گروه علمی: : اخبار نگران کننده کروناویروس جدید که رسما با نام کووید-۱۹ شناخته می‌شود، چند ماه است در سراسر جهان شنیده می‌شود. تاکنون بیش از ۲۰ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا شده‌اند و بیش از ۷۳۴ هزار نفر نیز بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده اند.کروناویروس جدید بسیار کشنده است اما باید بدانید که این ویروس احتمالا به اندازه ویروس‌های دیگر که برخی افراد جهان به آن پیشتر آلوده شده‌اند خطرناک نیست. به عنوان مثال، آنفلوآنزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ حدود ۵۰۰ میلیون نفر را در جهان آلوده کرد و دستکم ۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان دراثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. طی این خبر قصد داریم با بررسی انواع متغیرها از جمله نحوه انتقال، مکانیسم‌های دفاعی بدن میزبان و میزان عفونی بودن ویروسها بگوییم که چه ویروس‌هایی وجود دارند که از کووید-۱۹ خطرناک‌تر هستند.
هپاتیت
براساس آمار سال ۲۰۱۵، هپاتیت ویروسی باعث مرگ سالانه ۱.۳۴ میلیون نفر در سراسر جهان شد. در حالی که مرگ و میر ناشی از سایر بیماری‌های عفونی کاهش یافته است، براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، مرگ و میر ناشی از هپاتیت ویروسی از سال ۲۰۰۰ حدود ۲۲ درصد افزایش یافته است.اگرچه پنج نوع هپاتیت از جمله هپاتیت آ، دی، ای، بی و هپاتیت سی وجود دارد اما هپاتیت بی و سی مسئول ۹۶ از درصد از مرگ و میر ناشی از هپاتیت هستند. بیشتر این مرگ و میرها ناشی از بیماری مزمن کبد و سرطان اولیه کبد است. تقریباً ۳۲۵ میلیون نفر یا ۴.۴ درصد از جمعیت جهان مبتلا به هپاتیت ویروسی هستند و هر ساله ۱.۷۵ میلیون مورد جدید ابتلا به هپاتیت سی گزارش می‌شود. با وجود واکسن هپاتیت بی و داروهای ضد ویروسی موثر برای هپاتیت سی، تعداد کمی از افراد مبتلا به هپاتیت ویروسی به دلیل دسترسی محدود به این درمانها بیماری شان دیر تشخیص داده می‌شود و بنابر گزارش سازمان جهانی بهداشت تنها ۹ درصد از مبتلایان به هپاتیت بی و ۲۰ درصد از مبتلایان به هپاتیت سی به این داروها و درمانها دسترسی پیدا می‌کنند و در نتیجه، درمان فقط به بخش کمی از افراد آلوده می‌رسد.
مرس
کووید-۱۹ تنها کروناویروسی نیست که این روزها در بیشتر کشورهای جهان شیوع پیدا کرده است چرا که نشانگان تنفسی خاورمیانه(MERS) توسط یک کروناویروس نادر اما کشنده ایجاد شد و در کشور عربستان سعودی شیوع پیدا کرد. این ویروس نخستین بار در سال ۲۰۱۲ شناسایی شد و ۲ هزار و ۴۹۹ نفر به آن مبتلا شدند و ۸۶۱ نفر نیز در اثر ابتلا به آن جان خود را از دست دادند. همانند مبتلایان به کووید-۱۹، افراد مبتلا به نشانگان تنفسی خاورمیانه یا مرس علائم تب، سرفه و تنگی نفس داشتند. برخلاف کووید-۱۹، منشا نشانگان تنفسی خاورمیانه یا مرس شتر بود. در حال حاضر هیچ واکسن یا درمان خاصی برای نشانگان تنفسی خاورمیانه یا مرس در دسترس نیست ، اما برخی در حال توسعه آن هستند.
ابولا
بیماری ویروسی ابولا(Ebola virus disease) یا تب خونریزی‌دهندهٔ ابولا(Ebola hemorrhagic fever) نوعی بیماری انسانی است که از ویروس ابولا ناشی می‌شود. نام ویروس این بیماری از یکی از رودخانه‌های کشور زئیر که امروزه جمهوری دموکراتیک کنگو نام دارد، گرفته شده است. این بیماری برای اولین بار در کشور کنگو دیده شد. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت از زمان اعلام شیوع این بیماری در اوت سال ۲۰۱۸ ، ۲ هزار و ۲۴۹ نفر در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند و ۳ هزار و ۴۳۲ نفر نیز به آن مبتلا شده‌اند. هیچ درمانی برای توقف و از بین بردن این ویروس توسعه داده نشده است اما تعدادی از روش‌های درمانی خون، ایمونولوژیک و دارویی در حال توسعه هستند. نشان داده شده است که واکسن‌های تجربی به کنترل شیوع شیوع ابولا در گینه و جمهوری دموکراتیک کنگو کمک می‌کنند.
اچ آی وی/ابولا
در پایان سال ۲۰۱۸ ، تقریباً ۳۷.۹ میلیون نفر در سرتاسر جهان مبتلا به اچ آی وی بودند. در همان سال، ۷۷۰ هزار نفر بر اثر ابتلا به این بیماری درگذشتند و ۱.۷ میلیون نفر نیز به تازگی به این ویروس آلوده شده‌اند. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت از زمانیکه این ویروس برای اولین بار کشف شد، بیش از ۳۲ میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر ابتلا به آن جان خود را از دست داده‌اند. این سازمان خاطرنشان کرد: اگرچه این مسئله همچنان به عنوان یک مسئله مهم بهداشت جهانی مطرح است اما اچ آی وی تبدیل به یک بیماری مزمن قابل مدیریت شده است و افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند زندگی طولانی و سالمی داشته باشند. به عنوان مثال ، ۶۲ درصد از بزرگسالان و ۵۴ درصد از کودکان مبتلا به اچ آی وی در کشورهای با درآمد متوسط در حال حاضر تحت درمان ضد ویروسی قرار گرفته اند که به درمان اصلی ویروس تبدیل شده است. اخیرا بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ میزان ابتلا به این بیماری ۳۷ درصد کاهش یافته است و نرخ مرگ ناشی از این بیماری نیز تا ۴۵ درصد کاهش یافته است و تخمین زده می‌شود ۱۳.۶ میلیون نفر در اثر درمان ضد ویروسی نجات یافته باشند. به گفته سازمان بهداشت جهانی این دستاورد نتیجه تلاش‌های فراوان برنامه‌های ملی اچ آی وی و شرکت‌های پزشکی بین المللی است.
آنفلوآنزا
در حالی که کووید-۱۹ باعث ترس و نگرانی زیادی شده است، ویروس گسترده‌تر و کشنده‌تری به نام آنفلوآنزا وجود دارد. براساس آخرین تخمین، در سراسر جهان، سالانه حدود سه تا پنج میلیون نفر به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند و در موارد جدی سالانه ۲۹۰ هزار تا ۶۵۰ هزار نفر نیز در اثر ابتلا به آن جان خود را از دست می‌دهند. براساس جدیدترین گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در ایالات متحده حداقل ۲۲ میلیون نفر در فصل ۲۰۱۹-۲۰۲۰ به آنفلوانزا مبتلا شده‌اند و ۱۲ هزار نفر نیز بر اثر ابتلا فوت کرده‌اند که ۷۸ نفر از آنها کودک بوده‌اند. در حالی که هیچ درمان و واکسن قطعی برای کووید-۱۹ مانند آنفلوانزا وجود ندارد می‌بایست افراد بسیار احتیاط کنند. اگر به آنفولانزای فصلی توجه شود، کمتر کسی احتمال دارد به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست دهد. "استیون شزهپانک"(Steven Szczepanek) ایمونولوژیست دانشگاه کنتیکت(University of Connecticut) ایالات متحده آمریکا گفت: به راستی کدام ویروس یک تهدید برای ما محسوب می‌شود؟ آنفلوآنزا ویروسی است که همه ما با آن آشنا هستیم اما چندان ترسی از آن ندارند.
چرا کووید-۱۹ از ابولا کشنده‌تر است؟
وقتی شخصی به ویروس ابولا بیمار می‌شود، خیلی سریع بستری می‌شود چرا که معمولا دچار استفراغ و اسهال می شود و تنها راه نجات رفتن به بیمارستان و بستری شدن و تحت درمان قرار گرفتن است. افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به ابولا هستند، کسانی هستند که چه در خانه و چه در بیمارستان مراقب بیماران هستند. علاوه بر این، ویروس ابولا تا زمانی که قربانی علائمی نداشته باشد گسترش نمی یابد. این امر تعیین می کند که چه کسی به ابولا مبتلا شده و چه کسی مبتلا نشده و به همین دلیل عملیات قرنظینه افراد بسیار ساده تر از کووید-۱۹ صورت میگیرد.اما در کووید-۱۹ موضوع فرق دارد چرا که برخی افراد به این بیماری مبتلا هستند اما خود این موضوع را نمی‌دانند و بدون علائم یا قبل از بروز علائم می‌توانند این بیماری را گسترش دهند. چنین افرادی تا زمانی که علائم شدید و جدی در آنها ظاهر نشود بستری نخواهند شد و با شرکت در مراسم و سواحل می‌توانند ویروس را گسترش دهند بدون اینکه حتی بدانند که به آن آلوده هستند. هرچه شدت این بیماری در بدن فرد شدیدتر باشد و فرد نکات بهداشتی را نیز رعایت نکند و تعاملات اجتماعی وی در جامعه بیشتر باشد، احتمال انتقال این ویروس به دیگران گسترش می‌یابد. به همین دلیل است که دولت‌ها قوانینی مانند قرنطینه و رعایت فاصله اجتماعی و استفاده اجباری از ماسک را وضع کرده‌اند چراکه افراد بسیاری وجود دارند که ناقل هستند اما خود از آن بی خبرند و می‌توانند با بی احتیاطی این ویروس را به دیگران انتقال دهند و با نگاه به همین موضوع ساده می‌توان به راحتی دریافت که چرا میزان مرگ و میر این بیماری بیش از موارد مبتلا به ابولا است.
∎
هپاتیت
براساس آمار سال ۲۰۱۵، هپاتیت ویروسی باعث مرگ سالانه ۱.۳۴ میلیون نفر در سراسر جهان شد. در حالی که مرگ و میر ناشی از سایر بیماری‌های عفونی کاهش یافته است، براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، مرگ و میر ناشی از هپاتیت ویروسی از سال ۲۰۰۰ حدود ۲۲ درصد افزایش یافته است.اگرچه پنج نوع هپاتیت از جمله هپاتیت آ، دی، ای، بی و هپاتیت سی وجود دارد اما هپاتیت بی و سی مسئول ۹۶ از درصد از مرگ و میر ناشی از هپاتیت هستند. بیشتر این مرگ و میرها ناشی از بیماری مزمن کبد و سرطان اولیه کبد است. تقریباً ۳۲۵ میلیون نفر یا ۴.۴ درصد از جمعیت جهان مبتلا به هپاتیت ویروسی هستند و هر ساله ۱.۷۵ میلیون مورد جدید ابتلا به هپاتیت سی گزارش می‌شود. با وجود واکسن هپاتیت بی و داروهای ضد ویروسی موثر برای هپاتیت سی، تعداد کمی از افراد مبتلا به هپاتیت ویروسی به دلیل دسترسی محدود به این درمانها بیماری شان دیر تشخیص داده می‌شود و بنابر گزارش سازمان جهانی بهداشت تنها ۹ درصد از مبتلایان به هپاتیت بی و ۲۰ درصد از مبتلایان به هپاتیت سی به این داروها و درمانها دسترسی پیدا می‌کنند و در نتیجه، درمان فقط به بخش کمی از افراد آلوده می‌رسد.
مرس
کووید-۱۹ تنها کروناویروسی نیست که این روزها در بیشتر کشورهای جهان شیوع پیدا کرده است چرا که نشانگان تنفسی خاورمیانه(MERS) توسط یک کروناویروس نادر اما کشنده ایجاد شد و در کشور عربستان سعودی شیوع پیدا کرد. این ویروس نخستین بار در سال ۲۰۱۲ شناسایی شد و ۲ هزار و ۴۹۹ نفر به آن مبتلا شدند و ۸۶۱ نفر نیز در اثر ابتلا به آن جان خود را از دست دادند. همانند مبتلایان به کووید-۱۹، افراد مبتلا به نشانگان تنفسی خاورمیانه یا مرس علائم تب، سرفه و تنگی نفس داشتند. برخلاف کووید-۱۹، منشا نشانگان تنفسی خاورمیانه یا مرس شتر بود. در حال حاضر هیچ واکسن یا درمان خاصی برای نشانگان تنفسی خاورمیانه یا مرس در دسترس نیست ، اما برخی در حال توسعه آن هستند.
ابولا
بیماری ویروسی ابولا(Ebola virus disease) یا تب خونریزی‌دهندهٔ ابولا(Ebola hemorrhagic fever) نوعی بیماری انسانی است که از ویروس ابولا ناشی می‌شود. نام ویروس این بیماری از یکی از رودخانه‌های کشور زئیر که امروزه جمهوری دموکراتیک کنگو نام دارد، گرفته شده است. این بیماری برای اولین بار در کشور کنگو دیده شد. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت از زمان اعلام شیوع این بیماری در اوت سال ۲۰۱۸ ، ۲ هزار و ۲۴۹ نفر در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند و ۳ هزار و ۴۳۲ نفر نیز به آن مبتلا شده‌اند. هیچ درمانی برای توقف و از بین بردن این ویروس توسعه داده نشده است اما تعدادی از روش‌های درمانی خون، ایمونولوژیک و دارویی در حال توسعه هستند. نشان داده شده است که واکسن‌های تجربی به کنترل شیوع شیوع ابولا در گینه و جمهوری دموکراتیک کنگو کمک می‌کنند.
اچ آی وی/ابولا
در پایان سال ۲۰۱۸ ، تقریباً ۳۷.۹ میلیون نفر در سرتاسر جهان مبتلا به اچ آی وی بودند. در همان سال، ۷۷۰ هزار نفر بر اثر ابتلا به این بیماری درگذشتند و ۱.۷ میلیون نفر نیز به تازگی به این ویروس آلوده شده‌اند. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت از زمانیکه این ویروس برای اولین بار کشف شد، بیش از ۳۲ میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر ابتلا به آن جان خود را از دست داده‌اند. این سازمان خاطرنشان کرد: اگرچه این مسئله همچنان به عنوان یک مسئله مهم بهداشت جهانی مطرح است اما اچ آی وی تبدیل به یک بیماری مزمن قابل مدیریت شده است و افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند زندگی طولانی و سالمی داشته باشند. به عنوان مثال ، ۶۲ درصد از بزرگسالان و ۵۴ درصد از کودکان مبتلا به اچ آی وی در کشورهای با درآمد متوسط در حال حاضر تحت درمان ضد ویروسی قرار گرفته اند که به درمان اصلی ویروس تبدیل شده است. اخیرا بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ میزان ابتلا به این بیماری ۳۷ درصد کاهش یافته است و نرخ مرگ ناشی از این بیماری نیز تا ۴۵ درصد کاهش یافته است و تخمین زده می‌شود ۱۳.۶ میلیون نفر در اثر درمان ضد ویروسی نجات یافته باشند. به گفته سازمان بهداشت جهانی این دستاورد نتیجه تلاش‌های فراوان برنامه‌های ملی اچ آی وی و شرکت‌های پزشکی بین المللی است.
آنفلوآنزا
در حالی که کووید-۱۹ باعث ترس و نگرانی زیادی شده است، ویروس گسترده‌تر و کشنده‌تری به نام آنفلوآنزا وجود دارد. براساس آخرین تخمین، در سراسر جهان، سالانه حدود سه تا پنج میلیون نفر به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند و در موارد جدی سالانه ۲۹۰ هزار تا ۶۵۰ هزار نفر نیز در اثر ابتلا به آن جان خود را از دست می‌دهند. براساس جدیدترین گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در ایالات متحده حداقل ۲۲ میلیون نفر در فصل ۲۰۱۹-۲۰۲۰ به آنفلوانزا مبتلا شده‌اند و ۱۲ هزار نفر نیز بر اثر ابتلا فوت کرده‌اند که ۷۸ نفر از آنها کودک بوده‌اند. در حالی که هیچ درمان و واکسن قطعی برای کووید-۱۹ مانند آنفلوانزا وجود ندارد می‌بایست افراد بسیار احتیاط کنند. اگر به آنفولانزای فصلی توجه شود، کمتر کسی احتمال دارد به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست دهد. "استیون شزهپانک"(Steven Szczepanek) ایمونولوژیست دانشگاه کنتیکت(University of Connecticut) ایالات متحده آمریکا گفت: به راستی کدام ویروس یک تهدید برای ما محسوب می‌شود؟ آنفلوآنزا ویروسی است که همه ما با آن آشنا هستیم اما چندان ترسی از آن ندارند.
چرا کووید-۱۹ از ابولا کشنده‌تر است؟
وقتی شخصی به ویروس ابولا بیمار می‌شود، خیلی سریع بستری می‌شود چرا که معمولا دچار استفراغ و اسهال می شود و تنها راه نجات رفتن به بیمارستان و بستری شدن و تحت درمان قرار گرفتن است. افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به ابولا هستند، کسانی هستند که چه در خانه و چه در بیمارستان مراقب بیماران هستند. علاوه بر این، ویروس ابولا تا زمانی که قربانی علائمی نداشته باشد گسترش نمی یابد. این امر تعیین می کند که چه کسی به ابولا مبتلا شده و چه کسی مبتلا نشده و به همین دلیل عملیات قرنظینه افراد بسیار ساده تر از کووید-۱۹ صورت میگیرد.اما در کووید-۱۹ موضوع فرق دارد چرا که برخی افراد به این بیماری مبتلا هستند اما خود این موضوع را نمی‌دانند و بدون علائم یا قبل از بروز علائم می‌توانند این بیماری را گسترش دهند. چنین افرادی تا زمانی که علائم شدید و جدی در آنها ظاهر نشود بستری نخواهند شد و با شرکت در مراسم و سواحل می‌توانند ویروس را گسترش دهند بدون اینکه حتی بدانند که به آن آلوده هستند. هرچه شدت این بیماری در بدن فرد شدیدتر باشد و فرد نکات بهداشتی را نیز رعایت نکند و تعاملات اجتماعی وی در جامعه بیشتر باشد، احتمال انتقال این ویروس به دیگران گسترش می‌یابد. به همین دلیل است که دولت‌ها قوانینی مانند قرنطینه و رعایت فاصله اجتماعی و استفاده اجباری از ماسک را وضع کرده‌اند چراکه افراد بسیاری وجود دارند که ناقل هستند اما خود از آن بی خبرند و می‌توانند با بی احتیاطی این ویروس را به دیگران انتقال دهند و با نگاه به همین موضوع ساده می‌توان به راحتی دریافت که چرا میزان مرگ و میر این بیماری بیش از موارد مبتلا به ابولا است.