ایمان ربیعی
با نزدیک شدن به روز موعود، بازار شایعات و حدس و گمان درباره وعده گشایش اقتصادی رئیسجمهوری بالا گرفته است و بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی گزینه‌های متفاوتی را در این خصوص مطرح می‌کنند .
رئیسجمهوری اعلام کرده بود: در جلسه سران قوا، طرحی بحث شد و نظرات بسیار به هم نزدیک بود انشاءالله دوشنبه هفته آینده که ادامه جلسه خواهد بود، این طرح به نتیجه برسد و اگر به نتیجه برسد و اگر مقام معظم رهبری موافقت کنند و ما اعلام کنیم، گشایشی از لحاظ اقتصادی در کشور به وجود خواهد آمد و دست دولت مقداری باز می‌شود.
از سوی دیگر رئیس دفتر رئیسجمهور نیز در تایید سخنان وی اعلام کرد: با علامت‌هایی که از کشورهای اروپایی و آسیایی و دیگران دریافت کرده‌ایم، در ماه‌های پایانی تحریم قرار داریم.
علیرضا معزی: گرچه خبر مهم اقتصادی که رئیسجمهور از آن سخن می‌گوید درباره لوایح مرتبط با FATF نیست، اما ایکاش آن‌ها که برخلاف نظر دولت و مجلس وقت، راه را بر آن بستند، دریابند که در گمانه‌زنی فعالان اقتصادی و شهروندان، تصویب لوایح چهارگانه و جای نداشتن در لیست سیاه، گشایش اقتصادی محسوب می‌شود
واعظی همچنین با اشاره به تحریم‌ها، گفت: امیدواریم در ماه‌های آینده شرایط تحریمی کشور تغییر کند زیرا هدف آنهایی که ما را تحریم کردند تسلیم شدن ایران طی ۳ تا ۴ ماه بود اما الان ۲.۵ سال گذشته است و ما در این مدت علاوه‌بر اینکه تسلیم نشدیم، اتکایمان به خودمان نیز افزایش یافت. زندگی مردم سخت شده، اما چیزی متوقف نشده است؛ تحریم‌کنندگان فقط ایجاد مزاحمت کردند.
ماجرا چیست؟
برخی گمانه‌زنی‌ها دلالت بر آن داشت که موضوع گشایش به پذیرش اف‌ای‌تی‌اف بازمیگردد. حسین سلاح‌ورزی در توئیتی نوشت: شایعه شده است گشایش اقتصادی مورد اشاره رئیسجمهور پذیرش FATF و آزاد شدن منابع ارزی بلوکه شده در بانک‌های خارجی است، گرچه با پذیرش کامل FATF نیز ایران اتوماتیک‌وار از فهرست سیاه خارج نمی‌شود، اما اگر گره‌ای که با دست باز می‌شود را با دندان باز کنیم می‌شود، گشایش؟
از سوی دیگر علیرضا معزی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیسجمهور در پیامی در صفحه شخصی خود با اشاره به اظهارات اخیر روحانی نوشت: گرچه خبر مهم اقتصادی که رئیسجمهور از آن سخن می‌گوید درباره لوایح مرتبط با FATF نیست، اما ایکاش آن‌ها که برخلاف نظر دولت و مجلس وقت، راه را بر آن بستند، دریابند که در گمانه‌زنی فعالان اقتصادی و شهروندان، تصویب لوایح چهارگانه و جای نداشتن در لیست سیاه، گشایش اقتصادی محسوب می‌شود.
از سوی دیگر حمید حسینی، نایب‌رئیس اتاق ایران و عراق نیز تاکید کرد: من باور ندارم‌گشایش اقتصادی مورد اشاره رئیسجمهوری پذیرش FATF و آزاد شدن منابع بلوکه شده ایران در خارج از کشور باشد. مجمع تشخیص مصلحت بعید است که از مواضع خود کوتاه بیاید.
اشاره وی به انتقادات سفت و سختی است که برخی به پذیرش لوایح چهارگانه مرتبط با پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف داشتند. در خالی برخی معتقد بودند پیوستن به این کنوانسیون هیچ اثر مثبتی بر اقتصاد ایران ندارد و عدم پذیرش آن هیچ سیگنال منفی را برای اقتصاد کشور مخابره نمی‌کند که بررسی‌ها نشان می‌دهد تنها در ۵ ماه نرخ دلار از ۱۴ هزار و ۹۵۰ تومان به ۲۴ هزار تومان رسیده است و طبق اعلام مسئولان ایران و رئیس اتاق ایران و کره جنوبی بین ۶.۵ تا ۹ میلیارد دلار از پول‌های ایران در بانک‌های کره‌ای بلوکه است.
هر چند عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی نیز در مصاحبه خود با یکی از شبکه‌های تلویزیونی اشاره‌ای به محتوای گشایش ارزی مورد اشاره رئیسجمهوری نکرد، اما وعده داد قیمت دلار همین روزها و در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت. وی گفته است: در سال ۹۷ اوضاع مدیریت شد، اما حوادث آبان و شیوع بیماری کرونا کار دست سیستم تجاری کشور داد و نتوانستیم درآمد ارزی داشته باشیم. در ادامه به دلیل کرونا مرزها بسته شد و تجار با مشکلات اساسی روبرو شدند.
وعده وی در حالی اعلام شده که طی هفته‌های اخیر بارها از قطعی بودن کاهش نرخ دلار خبر داده است اما در نهایت نوسان قیمت در بازار ارز اندک بوده است.
همتی تاکید کرد: در مدتی که شاهد نوسان بازار ارز هستیم اقدامات زیادی انجام شده که در روزهای آینده نتایج آن را مشاهده می‌کنیم. به مردم می‌گویم که نرخ ارز این چیزی که می‌بینید نیست و ارز ۲۴ هزار تومانی واقعی نیست.
احتمالا دولت موافقت رهبری برای برداشت چند میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی که آن را تبدیل به ریال با پشتوانه برای صدور اوراق بدهی کند را جلب کرده است .
خرق عادت در فروش نفت
این گمانه را برخی دیگر از فعالان اقتصادی نیز در نظر دارند. در عین حال برخی دیگر نیز تاکید دارند که این خبر خوش می‌تواند فروش کاغذی نفت یا به عبارت دیگر اوراق نفتی به ایرانیان باشد .
بر این اساس نفت خام ایران به صورت بشکه‌ای در بازار سرمایه عرضه خواهد شد، در این صورت عموم مردم می‌توانند به‌صورت بشکه‌ای نفت تولیدی پالایشگاههای ایران را خریداری کنند. از سوی دیگر با توجه به ماهیت اوراق سلف نفت خریداری شده مانند سهام معامله خواهد شد. کارشناسان اقتصادی معتقدند، منابع حاصل از عرضه نفت در بورس صرف احیای ساخت‌های نفتی-پالایشی و احتمالا برطرف کردن جبران کسری بودجه خواهد شد. در واقع این روش یک نوع تامین سرمایه برای زیرساخت‌ها محسوب خواهد شد و جذب نقدینگی مناسبی در پی خواهد داشت.
در این صورت اما سخنان واعظی زیر علامت سئوال بزرگی قرار می‌گیرد. وی از چه بابت وعده داده است که ماه‌های آخر تحریم پیش روست و برای خروج از تحریم باید آماده بود؟ انتشار اوراق قرضه و پیش‌فروش نفت به مردم چگونه می‌تواند در آزادسازی منابع ارزی ایران در بانک‌های خارجی موثر باشد؟
این اتفاقات دست به دست هم داده است تا بازار گمانه‌زنی‌ها این روزها داغ‌تر از هر روز دیگری باشد. حالا مشاور رئیسجمهوری نیز در توییتی اعلام کرده است قبل از هر تصمیم اقتصادی یک هفته صبر کنید .به نظر می‌رسد با شرایط موجود راکدترین یکشنبه سال امروز آغاز می‌شود تا فردا به عنوان دوشنبه تاریخ‌ساز آغاز شود.
داستان پیشروی سیاست و اقتصاد ایران در یکی از سخت‌ترین دوره‌ها در تاریخ ایران چیست؟ باید ۲۴ ساعت صبر کرد.