته‌نامه نیوزویک، رابرت اوبراین، در گفتوگو با شبکه ان.بی.سی درباره پیشنهاد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای برگزرای نشستی با حضور اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل (P5) همچنین ایران و آلمان گفت: «ما تا پیش از انتخابات نشستی با پوتین نخواهیم داشت. چیزی که پوتین پیشنهاد کرده است برگزاری نشستی با حضور P5 و آلمان برای تلاش در جهت زورگویی به امریکا است». اوبراین در پاسخ به این سؤال که بنابراین امریکا کاری با این نشست ندارد، گفت: «نه، ما آن را رد کرده‌ایم و موضوع فقط روسیه نیست. چیزی که روس‌ها پیشنهاد می‌کنند نشستی با حضور روسیه، آلمان، ایران و دیگر اعضای P5 برای زورگویی به امریکا در جهت بازگشت به توافق وحشتناک برجام (توافق هسته ای) است.»
با این همه وزارت خارجه روسیه روز یکشنبه اعلام کرد که «سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در گفت‌وگویی تلفنی با مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در خصوص برگزاری نشست ویدئویی سران اعضای دائم شورای امنیت به همراه ایران و آلمان بر سر مسأله ایران به رایزنی پرداخته است».
ترکیب پیشنهادی پوتین برای نشست یاد شده، همان ترکیب اعضای مذاکره‌کننده توافق هسته‌ای است. پیش از این ایران در برابر درخواست‌های مکرر امریکا برای گفتوگو اعلام کرده که کانال انجام این گفتوگو همان برجام است. حالا هر چند توضیحات بیشتری درباره پیشنهاد رئیس جمهوری روسیه ارائه نشده است، اما پیش از برگزاری نشست روز جمعه در شورای امنیت، وزیر خارجه آلمان راهی مسکو شد و موضوع ایران هم یکی از محورهای گفت‌و‌گوهای هایکو ماس و لاوروف بود.
وزیر خارجه روسیه پس از نشست مشترک با همتای آلمانی خود از ارائه شماری راهکار برای از سرگیری مذاکرات در‌خصوص برنامه هسته‌ای ایران خبر داده بود. سرگئی لاوروف، اعلام کرد: «در‌خصوص مسائل دیگری که آلمان و روسیه به شکلی فعالانه با همدیگر همکاری دارند، مایل هستم به اوضاع پیرامون برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) اشاره کنم. همکاران اروپایی‌مان ایده‌های متفاوتی را در این خصوص مطرح می‌کنند. روسیه در عوض شماری پیشنهاد را ارائه کرده است که به نظر ما، به از سرگیری همکاری‌ها میان تمامی امضا‌کنندگان برجام بدون هیچ استثنایی کمک خواهد کرد. من امیدوارم که این راهکار‌ها در جزئیات بزرگتر مورد بحث و بررسی قرار گیرد.» در همان روزها برخی رسانه‌های منطقه‌ای هم مدعی شده بودند که گفت‌و‌گوهایی با واسطه آلمان بین ایران و امریکا در حال انجام است که البته از سوی وزارت خارجه کشورمان تکذیب شد. به هر روی ایران هنوز هیچ موضع رسمی درباره پیشنهاد پوتین و برگزاری نشست اعضای دائمی شورای امنیت به همراه آلمان و ایران اعلام نکرده است. روز گذشته مهدی ذاکریان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاست خارجی درباره پیشنهاد رئیس جمهور روسیه به ایسنا گفت: «پیشنهاد پوتین هم مثل روندی که در شورای امنیت اتفاق افتاد به نفع ایران تمام می‌شود اگر منطق گفتمان ما مبتنی بر تنش‌زدایی و همکاری بین‌المللی باشد که دولت روحانی و آقای ظریف تاکنون پیش بردند. ما بدون هزینه کردن برای یک گلوله به نتیجه مورد نظرمان رسیدیم اما اگر روندی غیر از این دنبال کنیم نتیجه برعکس خواهد شد. نباید هیچ نگرانی درباره روند و نتیجه حاصل از پیشنهاد آقای پوتین داشته باشیم.»
∎
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه اولین مخاطب این پیشنهاد بود که در همان روز جمعه موافقت خود با حضور در این نشست را اعلام کرد. با این حال دونالد ترامپ بعد از شکست فاحشی که در شورای امنیت و عدم تصویب قطعنامه پیشنهادی این کشور علیه ایران به‌دست آورده بود، در کنفرانس مطبوعاتی و در پاسخ به این سؤال که آیا دعوت ولادیمیر پوتین را می‌پذیرد یا نه، گفت: «هنوز چیزی در این باره به من گفته نشده است. چیزهایی در این باره شنیده‌ام اما هنوز چیزی به من اطلاع داده نشده است.»
با این وجود رسانه‌ها از مخالفت ترامپ برای شرکت در چنین نشستی خبر دادند. اما سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه تأکید کرد: «پیشنهاد مسکو برای نشست شورای امنیت سازمان ملل با مشارکت ایران و آلمان حتی پس از اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا روی میز باقی است و وضعیت و شرایط ایجاب می‌کند که این نشست به تعویق نیفتد.» حالا همزمان با اعلام گفت‌و‌گوهای وزرای خارجه روسیه و امریکا در‌این‌باره، مشاور امنیت ملی ترامپ اعلام کرده که در نشست پیشنهادی پوتین با حضور ایران شرکت نمی‌کنیم. به گزارش ایسنا به نقل از هفته‌نامه نیوزویک، رابرت اوبراین، در گفتوگو با شبکه ان.بی.سی درباره پیشنهاد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای برگزرای نشستی با حضور اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل (P5) همچنین ایران و آلمان گفت: «ما تا پیش از انتخابات نشستی با پوتین نخواهیم داشت. چیزی که پوتین پیشنهاد کرده است برگزاری نشستی با حضور P5 و آلمان برای تلاش در جهت زورگویی به امریکا است». اوبراین در پاسخ به این سؤال که بنابراین امریکا کاری با این نشست ندارد، گفت: «نه، ما آن را رد کرده‌ایم و موضوع فقط روسیه نیست. چیزی که روس‌ها پیشنهاد می‌کنند نشستی با حضور روسیه، آلمان، ایران و دیگر اعضای P5 برای زورگویی به امریکا در جهت بازگشت به توافق وحشتناک برجام (توافق هسته ای) است.»
با این همه وزارت خارجه روسیه روز یکشنبه اعلام کرد که «سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در گفت‌وگویی تلفنی با مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در خصوص برگزاری نشست ویدئویی سران اعضای دائم شورای امنیت به همراه ایران و آلمان بر سر مسأله ایران به رایزنی پرداخته است».
ترکیب پیشنهادی پوتین برای نشست یاد شده، همان ترکیب اعضای مذاکره‌کننده توافق هسته‌ای است. پیش از این ایران در برابر درخواست‌های مکرر امریکا برای گفتوگو اعلام کرده که کانال انجام این گفتوگو همان برجام است. حالا هر چند توضیحات بیشتری درباره پیشنهاد رئیس جمهوری روسیه ارائه نشده است، اما پیش از برگزاری نشست روز جمعه در شورای امنیت، وزیر خارجه آلمان راهی مسکو شد و موضوع ایران هم یکی از محورهای گفت‌و‌گوهای هایکو ماس و لاوروف بود.
وزیر خارجه روسیه پس از نشست مشترک با همتای آلمانی خود از ارائه شماری راهکار برای از سرگیری مذاکرات در‌خصوص برنامه هسته‌ای ایران خبر داده بود. سرگئی لاوروف، اعلام کرد: «در‌خصوص مسائل دیگری که آلمان و روسیه به شکلی فعالانه با همدیگر همکاری دارند، مایل هستم به اوضاع پیرامون برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) اشاره کنم. همکاران اروپایی‌مان ایده‌های متفاوتی را در این خصوص مطرح می‌کنند. روسیه در عوض شماری پیشنهاد را ارائه کرده است که به نظر ما، به از سرگیری همکاری‌ها میان تمامی امضا‌کنندگان برجام بدون هیچ استثنایی کمک خواهد کرد. من امیدوارم که این راهکار‌ها در جزئیات بزرگتر مورد بحث و بررسی قرار گیرد.» در همان روزها برخی رسانه‌های منطقه‌ای هم مدعی شده بودند که گفت‌و‌گوهایی با واسطه آلمان بین ایران و امریکا در حال انجام است که البته از سوی وزارت خارجه کشورمان تکذیب شد. به هر روی ایران هنوز هیچ موضع رسمی درباره پیشنهاد پوتین و برگزاری نشست اعضای دائمی شورای امنیت به همراه آلمان و ایران اعلام نکرده است. روز گذشته مهدی ذاکریان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاست خارجی درباره پیشنهاد رئیس جمهور روسیه به ایسنا گفت: «پیشنهاد پوتین هم مثل روندی که در شورای امنیت اتفاق افتاد به نفع ایران تمام می‌شود اگر منطق گفتمان ما مبتنی بر تنش‌زدایی و همکاری بین‌المللی باشد که دولت روحانی و آقای ظریف تاکنون پیش بردند. ما بدون هزینه کردن برای یک گلوله به نتیجه مورد نظرمان رسیدیم اما اگر روندی غیر از این دنبال کنیم نتیجه برعکس خواهد شد. نباید هیچ نگرانی درباره روند و نتیجه حاصل از پیشنهاد آقای پوتین داشته باشیم.»